MAW V4 - De persoonlijkheidsmythe

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

De persoonlijkheidsmythe

Turn & talk: geloof jij dat mensen kunnen veranderen?

Geloof jij dat mensen kunnen veranderen?

Geloof jij dat mensen kunnen veranderen?

1. Ja
2. Nee

Lesdoelen kernconcept 1: identiteit

• Je kan het verschil tussen de statische en de dynamische kijk op identiteit uitleggen
• Je kan verbanden (spanningen, overeenkomsten, etc.) tussen iemands persoonlijke, sociale en collectieve identiteit beschrijven

Statische kijk op identiteit    

• Iedereen bezit een persoonlijkheid ('ware aard') die stabiel blijft van geboorte tot dood
• Je identiteit is een statische eigenschap die grotendeels biologisch en erfelijk bepaald is (nature) 

Dynamische kijk op identiteit

• Iedereen creëert een verhaal over wie hij/zij is; we hebben multiple identities die we vormen in interactie met onze omgeving 
• Je identiteit is een dynamisch proces grotendeels bepaald door opvoeding en omgeving (nurture)

www.16personalities.com

Wat is het probleem met persoonlijkheidstesten volgens de dynamische kijk op identiteit? Leg uit.

0

Vanuit welke visie op identiteit denkt deze onderzoeker?

1. Dynamisch
2. Statisch

KERNCONCEPT 1: identiteit

=  het beeld dat iemand van zichzelf heeft, dat hij uitdraagt en anderen voorhoudt en dat hij als kenmerkend en blijvend beschouwt voor zijn eigen persoon (= persoonlijke identiteit) en dat is afgeleid van zijn perceptie over groep(en) waar hij wel of juist niet deel van uitmaakt (= sociale identiteit) 

Externe collectieve identiteit: wat door de samenleving ten aanzien van een
bepaalde groep als kenmerkend en blijvend wordt beschouwd (stereotypen)

Alone time - JJ Levine

Turn & talk: wat wordt als kenmerkend gezien voor de groepen 'man' en 'vrouw'?

Alone Time is a series of brightly coloured photographs of couples sharing intimate interactions of domestic life; however, each “couple” proves to be a single model, appearing as both the male and female character in the same frame. By demonstrating an individual body’s capacity to engagingly and believably embody two genders, my project questions the mainstream depiction of binary gender roles. This conceptual decision to double the gender presentation of a single body challenges normative ideas surrounding gender presentation and instead implies that gender expression can be fluid and multiple. 

Kunnen jullie zelf nog voorbeelden bedenken van de spanning tussen iemands persoonlijke en collectieve identiteit?

Toon aan dat de spanning tussen persoonlijke en collectieve identiteit tot uiting komt in dit gedicht.

Gebruik de volgende structuur om de vraag te beantwoorden:

1. Concept (Introduce): Persoonlijke identiteit verwijst naar... Collectieve identiteit betekent...

2. Context (Cite): Deze concepten zie je terug in dit gedicht, namelijk…

3. Conclusie (Explain): Dus is er in dit gedicht sprake van spanning tussen persoonlijke en collectieve identiteit. 

Lesdoelen kernconcept 1: identiteit

• Kan je het verschil tussen de statische en dynamische  kijk op identiteit uitleggen?
• Kan je uitleggen wat de volgende begrippen betekenen? referentiekader, persoonlijke identiteit, sociale identiteit, interne collectieve identiteit, externe collectieve identiteit

Identiteit

Lesdoelen kernconcept 2: socialisatie

• Je kan ontleden hoe cultuuroverdracht en -verwerving door socialisatie plaatsvinden.
• Je kan beredeneren of er in een gegeven situatie sprake is van politieke socialisatie. 

Aan de slag

Maak opdracht 1 (p.8) en 4 (p.10)

Turn & talk: wat betekenen de volgende woorden?

