Die Verwandlung

• Duits
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 5

Feiten over het boek:

- Die Verwandlung heeft kenmerken van meerdere genres: een novelle, een parabel, een"Erzählung" en een roman.

- Kafka's werk is pas na zijn overlijden uitgegeven, Kafka heeft tijdens zijn leven geen bekendheid gehad, maar dit boek is wel gepubliceerd, maar was geen succes

- Vriend Max Brod heeft werk uitgegeven

- Gregor wordt als 'Ungeziefer' beschreven, niet als insect

- Niet alleen Gregor verandert, maar ook de relatie met de mensen om hem heen

- Een thema is "ontmenselijking" 

Franz Kafka 1

Een geheel eigen plaats in de Duitstalige literatuur neemt de in Praag geboren Franz Kafka in. Hij werd op 3 juli 1883 geboren en overleed op  3 juni 1924. Kafka was een Duitstalige schrijver die wordt gezien als een van de belangrijkste auteurs van de twintigste eeuw. Zijn werk kreeg vooral na zijn dood een grote invloed op de westerse literatuur.

Kafka was aanvankelijk een staatsburger van Oostenrijk-Hongarije en meer in het bijzonder van de provincie Bohemen. Hij groeide op in de Duitstalige Joodse gemeenschap van Praag.

Kijk ook de video Dichter dran! voor meer informatie over het leven van Kafka.

Franz Kafka 2

Zijn werk wordt gekenmerkt door nadruk op de onmacht en de hopeloosheid van de enkeling, die zijn wereld in eerste instantie als vijandig ervaart. 

Hoewel Kafka na een studie rechten een normale kantoorbaan bij een verzekeringsmaatschappij aanvaardde, beschouwde hij schrijven als zijn eigenlijke en belangrijkste opdracht. Tweemaal brak hij een verloving af om zijn vrijheid om maar te kunnen schrijven, niet op te hoeven geven. Kafka had een tamelijk autoritaire vader, waar de gevoelige en nogal introverte zoon behoorlijk onder geleden heeft. In zijn Brief an den Vater geeft hij een indringend beeld van de problematische relatie tot hem. De relatie met vrouwen was ook lastig voor Kafka, hij voelde zich vaak alsof hij voor een tribunaal stond en beoordeeld werd. 

Aan het oudste van Kafka bewaarde verhaal Beschreibungen eines Kampfes heeft hij acht jaar gewerkt (1902 – 1910). Hierin kom je alle thema’s tegen die in zijn latere werken een belangrijke rol zullen blijven spelen, zoals vervreemding, angst, onderworpenheid aan anonieme machten, twijfel en desillusie. Deze thema's komen ook terug in Die Verwandlung.

Kafka had een zwakke gezondheid. Vanaf 1917 werd tuberculose bij hem vastgesteld. Op 11 juni 1924 stierf hij in een sanatorium.

De belangrijkste kenmerken van een novelle.

Omvang: Een novelle is korter dan een roman, maar langer dan een kort verhaal. 

Beperkt aantal personages: In tegenstelling tot een roman, die vaak een groot aantal personages kent, richt een novelle zich op een klein aantal hoofdpersonen. 

Enkelvoudige plot: De plot van een novelle is doorgaans rechtlijnig en bondig. De nadruk ligt op één centrale verhaallijn en één conflict.

Karakterontwikkeling: Hoewel er minder personages zijn, is er vaak sprake van een duidelijke karakterontwikkeling van de protagonist, die een crisis doormaakt. Dit in tegenstelling tot een roman, waar de ontwikkeling van personages breder en uitgebreider wordt beschreven.

Pas dit toe op Die Verwandlung

Die Verwandlung van Franz Kafka

Genre: 

Die Verwandlung heeft kenmerken van een novelle en een Erzählung.  

 novelle Welke kenmerken kan je toepassen op Die Verwandlung? 

-> bijzondere gebeurtenis: Welke?

