Beeldende kunst in de 19e eeuw

• Tekenen
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 4-6

leerdoelen vandaag (TW3):

- Je weet wanneer de stromingen (ongeveer) plaatsvonden

- Je kunt kenmerken van alle stromingen herkennen en benoemen

Kunstboek: 

3.6 Neoclassicisme

4.1 Inleiding 19e eeuw

4.2 Romantiek

4.3 Realisme

4.4 Arts and crafts & Jugendstill

4.5 Impressionisme

4.6 PostImpressionisme

4.7 Japanse Prenten

1. Schrijf op je kaartje

2. Leg in juiste volgorde 

Japanse Prenten

Romantiek

Neoclassicisme

Arts and crafts

Realisme

Impressionisme

Jugendstill / Art Nouveau

PostImpressionisme

Achterop je kaartje: tijden

Neoclassicisme  1760 - 1840

 Romantiek  1800 - 1870

 Realisme  1840 – 1880

 Arts & Crafts Movement  1860- 1900

 Impressionisme 1870 - 1905

 Art Nouveau / Jugendstil  1880 – 1910

 Post-Impressionisme 1880 - 1905

 Japanse prenten 19e eeuw

tekenopdracht:

- Maak achterop je kaartje een kleine 

tekening, passend bij de stroming

- Houd ruimte over voor tekst

neoclassicisme
Romantiek	woest landschap/...
Impressionisme
Arts and Crafts
Jugensdstill	sierlijk bloemmotief
Realisme	portret van oud persoon met rimpels

Maatschappelijke
ontwikkelingen in de 19e eeuw die invloed
hadden op de kunst

19e eeuw

* Industriële revolutie.
* Grote armoede onder boeren en arbeiders.

* Franse Revolutie.

* Burgers aan de macht. 
* Uitvinding Fotografie.

invloeden  op Neoclassicisme

• Reactie op de overdadige vormgeving van de Barok en de Rococco
  
• Encyclopedie van  Winckelmann en opgravingen Pompeii  stimuleerden de belangstelling voor de kunst uit de klassieke oudheid
• De Verlichting (zelfstandig nadenken en beredeneren, wetenschappelijk onderzoek)
  
• Franse Revolutie

Welke kenmerken horen bij Neoclassicisme?

1. Klassieke elementen zoals zuilen en timpanen, symmetrie en regelmaat
2. Mythologische en historische onderwerpen
3. Statische composities
4. Heftige emoties, dynamische composities

  flitskaartje Neoclassicisme

Bouwkunst:

- Klassieke elementen: zuil, timpaan

- Symmetrie en regelmaat

Schilder- en beeldhouwkunst:

- Mythologische / historische onderwerpen

- Heldere, statische composities

- Duidelijke en scherpe vormen

- Geïdealiseerde mensfiguur

Welke onderwerpen werden populair in de Romantiek (als reactie op het rationalistische denken)?

Romantiek

 Kunstenaars die zich meer lieten leiden door het gevoel dan door het verstand.

 

• Droom en fantasie: De mystieke wereld van de droom, ongrijpbaar, vol fantasie-elementen.
  
• Terug naar de natuur: de mens was bedorven door maatschappelijke toestanden. Daarom weg uit de stad en innig contact met de natuur.
  
• Vluchten naar vreemde en exotische oorden: (Ontdekkings)reizen en de daarbij horende ervaringen.
  
• Vluchten uit de werkelijkheid naar het verleden: Terug naar het verleden middels neo-stromingen. Bijv. hernieuwde inspiratie uit Christendom halen.
  

kaartje Romantiek

• vlucht uit de werkelijkheid
  
• terug naar verleden
• reizen, exotische oorden
• de woeste natuur

• Bouwkunst: neostijlen
• Kunstenaar: eenzaam genie

kenmerken Romantiek?

• Dynamische compositie (diagonale lijn)
  
• Clair obscur
  
• Warme kleuren en grote kleurcontrasten
  
•  Vlotte penseelvoering
  
• Veel emotie en gevoel
  

Wat was de grote verandering in het onderwerp van een schilderij tijdens het Realisme?

Eigentijdse taferelen
(Bonjour monsieur Courbet)

Eenvoudige onderwerpen
(De aardappeleters)

kaartje Realisme

• Reactie op de industriële revolutie
  
• Mensen en situaties weergeven zoals ze echt waren, ook slechte omstandigheden van bijv. arbeiders
  
• vaak sombere kleuren en grove toets

Waarom schilderde Monet de Kathedraal van Rouen wel 30 keer?

Impressionisme

Schilderen van een impressie, weergeven van een moment.

Waarom is dit werk typerend voor het impressionisme?

1. Weergeven van een moment.
2. Snel en toetsend geschilderd
3. Gevoel van de kunstenaar uiten
4. Veelvuldig gebruik van lichtwerking.

kaartje Impressionisme

• snelle indruk van iets weergeven
  
• alledaagse onderwerpen
  
• toetsend (vlug) geschilderd (soms buiten)
  
• 'toevallige' afsnijdingen (invloed fotografie)
  

Arts and Crafts

Reactie op Industriële revolutie

Toegepaste vormgeving

Ambachtelijk

Vormen, patronen uit natuur

Inspiratie uit Middeleeuwen

Natuurlijke materialen

Ideaal: betaalbaar (voor iedereen)

Art Nouveau / Jugendstil

• organische vormen, in combinatie met vloeiende lijnen en gestileerde vormen
  
•  vaak totaalkunst: interieur, meubilering en stoffering, allemaal in dezelfde stijl vaak door dezelfde persoon ontworpen
  
• Nieuwe materialen, zoals gietijzer (functioneel - decoratief)
• zweepslagmotieven
  

Hoe herken je de invloed uit de Japanse prentkunst op de Art Nouveau?

1. gestileerde vormen, egale kleurvlakken
2. inspiratie uit de natuur
3. weinig dieptewerking, duidelijke contouren
4. gebruik van felle en primaire kleuren

Japonisme

De courtisane (1887)

Vincent van Gogh

George Hendrik Breitner: Meisje in rode kimono, liggend, 1896 (detail)

"La Princesse du Pays de la Porcelaine" James Abbot McNeil Whistler(1863-1864)

Post-impressionisme

1880 - 1905

Op zoek naar nieuwe uitbeeldingsvormen (pointillisme en symbolisme.)

Van Gogh, Cezanne, Gaugain

Invloed op expressionisme & latere moderisme.

Cézanne> Kubisme

Cézanne gaf met zijn  vorm-analyse en verschillende perspectieven inspiratie aan de volgende generatie kunstenaars. 

Zij zijn gaan werken in het kubisme.

Bron: George Braque

Wat is nieuw aan de manier waarop van Gogh werkte?

van Gogh > Expressionisme

lijn en kleur als middel om gevoel uit te drukken

Vincent van Gogh, Korenveld met kraaien, 1890

Vincent van Gogh - Zelfportret met verbonden oor, 1889

Paul Gaugain> Symbolisme

Betekenis staat centraal. 

Gebruik van heldere kleurvlakken en decoratieve lijnen.

Pointillisme

(Post-Impressionisme)

Het geheel is opgebouwd uit puntjes en het gebruik van zuivere kleuren. 

Theorie van optisch mengen

kaartje Post Impressionisme

• Na het Impressionisme
  
• Pointillisme (optisch mengen)
  
• Gaugain> Symbolisme (diepere betekenis)
  
• Cezanne> voorloper Kubisme
  
• Van Gogh> voorloper Expressionisme