LGBTQ+

Non-binair

Intersekse

Panseksueel

Cis-gender

Androgien

Aseksueel

Hijra in India

Two-spirit people in Mexico

Aan de slag

Opdrachtenboek p. 9 - Opdracht 4: Surfen in een hijab

1. Concept: Dit begrip betekent... (definitie)

2. Context: Deze begrippen zie je terug in de bron, namelijk…
(quote/voorbeeld)

3. Conclusie: Dus... (antwoord op de vraag)

Turn & talk: reflectie

• Hoe zie je wat je deze les hebt geleerd terug in je eigen leven/manier van denken?
• Welke nieuwe woorden en ideeën heb je deze les opgepikt? 
• Wat is nog lastig te begrijpen? Welke vragen zijn er bij je opgekomen?

Barnga!

https://www.spelensite.be/spel/barnga

Wat is er zonet gebeurd?

• Welke situaties uit het echte leven worden in dit spel gesimuleerd? 
• Heb je zelf al situaties meegemaakt waarin je de regels niet kende? Hoe ging je daarmee om? 
• Wat als je zou mogen praten tijdens het spel? Of het langer had geduurd?

KERNCONCEPT 2: socialisatie

=  het proces van overdracht en verwerving van de cultuur van de groep(en) en de samenleving waar mensen toe behoren. Het proces bestaat uit opvoeding, opleiding en andere vormen van omgang met anderen.

Turn en talk: hoe leerde je bij de sportclub of bij je bijbaantje hoe je je hoort te gedragen in deze nieuwe omgeving?

Het socialisatieproces

Soorten socialisatoren

• Primaire socialisatie: informele socialisatie binnen het gezin en de vriendengroep 
• Secundaire socialisatie: formele socialisatie of school, op het werk of in verenigingen (kerk, sport, etc.)
  
• Tertiaire socialisatie: socialisatie door anonieme socialisatoren (media, overheid, etc.)

Bijzondere vormen van socialisatie

• Politieke socialisatie: het proces van overdracht en verwerving van de politieke cultuur van de groep(en) en de samenleving waar mensen toe behoren.
• Enculturatie: het aanleren en verwerven van de (sub)cultuur van de samenleving waarin men geboren wordt.
  
• Acculturatie: het aanleren en verwerven van een andere cultuur of elementen daaruit, dan die waarin iemand is opgegroeid. 

Functies van socialisatie

• Continuering van cultuur
• Verandering van cultuur
• Identificatie van het individu met de groep
• Identiteitsontwikkeling van het individu
• Gedragsregulatie van het individu

Beschrijf het socialisatieproces dat jij en je teamgenoten doorliepen tijdens het Barnga spel. 

• Hoe leerde je de regels van jouw team?
• Wat gebeurde er als iemand zich niet aan de regels hield?

Gebruik de begrippen sociale controle, positieve/negatieve (in)formele sancties en internalisatie in je antwoord.

Groepsvorming

KERNCONCEPT 3: groepsvorming

= het tot stand komen van bindingen tussen meer dan twee mensen, doordat ze elkaar beïnvloeden en gemeenschappelijke waarden en normen ontwikkelen.

We maken onderscheid tussen affectieve, economische, cognitieve en politieke bindingen en tussen informele en formele groepen. 

Affectieve binding

Emotionele binding. Affectieve bindingen verwijzen naar gevoelens om ergens bij te horen.

Economische binding

Binding die te maken heeft met werk, met goederen die nodig zijn voor het bestaan.

Cognitieve binding

Binding op het gebied van kennis. Mensen zijn afhankelijk van anderen die hen iets leren.

Politieke binding

Binding die te maken heeft met zaken die geregeld moeten worden op het gebied van bijvoorbeeld onderwijs, zorg, verkeer en veiligheid.

Om welk type binding gaat het?

'Bij deze binding gaat het om collectieve goederen en diensten.'

1. Affectieve binding
2. Cognitieve binding
3. Economische binding
4. Politieke binding

Om welk type binding gaat het?