-> neutrale verteller: Het verhaal wordt neutraal verteld, als een registratie van de gebeurtenissen en gevolgen van de metamorfose

->  Een Leitmotiv:  Isolatie, vervreemding

-> "Dingsymbol": Het ongedierte 

-> Conflict individu en maatschappij: vader/zoon relatie en de moeilijke relatie die Gregor heeft met maatschappelijke verwachtingen (tav werk)

-> Vanwege de nadruk op de psychologische en emotionele ervaringen van Gregor is het meer een novelle

De inhoud:

Deel I: Op een ochtend ontwaakt Gregor Samsa uit onrustige dromen en merkt hij dat hij in een ongedierte is veranderd. Hij is te laat voor zijn trein en maakt zich zorgen om de slechte indruk die hij zal maken op zijn baas. Hij slaapt altijd met de deur op slot omdat hij vanwege zijn werk veel in hotels slaapt. Hij woont thuis bij zijn ouders en zus en hij is kostwinner. Er is ook een dienstmeisje en een huishoudster. Zijn familie begint aan de deur te morrelen maar Gregor kan niet opstaan omdat hij niet overweg kan met het nieuwe lichaam en hij ligt op zijn rug.                       Inmiddels is de Prokurist op weg naar zijn huis om te vragen waar Gregor blijft. Ze proberen Gregor aan te moedigen de                                                      deur te openen. Het duurt allemaal te lang en de  Prokurist ziet zijn kans schoon om                                                          Gregor in bijzijn van zijn familie in te wrijven dat ze helemaal niet tevreden zijn over zijn                                                        werk van de afgelopen periode.  

Inmiddels is                                                         Gregor zo ver dat hij uit bed is en met veel moeite de deur van het slot krijgt met                                                             behulp van zijn bek, er druipt een  bruine vloeistof uit zijn bek en dan is iedereen                                                               verbijsterd en in shock vanwege                                               het uiterlijk van Gregor. De Prokurist                                          slaat op de vlucht, vader pakt                                                   de stok van de man en slaat en                                                  prikt naar Gregor, wappert met de                                          krant  en jaagt Gregor met sisgeluiden terug zijn kamer in, daarbij verwondt Gregor zich aan                                         de deur.

De stem van Gregor klinkt anders, als van een dier, maar de gedachten van                                             Gregor zijn echter niet veranderd, blijkbaar kan hij zich niet meer verstaanbaar maken. 

De deur slaat dicht en het is stil.

De inhoud:

Deel II: Gregor wordt in de avondschemering wakker uit een bewusteloze slaap. Zijn zus geeft hem eten op een krant: beschimmelde groente, brood en melk, maar dat lust hij niet meer.

Hij volgt het leven van de familie door een kier in de deur, hij houdt zich ook schuil onder de bank en onder een dekentje omdat hij zich daar prettig voelt. De deken gebruikt hij om zijn zus zijn aanblik te besparen. 

Hij komt erachter dat zijn vader nog geld achter de hand heeft. Gregor was kostwinner en wilde de vioolopleiding van zijn zus betalen en dit vertellen op kerstavond, maar dat gaat nu niet meer door. De verhoudingen veranderen dus: Zus voert hem ipv omgekeerd en vader heeft geld. 

Gregor wordt steeds meer dier: Kruipt over de muren. Moeder en zus ruimen zijn kamer uit om hem meer vrijheid te geven. Gregor klampt zich vast aan een foto met een mooie vrouw erop, moeder ziet hem en schrikt zo dat ze flauwvalt. Zus haalt flesje medicijn, Gregor gaat er achteraan, het flesje valt kapot en verwondt hem. Vader komt thuis en ziet dat Gregor uit de kamer is en bekogelt hem met appels, een blijft in zijn schild steken. 

