KT1 - week 45, les 2: bloedziekten en antistolling

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Pathologie bloed                                                  


Module 1B
Week 45, les 2
2023-2024

1 / 28
next
Slide 1: Slide
Anatomie Fysiologie PathologieMBOStudiejaar 1

This lesson contains 28 slides, with interactive quizzes, text slides and 4 videos.

time-iconLesson duration is: 90 min

Items in this lesson

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Pathologie bloed                                                  


Module 1B
Week 45, les 2
2023-2024

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

Lesinhoud
Welkom + Osiris
Theorie bloedziekten (anemie en stollingsstoornissen)
Theorie Sepsis en vragen ()
Afsluiting en huiswerk

Slide 2 - Slide

This item has no instructions

Lesdoelen
Aan het eind van de les kan je:
  • Verschillende bloedziekten toelichten + de bijbehorende medicijnen. 
  • Uitleggen wat een sepsis en en welk risico hier bij komt kijken 



Slide 3 - Slide

This item has no instructions

Boeken
  • Medische kennis: 
  • Hoofdstuk 2.1, 2.2.1 en 2.3 t/m 2.5, 3 
(3.1 t/m 3.2.3, 3.5 en 3.7.2 t/m 3.7.3 niet)

Slide 4 - Slide

This item has no instructions

Vorige les
Uit welke onderdelen bestaat het bloed?
Welke bloedgroep is de universele donor/ontvanger?
Wat is het verschil tussen antigenen en antilichamen?

Slide 5 - Slide

Wat is het verschil tussen een antigeen en een antistof?

Op de buitenkant van de rode bloedcellen zitten eiwitten die antigenen worden genoemd. 
Bloedgroep A heeft bijvoorbeeld antigeen A op zijn bloedcel. Als er vreemde antigenen binnendringen, worden antistoffen geproduceerd.
Bloedziekten 
Anemie: Bloedarmoede
  • Symptoom, geen ziekte! (heeft een andere oorzaak)
  • Tekort aan hemoglobine in de erytrocyten

Bijvoorbeeld door chronisch of acuut bloedverlies:
  • Een mens kan maximaal 1/3 van het bloed missen

Slide 6 - Slide

Een tekort aan erytrocyten leidt automatisch tot een tekort aan hemoglobine

Meestal zijn er geen klachten. Bij ernstiger vormen van anemie zijn de klachten ontstaan door tekort aan zuurstof: moeheid, duizeligheid, hartkloppingen, bleekheid, hoofdpijn, kortademigheid en angina pectoris-achtige klachten.

Slide 7 - Video

This item has no instructions

Soorten anemie
Anemie als gevolg van bloedverlies
  • Chronisch bloedverlies: 
    -Als het door menstruatie komt: geen verder onderzoek noodzakelijk
    -Bij oudere vrouwen en mannen: onderzoek naar bloedverlies door afwijking in maag- en darmkanaal.

Berucht is bloedverlies door gebruik van NSAID's 

Slide 8 - Slide

Voorbeelden afwijking maagdarmkanaal: maagweer, ontstekingsziekte, poliep of kanker.

NSAID's -ontstekingsremmende pijnstiller
beschadigen de maagwand maar verminderen ook de bloedstolling zodat bloedverlies minder snel stopt.

Vaak gaat het om kleine hoeveelheden onzichtbaar (occult) bloed. In de loop van de tijd verliest het lichaam zoveel bloed dat de aanmaak van hemoglobine niet meer goed mogelijk is. 
Soorten anemie (2)
Andere oorzaak anemie: verstoorde aanmaak
  • Tekort aan ijzer: door onvoldoende opname uit voedsel, bloedverlies, versnelde afbraak van erythrocyten, verminderde aanmaak van erytrocyten of door toegenomen behoefte aan ijzer (zwangerschap/peuters)
  • Toedienen van ijzer (tablet, suspensie of drank): Ferrofumaraat

Bijwerkingen:
misselijkheid, maagpijn, diarree of obstipatie en donkere/zwarte ontlasting (bijwerking Ferrofumaraat) 

Slide 9 - Slide

Voor de aanmaak van hemoglobine is onder andere ijzer en vitamine b12 nodig.