'Kinderen leren lezen met behulp van hun leerkracht.'

1. Affectieve binding
2. Cognitieve binding
3. Economische binding
4. Politieke binding

Om welk type binding gaat het?

'Bij je vriendengroep heb je vaak het gevoel dat je er wel bij hoort.'

1. Affectieve binding
2. Cognitieve binding
3. Economische binding
4. Politieke binding

Om welk type binding gaat het?

'Voor het leggen van elektriciteit is een leerkracht (over het algemeen) afhankelijk van een elektricien.'

1. Affectieve binding
2. Cognitieve binding
3. Economische binding
4. Politieke binding

Om welk type binding gaat het?

'Voor het leggen van elektriciteit is een leerkracht (over het algemeen) afhankelijk van een elektricien.'

1. Affectieve binding
2. Cognitieve binding
3. Economische binding
4. Politieke binding

Informele groepen

Formele groepen

Er is sprake van een hiërarchie

Alle leden van de groep hebben een rol

Er zijn doelen en normen voor de groep

Regels zijn vastgelegd op papier

Mensen kennen elkaar goed

Mensen voelen zich emotioneel verbonden met elkaar

Geen officiele of vastliggende afspraken

Formele en informele groepen

Formele 

groepen

Informele 

groepen

• Er is sprake van een hiërarchie
• Alle leden van de groep hebben een rol
• Regels zijn vastgelegd op papier
• Er zijn doelen en normen voor de groep

• Mensen kennen elkaar goed
• Mensen voelen zich emotioneel verbonden met elkaar
• Geen officiele of vastliggende afspraken

Samenvatting van de vorige dia

Mechanismen rondom groepsvorming

Ingroup/outgroup: wie (niet) tot de groep behoort

Insluiting/uitsluiting: (niet) bij een groep betrokken worden

Fasen van groepsvorming (Tuckman)

1. Speelgoed kan gezien worden als een socialisator. Leg uit met behulp van het kernconcept socialisatie
en koppel dit aan informatie uit de bron.

3. Minister Van Engelshoven heeft een ander referentiekader dan de kamerleden die in de bron aan het woord komen. Leg dit uit met behulp
van een citaat uit de bron en gebruik in je antwoord
de definitie van referentiekader.

2. In het boek wordt gesproken over drie verschillende aspecten
van het kernconcept identiteit. Leg uit welk aspect van identiteit
het best past bij deze discussie over genderneutraal speelgoed.
Geef in je antwoord de definitie van het gekozen aspect.

Sociale cohesie

Sociale cohesie

Sociale cohesie is “het aantal en de kwaliteit van de bindingen die mensen in een
ruimer sociaal kader met elkaar hebben, het gevoel een groep te zijn, lid te zijn van een gemeenschap, de mate van verantwoordelijkheid voor elkaars welzijn, en de mate waarin anderen daar ook een beroep op kunnen doen”

De ''lijm'' die de samenleving bijeenhoudt

Ik woon in een buurt met een grote sociale cohesie.

😒🙁😐🙂😃

Stel dat je je PWS/scriptie over sociale cohesie wilt schrijven, hoe zou je sociale cohesie dan meten?

Wat houdt de samenleving bijeen?

1. Gedeelde waarden en normen > saamhorigheidsbesef

2. Wederzijdse afhankelijkheid > solidariteit (mensen zijn verbonden met elkaar en van elkaar afhankelijk)

3. Dwang > opgelegde vorm van binding

Op welke manieren kan je de sociale cohesie binnen een land vergroten?

Wat zou de negatieve kant van sociale cohesie kunnen zijn?

Sociale institutie

Sociale cohesie gebaseerd op dwang wordt gezien als een stabiele binding

1. Juist
2. Onjuist

Verklaar: een sterkere sociale cohesie binnen de lidstaten van de EU leidt tot een zwakkere sociale cohesie binnen de EU als geheel.

Aan de slag...

