4Ka - opfrislesje hoofdletters en leestekens

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

vrijdag 5 maart 2021

volgende week bezig met nieuwe oefenopdracht (artikel)

vandaag: bezig met spelling

Spelling

• Leestekens
• Je leert het belang van leestekens 

Wat is goed?

1. Let's eat, Granny!
2. Let's eat Granny!

Verschillen in betekenis

- Katten, spinnen, ijsberen, vissen, gieren, vliegen.

- Katten spinnen, ijsberen vissen, gieren vliegen.

Waardoor komt het verschil in betekenis?

HOOFDLETTERS EN LEESTEKENS

Hoofdletters en leestekens:

- maken een tekst duidelijker en beter te lezen.

- zorgen ervoor dat de lezer de tekst zo ook beter kan begrijpen.

KOMMA          ,

Een komma:

- maakt een zin overzichtelijker

- staat op de plaats waar je bij hardop lezen even een rust neemt.

KOMMA (1)

- Als pauzeteken in een zin:

Onze hond eet erg veel, toch is hij niet dik.

KOMMA (2)

- Tussen de delen van een opsomming

Ik hou van verschillende smaken ijs: chocolade, vanille en bosvruchten.

KOMMA (3)

- Tussen twee persoonsvormen

Als je fietsband lek is, moet je ervoor zorgen dat het gemaakt wordt.

Samengestelde zin

Van twee zinnen is één zin gemaakt. Een zin heeft dan twee persoonsvormen (dit leer je in leerjaar 2).

KOMMA (4)

- Na de aanhef en afsluiting van een zakelijke brief of e-mail of na een aanspreking:

• Geachte heer Jansen,
• Met vriendelijke groet,
• Johan, doe je de deur even dicht?

Samengestelde zin

Van twee zinnen is één zin gemaakt. Een zin heeft dan twee persoonsvormen (dit leer je in leerjaar 2).

DUBBELE PUNT          :

Een komma:

- maakt een zin overzichtelijker

- staat op de plaats waar je bij hardop lezen even een rust neemt.

DUBBELE PUNT (1)

- Voor een opsomming

Je hebt nodig: een ei, een klontje boter en een snufje zout.

DUBBELE PUNT (2)

- In plaats van want of immers (dus voor een uitleg)

Ik ga niet mee naar de film: ik moet huiswerk maken.

DUBBELE PUNT (3)

- Voor een gedachte

Ik heb bij mezelf gedacht: ik ga verhuizen naar Breda.

Na een dubbele punt

Na een dubbele punt gebruik je normaal NOOIT een hoofdletter.

DUBBELE PUNT (4)

Voor een citaat/de directe rede: 

De leraar biologie zei: 'De korenwolf komt alleen in Limburg voor.'

AANHALINGSTEKENS          '......'

Gebruik je:

- bij een citaat

- bij woorden die extra nadruk hebben

- als iets spottend bedoeld is

- bij zelfbedachte woorden

AANHALINGSTEKENS (1)

- Bij een citaat

Brenda vroeg: 'Heeft iemand een oplader te leen? Ik ben die van mij kwijt.'

Na een dubbele punt

Na een dubbele punt gebruik je normaal NOOIT een hoofdletter.

AANHALINGSTEKENS (2)

- als het woord extra nadruk krijgt

Brenda zei 'Hallo' tegen mij.

Na een dubbele punt

Na een dubbele punt gebruik je normaal NOOIT een hoofdletter.

AANHALINGSTEKENS (3)

- als het woord spottend bedoeld is

Iedereen was 'goed bezig' via Teams.

Na een dubbele punt

Na een dubbele punt gebruik je normaal NOOIT een hoofdletter.

AANHALINGSTEKENS (3)

- als het woord zelfbedacht is

Mijn 'moepie' is de allerliefste.

Na een dubbele punt

Na een dubbele punt gebruik je normaal NOOIT een hoofdletter.