De inhoud:

Deel III : De appel herinnert vader eraan dat Gregor toch een familielid is. De deur van zijn kamer doen ze in de avond op een kier zodat Gregor mee kan luisteren naar de gesprekken. Moeder probeert vader om 10 uur naar bed te krijgen. De familie werkt hard en is moe, tijd voor Gregor hebben ze niet meer. Er komt een oude huishoudster      en ze verkopen spullen. Ze verhuizen niet, Gregor vermoedt dat de confrontatie met de verarmde situatie de familie daarvan weerhoudt. Gregor verzwakt en eet bijna niks meer. Er komen 3 huurders, drie "kamerheren" bij de familie wonen, daarom gooit de familie overtollig meubilair en spullen waaronder de askist en afvelemmer op Gregor's kamer.                                       De kamer verstoft en Gregor vervuilt, Gregor gaat achteruit. 

De heren                                   eten in de eetkamer van de familie, moeder en zus dienen

het eten                                     op, de deur van Gregor zit dicht. De familie eet in de keuken  

De kamer                                   heren vragen of de zus viool wil voorspelen. Gregor is                                                                  ontroerd                                      en komt zijn kamer uit. Het duurt niet lang totdat de kamerheren hem zien. Ze zijn onthutst                                       en zeggen de huur op. De zus slaat met de vuist op tafel en zegt: "Zo gaat het niet langer,                                          we moeten er vanaf komen!"                                        De ouders twijfelen nog, maar de zus zegt dat ze gewoon de gedachte dat het Gregor is los                                                 moeten laten. Ze sluiten hem op in zijn kamer. Gregor heeft pijn en verwondert zich over wat                                          hij eerst nog kon met zijn lichaam en nu niet meer. De volgende ochtend komt de                                                             huishoudster in de kamer en ziet hem dood liggen, ze port met een bezem en haalt de                                                   familie. Vader zegt: "Nu kunnen wij God danken en ze slaan een kruis. De huishoudster veegt                                           hem op en gooit hem weg. Er kan nauwelijks een bedankje van de familie af.                      

Structuur

Met betrekking tot de structuur:

Die Verwandlung“ is duidelijk verdeeld in 3 fases of hoofdstukken:

1 . Wakker worden en vaststellen van de metamorfose.

2. Het samenleven met het ongedierte en de daaruit ontstane isolatie 

3. Het langzame sterven en de verandering van de familie en de "verlossing" van Gregor.

Titel

Die Verwandlung

De vertegenwoordiger in stoffen wordt op een ochtend wakker als  ongedierte en heeft een metamorfose doorgemaakt. Daarna  begint het proces in zijn leven wat een gevolg is van die transformatie...niet alleen hijzelf verandert maar ook zijn omgeving (familie)

Motto

geen

Thema

Thema's

- Familie verhoudingen

Gregor heeft last van de druk die hij van zijn familie en vooral vader ervaart. Vader valt hem ook letterlijk aan.

- Bevrijding van de maatschappij:  Gregor wordt geleefd door de mensen die boven hem staan (baas, der Prokurist, de bedrijfsarts, zijn ouders) en voelt heel veel druk om geld te verdienen. Hij is in een ongedierte veranderd en waar hij zich eerst druk maakt over zijn werk en familie, leert hij leven als ongedierte en krijgt hij steeds meer afstand van het mensenbestaan.

Het boekt toont een individu wat lijdt onder de druk en dwang van zijn leefomstandigheden, 

- Ontmenselijking

Zijn communicatiemogelijkheden houden op en het samenleven met hem wordt ondraaglijk voor zijn familie. Hij wordt een last. Zijn vader en zus keren zich zelfs hem, verwaarlozen hem en daaraan sterft hij.

- Het probleem met geld 

Gregor doet zijn werk omdat zijn vader schulden heeft, niet omdat hij het leuk vindt. Hij is kostwinner voor de familie maar is in die positie gedwongen

Hoofdpersoon

Gregor Samsa

Personages

- vader

- moeder

- zus

- der Prokurist

- 3 Zimmerherren

- Huishoudster

- dienstmeisje

plaats en tijd van handeling

Het jaar zal rond  1912 zijn omdat het toen geschreven is, de verhoudingen onderling komen overeen met die tijd en er is een tram

genre en stroming

Stroming zie link:  Jahrhundertwende en Expressionismus

Vragen bij het boek...

studyflix.de