Opdracht 17 (2-6, 8) p. 48

§3.1 Cultuur

De Amerikaanse cultuur

Cultuur

Het geheel van waarden, voorstellingen, uitdrukkingsvormen, opvattingen en normen die mensen als lid van een groep of samenleving verworven hebben.

Elementen van cultuur

1) Wat je aan de buitenkant ziet (uitdrukkingsvormen)

= MATERIELE ASPECTEN (zichtbaar/tastbaar)

2) Wat je in je hoofd meedraagt (waarden, voorstellingen, opvattingen) 

= IMMATERIELE ASPECTEN (onzichtbaar/niet tastbaar)

3) hoe gedrag geregeld wordt (normen en instituties)

Uitdrukkingsvormen

De materiële aspecten van een cultuur, bijvoorbeeld symbolen (kruis voor christenen, hamer en sikkel voor communisten).

Idealen, zoals vrijheid, gelijkheid en vrijheid

Elementen van cultuur

Ideeën die passen in een groter geheel van opvattingen, zoals een Islamitische, linkse of hedonistische opvatting. Dit zijn waardensystemen.

Beelden, ideeën, verhalen die mensen hebben over een gebeurtenis, bijvoorbeeld over een oorlog.

Waarden

Opvattingen

Voorstellingen

Normen

Regels die horen bij waarden. Bijvoorbeeld bij de regel 'ik scheld anderen niet uit', hoort de waarde 'respect'.

Instituties

Een geheel aan gedragsregels die het gedrag van mensen reguleren. Bijvoorbeeld regels rondom het huwelijk.

Koppel de juiste term aan de juiste uitleg.

Wat mensen in hun hoofd meedragen

Hoe het gedrag van mensen geregeld wordt

Wat je aan de buitenkant kunt zien of merken

Waarden

Opvattingen

Voorstellingen

Uitdrukkingsvormen

Normen

Instituties

Wat wordt er bedoeld met de opvatting dat culturen relatief en plaats- en tijdsgebonden zijn?

Wat wordt er bedoeld met de opvatting dat culturen relatief en plaats- en tijdsgebonden zijn?

Aan de slag!

Opdracht 3 (p. 59) en 7 (p. 63)

§3.2 Nature-nurture

Nature-nurture-debat

De vraag of eigenschappen van mensen meer worden bepaald door biologie/erfelijkheid (nature) of omgeving/opvoeding (nurture)

§2.4 Dimensies van Hofstede

Stelling: de protesten in Iran leiden tot een sterkere sociale cohesie

Gebruik de volgende begrippen in je argumentatie:

• (Persoonlijke/collectieve) identiteit
  
• Socialisatie (sociale controle, enculturatie/acculturatie)
  
• Cultuur (dominant/tegen, materiele/immateriële cultuurelementen)
  
• Groepsvorming (insluiting/uitsluiting)
  
• Collectivistische-individualistische cultuurdimensie
  

Welk moment uit de documentaire is je het meeste bijgebleven? Waarom?

Bij het schooladvies in groep acht moet alleen de CITO-score meetellen en niet het advies van de docent

1. Eens
2. Oneens

Het is eerlijk dat leerlingen met hetzelfde rapport toch andere adviezen kunnen krijgen

1. Eens
2. Oneens

Een kind moet ook mee kunnen bepalen wat zijn advies wordt

1. Eens
2. Oneens

Een docent moet bij geval van twijfel het hoogste advies geven.

1. Eens
2. Oneens

Hoe ging de toetsweek?

😒🙁😐🙂😃

Wanneer had jij het gevoel dat je macht had?

Wat was je eerste reactie bij het horen/zien van het nieuws over the Voice?

Cijfers van het CBS (2020)

• 33 procent van de vrouwen in de leeftijd van 18 tot 24 jaar voelde zich in de afgelopen 12 maanden geïntimideerd 

• 22 procent van de Nederlandse vrouwen in de leeftijd van 18 tot 24 jaar heeft in de afgelopen 12 maanden fysiek seksueel geweld meegemaakt 

'Mag je dan als man niet eens meer flirten?'
Hoe beoordeel je of een situatie aanvaardbaar is of niet?