PUNTKOMMA      ;

Gebruik je:

- tussen twee zinnen die sterk met elkaar samenhangen

- als afsluiting van lange opsommingen die onder elkaar staan

PUNTKOMMA (1)

- tussen twee hoofdzinnen die sterk met elkaar samenhangen

We hebben een mooie zomer gehad; vooral augustus was heerlijk zonnig.

Na een dubbele punt

Na een dubbele punt gebruik je normaal NOOIT een hoofdletter.

PUNTKOMMA (2)

- als afsluiting van lange opsommingen die onder elkaar staan

Na een dubbele punt

Na een dubbele punt gebruik je normaal NOOIT een hoofdletter.

Schrijf over. Zet leestekens waar dat moet.

Als het pijn doet geef je maar een gil

Schrijf over. Zet leestekens waar dat moet.
Levi wil je die bak met pennen potloden en stiften aangeven

‘Sara zei:‘ Ik heb een super vakantie gehad!

1. Goed
2. Fout

Fernando vroeg: ‘Wil je de suiker aangeven?’

1. Goed
2. Fout

Marly zei tegen Waldo: ‘Ik kan je niet vinden.’

1. Goed
2. Fout

Het jongetje vroeg aan zijn moeder: ‘Zijn we er bijna’?

1. Goed
2. Fout

Thomas zei ‘Daar heb ik geen zin in.’

1. Goed
2. Fout

Mike vroeg Vera heb je de toets goed gemaakt?

De bovenstaande zin kan met leestekens op twee manieren worden opgeschreven:

Wat wordt dan het verschil in de betekenis?

Mike vroeg Vera heb je de toets goed gemaakt?

Degene die de vraag stelt verschilt.

 1 = Mike vroeg: ‘Vera, heb je de toets goed gemaakt?’
Dan vraagt Mike iets aan Vera.
2 = ‘Mike,’ vroeg Vera ‘heb je de toets goed gemaakt?’
Dan vraagt Vera iets aan Mike.

Let op: geen hoofdletter

• 's Hertogenbosch - 't Regent
• 22 leerlingen - 80% van de bevolking
• Windstreken: Het zuiden van het land
• Samenstelling van feestdagen: kerstkaart
• Seizoenen, dagen en maanden

Alle feestdagen krijgen een hoofdletter. 

Dus: Eerste Kerstdag, Tweede Pinksterdag, Hemelvaartsdag, Nieuwjaarsdag. 

Let op: het is 'oudjaar'.

Samenstellingen van feestdagen zijn met een kleine letter.

Dus: kerstboom, paashaas, oudjaarslot. 

Welke zin is goed?

1. Wij kamperen op camping Het Kompas.
2. Wij kamperen op camping het Kompas.
3. Wij kamperen op camping het kompas.
4. Wij kamperen op camping Het kompas.

Welke zin is goed?

1. De winter begint in december.
2. De winter begint in December.

Welke zin is goed?

1. De brug over De Rijn is erg breed.
2. De brug over de Rijn is erg breed.
3. De brug over de rijn is erg breed.
4. De brug over De rijn is erg breed.

Welke zin is goed?

1. Hij heeft franse wijn gekocht.
2. Hij heeft Franse wijn gekocht.

Welke zin is goed?

1. Onze buurvrouw heet josé de Boer.
2. Onze buurvrouw heet josé de boer.
3. Onze buurvrouw heet José De Boer.
4. Onze buurvrouw heet José de Boer.

Welke zin is goed?

1. De zon gaat onder in het Westen.
2. De zon gaat onder in het westen.

Welke zin is goed?

1. Met kerst komen mijn opa en oma eten.
2. Met Kerst komen mijn opa en oma eten.

Welke zin is goed?

1. Elisah kreeg wel 25 kerstkaarten.
2. Elisah kreeg wel 25 Kerstkaarten.

Welke zin is goed?

1. Ik kreeg 19 punten voor deze quiz.
2. Ik kreeg negentien punten voor deze quiz.

Waarom schrijf je negentien in letters en niet als '19'?

Einde