6.1 Een wereldeconomie

Wat was de aanleiding voor de ontdekkingsreizen? (tijdvak 5)
A
De val van Constantinopel verminderde de toegankelijkheid tot het Aziatische handelsnetwerk
B
de technische vooruitgang bij de bouw en navigatie van schepen
C
de wil om vreemde volken te bekeren tot het christelijke geloof
D
Na eeuwen van lockdown kon je weer reizen.
1 / 44
next
Slide 1: Quiz
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

This lesson contains 44 slides, with interactive quizzes, text slides and 3 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

Wat was de aanleiding voor de ontdekkingsreizen? (tijdvak 5)
A
De val van Constantinopel verminderde de toegankelijkheid tot het Aziatische handelsnetwerk
B
de technische vooruitgang bij de bouw en navigatie van schepen
C
de wil om vreemde volken te bekeren tot het christelijke geloof
D
Na eeuwen van lockdown kon je weer reizen.

Slide 1 - Quiz

De Spaanse koningin had niet veel vertrouwen in Columbus' eerste reis. Geef hiervoor een verklaring

Slide 2 - Open question

Wat is Renaissance? (tijdvak 5)
A
Gebeurtenis die leidde tot de Reformatie
B
Strijd tussen keizer en paus
C
Wedergeboorte (van de Klassieke Oudheid)
D
Eén van de oorzaken van de Nederlandse Opstand

Slide 3 - Quiz

Wat betekent Reformatie? (Tijdvak 6)
A
Daar zijn de gereformeerden lid van.
B
Periode waarin mensen de rooms katholieke kerk wilden veranderen.
C
Aanhanger van christelijke godsdienst die uit protest werd opgericht.
D
Burgerlijke bestuurder van een stad of gewest.

Slide 4 - Quiz

Hoewel Luther vreesde voor zijn leven, verdedigde hij toch zijn denkbeelden ... waar?
A
Rijksdag van Worms
B
Conferentie van Praag
C
Binnenhof Den Haag
D
Conferentie van Berlijn

Slide 5 - Quiz

De kritiek van Erasmus was grotendeels gericht op
A
het geweld dat Protestanten toepasten tijdens de Beeldenstorm
B
De rijkdom van de Katholieke Kerk
C
het stikstofbeleid van Mark Rutte
D
De vertalingsfouten in de Vulgaat

Slide 6 - Quiz

Het beleid van Filips II vertoond meer continuïteit dan verandering ten opzichte van zijn vader: Karel V
A
Onjuist
B
Juist

Slide 7 - Quiz

Als we het hebben over het Tijdvak van Regenten en Vorsten dan hebben we het over de......................... eeuw

(Tijdvak 6)
A
15e eeuw
B
16e eeuw
C
17e eeuw
D
18e eeuw

Slide 8 - Quiz

Werken in Expertgroepen 
1.  Jullie gaan zelf aan de slag met Hoofdstuk 6. 
2. Eerst maak je een groep van 4. Dit is jouw stamgroep. 
3. Binnen de stampgroep spreek je in 2 minuten een taakverdeling af: ieder wordt expert van de       eigen leerstof
     Leerling 1:  Paragraaf 6.1 - het ontstaan van een wereldeconomie
     Leerling 2: Paragraaf 6.2 - De Gouden Eeuw van Nederland
     Leerling 3: Paragraaf 6.3 - het absolutisme 
     Leerling 4: Paragraaf 6.4 - de wetenschappelijke revolutie  

Slide 9 - Slide

Werken in Expertgroepen (2)
  1.  Alle afgevaardigden van de groepjes gaan bij elkaar zitten (alle nummers 1 bij elkaar, alle nummers 2 bij elkaar, etc.). 
    Iedere groep gaat  a.d.h.v. het boek en zoveel mogelijk informatie verzamelen over de eigen paragraaf. Deze paragraaf leg je vervolgens uit aan jouw groepsgenoten.
  2. Iedereen maakt zelf aantekeningen. Tip: versimpel het verhaal zodanig dat een vijfjarige het kan begrijpen. 
  3. Na de 25 minuten keren jullie terug naar de stamgroep en wissel je in volgorde informatie uit: 
    Ieder groepslid vertelt in 4 minuten wat hij/zij heeft geleerd. De andere groepsleden nemen dit over en stellen vragen. 

timer
25:00

Slide 10 - Slide

                       Tijdvak 6: regenten & vorsten     
  • 1600-1700: regenten & vorsten
  • Onderwerpen:
  1. Ontstaan van een Wereldeconomie (6.1)
  2. De Gouden eeuw (6.2)
  3. Het absolutisme (6.3)
  4. Wetenschappelijke revolutie (6.4)
Tijdvak 5.. 