Criteria volgens Sensoa

Is er sprake van wederzijdse toestemming?

Is er sprake van vrijwilligheid?

Is er sprake van gelijkwaardigheid?

Past het gedrag bij de leeftijd en ontwikkeling?

Kan het gedrag in deze omgeving?

Wat is de impact van het gedrag?

Wat moet er gebeuren om dit soort situaties te voorkomen? Bedenkt 1 advies voor de gemeenteraad en 1 voor de rector van onze school.

Mogen radiozenders de muziek van Marco Borsato en Ali B nog draaien?

1. Tuurlijk!
2. No way!

Nog vragen/opmerkingen over dit thema?

Wat is jullie eerste reactie na het zien van de eerste aflevering van 'reference man'

Welke andere voorbeelden kennen jullie waarbij de 'reference man' een rol speelt?

www.vpro.nl

Onderzoek zou vanaf nu vooral aandacht moeten hebben voor mensen die niet aan de 'reference man' voldoen.

1. Tuurlijk!
2. Geen goed idee!

Hier kan ik iets mee in mijn toekomstige carrière.

1. Zeker
2. Ik dacht het niet

Oorlog in Oekraine

Samenwerking

Het proces waarin individuen, groepen en/of staten relaties vormen om hun handelen op elkaar af te stemmen voor een

gemeenschappelijk doel.

Leg uit dat de NAVO een voorbeeld is van samenwerking. 

1. Concept: Dit begrip betekent... (definitie)

2. Context: Dit zie je terug in de bron, namelijk… (quote/vb)

3. Conclusie: Dus... (antwoord op de vraag)

Leg uit dat de NAVO een voorbeeld is van samenwerking. Is er sprake van gedeelde waarden, belangen of dwang?

Leg uit hoe je het dilemma van de collectieve actie bij de NAVO terugziet.

Conflict

Een situatie waarin individuen, groepen en/of staten elkaar

tegenwerken om de eigen doelen te bereiken.

Leg uit dat we kunnen spreken van een conflict in Oekraïne. 

1. Concept: Dit begrip betekent... (definitie)

2. Context: Dit zie je terug in de bron, namelijk… (quote/vb)

3. Conclusie: Dus... (antwoord op de vraag)

nos.nl

Leg uit dat het conflict in Oekraïne van latent naar manifest is geevolueerd.

Heeft Poetin macht of gezag in Oekraïne? Leg uit!

Schrijf een speech van +/- 1 minuut vanuit het standpunt van de NAVO of Poetin waarin je uitlegt:

• Wat je wenst/eist van de andere partij.
• Welke machtsbronnen (economisch, politiek, affectief, etc.) je kan inzetten om de andere partij hiertoe te brengen. 

Intro - Statement - Explanation - Illustration - Slot

Macht = Het vermogen om hulpbronnen in te zetten om bepaalde doelstellingen te bereiken en de handelings-mogelijkheden van anderen te beperken of te vergroten

Groepjes persconferentie

Jasmijn, Roos en Simone: Putin

Hanne, Noa H en Saskia.: NAVO

Erik, George & Noa K.: journalist pol-psych theorie

Helena, Tessa & Giulia: journalist realistische theorie

Britt, Stijn & Julia: journalist liberale theorie

Ilse, Cato & Thijs: journalist marxistische theorie

Annabelle, Joost & Wout: journalist sociaal-constr. theorie 

Welke al dan niet aangeboren kenmerken heeft de elite in Nederland?

Nederland heeft een grote sociale ongelijkheid.

1. Eens
2. Oneens

De zeven vinkjes van Joris Luyendijk 

✔ Minstens één hoogopgeleide en/of welgestelde ouder

✔ Minstens één in Nederland geboren ouder

✔ Man

✔ Hetero

✔ Wit

✔ Gymnasium of vwo

✔ Universiteit

www.vrt.be

Welke vraag/opmerking/kritiek komt in je op als je dit hoort?