Het ijzer wordt normaal gesproken hergebruikt in het lichaam. Soms is het verlies door bovenstaande factoren groter dan er gerecycled kan worden, waardoor langzaam anemie ontstaat. 
(zit in rood vlees, rode wijn en groene groenten)

IJzergebreksanemie wordt behandeld met het toedienen van extra ijzer. IJzertherapie moet voldoende lang worden ingezet om de geslonken ijzervoorraden in het lichaam aan te vullen. (min. 3 maanden)
Bijwerking: verstopping en zwartverkleuring van de ontlasting.
Advies; inname op lege maag. IJzer wordt dan het beste opgenomen. Nadeel is dat veel mensen daar maagklachten van krijgen. Dan is het advies na de maaltijd.

Soorten anemie (3)
Andere oorzaak anemie: verstoorde aanmaak
  • Tekort aan vitamine B12: door onvoldoende opname uit voedsel (veganisten), of maagaandoening ( tekort aan intrinsic factor), of bij de ziekte van Crohn (B12 wordt niet goed door darmslijmvlies opgenomen) 
  • Wanneer de oorzaak een tekort aan intrinsic factor spreken we van: pernicieuze anemie
  • Toedienen van vitamine B12-tabletten  cyanocobalamine of injectie hydroxocobalamine

Nadeel: vaak moeten de injecties elke maand of elke twee maanden herhaald worden

Slide 10 - Slide

Een tekort aan intrinsic factor die door de maag wordt geproduceerd en wat nodig is om vitamine B12 uit de voeding op te nemen. Bijvoorbeeld een maagziekte of maagoperatie, maar ook bij veganisten die te weinig vitamine B12 uit dierlijke voeding opnemen.
Soorten anemie (4)
Andere oorzaak anemie: verstoorde aanmaak
  • Tekort aan vitamine B11 (foliumzuur): Als de voeding onvolwaardig is. (Vooral bij oudere mensen en alcoholisten) 
  • Extra foliumzuur is nodig voor vrouwen die zwanger willen worden en voor in het eerste deel van de zwangerschap. 

Slide 11 - Slide

This item has no instructions

Soort anemie (5)
Andere oorzaak anemie: verhoogde afbraak
Erfelijke oorzaak: Sikkelcelanemie
  • Abnormale aanmaak van hemoglobine
  • Rode bloedcellen worden een sikkel (C-vorm)
  • Sikkelcellen worden sneller afgebroken (10-20 dgn)
  • Minder beweegelijk/flexibele cellen -> klontering!

Behandeling: Antibiotica, transfusie, beenmergtransplantatie

Slide 12 - Slide

Bij sikkelcelziekte verdwijnen de sikkelcellen meestal al na ongeveer 10 tot 20 dagen. Het beenmerg kan niet snel genoeg voldoende nieuwe rode bloedcellen produceren om de afgebroken cellen te vervangen en er ontstaat bloedarmoede.

De sikkelcellen bewegen zich minder makkelijk door de bloedvaten. Hierdoor hebben zij de neiging om te klonteren, waardoor pijn, infecties en orgaanschade kan ontstaan. 


Slide 13 - Link

Filmpje over persoon met sikkelcelanemie tot 5.32
Soort anemie (5)
Erfelijke oorzaak: Thalassemie
  • Vooral Middellandse Zeegebied
  • Geen/minder aanmaak van hemoglobine
  • Rode bloedcellen worden sneller afgebroken 

Behandeling: Chronische bloedtransfusies 

Slide 14 - Slide

This item has no instructions

Slide 15 - Video

This item has no instructions

Stollingsstoornissen
1. Trombocytopenie: een tekort aan bloedplaatjes
2. Trombocytopathie: aantal trombocyten normaal, maar deze werken niet goed. 
Kan een bijwerking zijn van g.m. bijv. acetylsalicylzuur, NSAID's, antidepressiva en zware antistollingsmiddelen bij overdosering. 
3. Ziekte van Von Willebrand: meest voorkomende erfelijke afwijking van de bloedstolling. Hierdoor duren evt. bloedingen langer dan normaal. 
(Vooral bij gebruik acetylsalicylzuur) 
4. Hemofilie: Erfelijk tekort aan stollingsfactor. 
Vooral bij mannen omdat de afwijking ligt op het X chromosoom. 