Slide 11 - Slide

6.1  Een Wereldeconomie

Slide 12 - Slide

Kenmerkend aspect 
Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme,    en het begin van een wereldeconomie

wereldeconomie:
economie die bestaat uit verschillende werelddelen die door handel met elkaar verbonden zijn


Handelskapitalisme
economisch systeem waarbij ondernemers zich met handel bezighouden en waarvan zij een deel van hun winst investeren in hun onderneming

Slide 13 - Slide

Handelskapitalisme

Slide 14 - Slide

Handelskapitalisme
Vroege vorm van kapitalisme waarbij handelaren een leidende rol hebben in de economie en gericht zijn op winst maken

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Drag question

Aan het eind van deze lessenserie kun jij: 
  • de rol van de moedernegotie in de economie van de Republiek benoemen.
  • Uitleggen hoe de VOC ontstond en welke rechten deze onderneming had.
  • Uitleggen wat handelskapitalisme en een wereldeconomie is en
  • de rol van de Republiek in deze wereldeconomie benoemen

Slide 17 - Slide

Handelskapitalisme in de Noordelijke Nederlanden
  • Tot 1585 is Zuid-NL economisch meest belangrijk
  • Noord-NL  (Amsterdam) als voorhaven van Antwerpen
  • Probleem: Noord-NL produceert niet genoeg graan voor bevolking, dus gevoelig voor misoogst
  • Oplossing: goedkoop graan elders vandaan halen

Slide 18 - Slide

Oostzeegebied levert ong. 25% van alle graan dat in de Nederlanden wordt gegeten. 

Slide 19 - Slide

Voor veilige doorgang door Sont moest saluutschot gegeven worden + tol betaald op basis hoe breed het dek was. Oplossing? 
Hollanders losten dit op met het Fluitschip: een smal dek met breed ruim (400-500 ton) en slechts 10 bemanningsleden. 

Slide 20 - Slide

Fluitschepen hadden een smal dek en konden 400-500 ton vervoeren met een bemanning van 10. Ter vergelijking: voor eenzelfde tonnage hadden de Britten een bemanning van 40-50 nodig. 

Slide 21 - Slide

Goederen als dakpannen, bakstenen en wol (uit Engeland) werd naar Oostzee gebracht. Graan ging naar de Nederlanden. Overige producten naar Zuid-Europa. Geografisch lag NL hier perfect voor. 

Slide 22 - Slide

Waarde Moedernegotie in 1636
Opbrengsten van de VOC gedurende diens bestaan

Slide 23 - Slide

De Oostzeehandel was zo lucratief dat deze bekend staat als de Moedernegotie = Moeder der alle handel. 

Slide 24 - Slide

Aan het eind van deze les kun jij: 
  • Uitleggen hoe de VOC ontstond en welke rechten deze onderneming had
  • Uitleggen welke rol de WIC had in de Tachtigjarige Oorlog 

Slide 25 - Slide

Deze producten waren 'exotisch' en extreem duur (peperduur!)
  • Specerijen (kaneel, kruidnagel, nootmuskaat, peper
  • Chinese en Japanse zijde en porselein 

Slide 26 - Slide

Nederlanden halen specerijen uit Portugal, maar die viel sinds 1580 onder Spanje, dus halen ze het zelf wel op! 
Cornelis de Houtman's 'Eerste Schipvaart' (1595-1597)

Slide 27 - Slide

Particulieren rustten eigen schepen uit voor de reis naar 'het Oosten'. 

Slide 28 - Slide

Slide 29 - Slide

Slide 30 - Video

Slide 31 - Slide

VOC krijgt handelsmonopolie 'in het Oosten' 

Slide 32 - Slide

Slide 33 - Slide

Slide 34 - Video

Slide 35 - Slide

Slide 36 - Slide

Slide 37 - Link

Slide 38 - Slide

Historische vaardigheid:
Standplaatsgebondenheid 
Er wordt mee aangegeven dat ieders denken en handelen bepaald worden door de positie die wordt ingenomen ten opzichte van anderen en door persoonlijke ervaringen.
  • In verschillende momenten in de tijd wordt er anders over iemand gedacht. 
  • Wat als we de manier waarop we iemand herdenken in conflict komt met hedendaagse waarden en normen? 

Slide 39 - Slide

Actiegroep 'de Grauwe Eeuw' bekladt monumenten in Hoorn (2016)

Slide 40 - Slide

Slide 41 - Link

Slide 42 - Video

Jan Pieterszoon Coen, een omstreden figuur 
In deze les gaan wij een antwoord formuleren op de vraag:
Jan Pieterszoon Coen, held of schurk? 
  1. Lees het artikel:  'Moet standbeeld JPC weg?' https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5158391/jp-coen-standbeeld-hoorn-tunnel-protest-voc-we-promise
  2. Formuleer een onderbouwde mening op de vraag: is JPC een held of een schurk? 
timer
15:00

Slide 43 - Slide

Slide 44 - Slide