Sociale (on)gelijkheid

Een situatie waarin verschillen tussen mensen in al dan niet

aangeboren kenmerken, consequenties hebben voor hun

maatschappelijke positie en leiden tot een ongelijke

verdeling van schaarse en hooggewaardeerde zaken, van waardering en behandeling. 

Positietoewijzing

Maatschappelijke oorzaken, kan je zelf niet beinvloeden.

Positieverwerving

Wat je zelf kan doen om je positie op de sociale ladder te beinvloeden.

Een kind van 2 ouders die in de bijstand leven heeft een hbo-diploma gehaald en daarna een baan gekregen.

1. Positietoewijzing
2. Positieverwerving

In een streng hindoeistische samenleving wordt een jongen christelijk waardoor hij thuis niet meer welkom is en zijn baan verliest.

1. Positieverwerving
2. Positietoewijzing

Een lerares haalt haar eerstegraads bevoegdheid en gaat daardoor direct meer verdienen omdat ze nu hoger gekwalificeerd is.

1. Positietoewijzing
2. Positieverwerving

Toen aan het licht kwam dat de advocate fraude had gepleegd werd zij per direct ontslagen en kreeg ze een strafblad.

1. Positietoewijzing
2. Positieverwerving

Vat de boodschap van Luyendijk samen in 1 zin met de woorden sociale ongelijkheid, sociale mobiliteit en positietoewijzing.

Is de Nederlandse samenleving meer open (grote sociale mobiliteit) of gesloten (kleine sociale mobiliteit)?

1. Open
2. Gesloten

Wat kan je als iemand met veel vinkjes doen om de sociale ongelijkheid in de samenleving te verkleinen?

Macht

Het vermogen om hulpbronnen in te zetten om bepaalde

doelstellingen te bereiken en de handelingsmogelijkheden van

anderen te beperken of te vergroten.

Macht kan formeel (officieel vastgelegd) of informeel zijn.

Macht = een asymmetrische relatie

Machtsbronnen (p. 55 opdracht 6)

Affectief

Economisch

Cognitief

Politiek

Het dilemma van collectieve actie

• Als mensen samenwerken om een collectief goed te realiseren is dat collectieve actie

• Mensen kunnen profiteren van collectieve actie, zonder mee te werken. Dit zijn free riders
• Dit is een dilemma, want als iedereen profiteert komt het collectieve goed niet tot stand

pagina 38

Gezag

= macht die als legitiem beschouwd wordt

Door kwaliteiten / positie / geleverde prestaties

Wanneer heb jij zelf macht of gezag ervaren?

Aan de slag!

Opdracht 9 p. 57

Opdracht 15 p. 63

Flitsbezorging!?

Nadelen van flitsbezorging volgens Weber.

Argumenten tegen flitsbezorging moet verboden worden.

Wat is het grootste verschil tussen jouw leven en dat van een tiener in 2002?

Leg uit hoe je dit kan verklaren aan de hand van het kernconcept politieke socialisatie.

Welk paradigma kan verklaren waarom een geweer voor de 1 'veiligheid' en voor de ander 'gevaar' kan betekenen?

1. Functionalisme
2. Conflict
3. Sociaal-constructivisme
4. Rationele actor

What's your first reaction when you read this headline?

How can periods lead to inequality?

Plan International onderzocht in 2019 hoeveel vrouwen en meisjes in Nederland met menstruatiearmoede te maken hebben: gemiddeld 1 op de 10.

Endometriose treft 1/10 vrouwen

Statement: menstrual leave would lead to less inequality

1. Absolutely!
2. Inequality would stay the same
3. No, on the contrary!

Eerste experimenten met menstruatieverlof

Positive discrimination or equal opportunities?

Vragen? Opmerkingen?