Slide 16 - Slide

Filmpjes bij Hemofilie en Von Willebrand

Hemofilie (ook wel bloederziekte genoemd) is een erfelijke stoornis in de bloedstolling. Het bloed kan niet goed stollen omdat er een bepaalde stollingsfactor in het bloed ontbreekt.

Slide 17 - Video

This item has no instructions

Slide 18 - Video

This item has no instructions

Antistolling (1)
Indirect werkende antistolling
Vitamine K antagonist (coumarinen): 
'bloedverdunner' bij trombose 

-Remmen de aanmaak van protrombine
-Maakt het bloed niet dunner, maar het stolt minder snel. 
Voorbeelden:
fenprocoumon (werkt meerdere dagen) en acenocoumarol (ong. 48 uur werkzaam)

Slide 19 - Slide

Onder begeleiding trombosedienst
profylactisch gebruik
Antistolling (2)
Indirect werkende antistolling
Trombocytenaggregatieremmers ('Plaatjesremmers'): 
Beinvloeden vooral de hechting v.d. bloedplaatjes aan de
vaatwand waardoor je minder kans hebt op bloedstolsel.

-Profylactisch na: hartinfarct, beroerte
Voorbeelden:
acetylsalicylzuur, carbasalaatcalcium, dipyridamol en clopidogrel

Slide 20 - Slide

Onder begeleiding trombosedienst
profylactisch gebruik
Antistolling (3)
Direct werkende antistolling
Stoffen die een van de stollingsfactoren remmen: 
-In tabletvorm maar ook parenteraal na grote operatie (tromboseprofylaxe) 
Patiënt leert zelf om injectie te geven. 

Voorbeelden:
rivaroxaban , nadroparine, dabigatran, edoxaban, apixaban

Slide 21 - Slide

Vooral bij knie en heup operatie
Sepsis?

Slide 22 - Mind map

Noteer!
Sepsis is een ontstekingsreactie van het lichaam op een infectie die zo ernstig verloopt dat weefsels beschadigd kunnen raken en orgaanfuncties uit kunnen vallen.
Wat is de nummer 1 veroorzaker van sepsis?
A
Bacteriën
B
Parasieten
C
Schimmels
D
Virussen

Slide 23 - Quiz

This item has no instructions

Wat zijn mogelijke symptomen van een sepsis?

Slide 24 - Open question

Noteer!
- Koorts en koude rillingen
- Snelle hartslag
- Snelle, moeizame ademhaling
- Grieperig gevoel
- Sufheid, slaperigheid en verwardheid (delier)
- Niet of weinig plassen
- Klachten van de infectie zelf, bijvoorbeeld pijn bij het plassen bij een urosepsis, benauwdheid bij een pneumosepsis of hoofdpijn bij een hersenvliesontsteking.
Bij welke infecties komt sepsis het vaakst voor?
A
Longen, hersenen, buik
B
Hersenen, urinewegen, longen
C
Buik, hersenen, longen
D
Longen, urinewegen, buik

Slide 25 - Quiz

D

Een ontsteking door een bacterie
- Een ontsteking in de longen, urinewegen of buik.
Maar ook gebruik van:
- Het gebruik van ontstekingsremmers
- Langere tijd een infuus of een urinekatheter hebben
- Een afweersysteem dat minder goed werkt (Bijv. door chemo, het gebruik van afweer onderdrukkende medicatie of omdat iemand geen milt heeft​)
Welke orgaanfunctie valt over het algemeen als eerste uit bij sepsis?
A
Ademhaling
B
Pompfunctie hart
C
Nierfunctie
D
Hersenfunctie

Slide 26 - Quiz

C
Wat verstaan we onder een septische shock?

Slide 27 - Open question

Noteer!
Bij sommige patiënten met een sepsis wordt de bloeddruk (te) laag en ontstaat een beeld waarbij de bloedcirculatie onvoldoende is om de organen van voldoende zuurstof te voorzien. Dit noemen wij een septische shock.
Huiswerk
  1. Afmaken opdrachten van deze week (week 45)!
  2. Leer vanuit het boek Medische kennis:
Hoofdstuk 2.1, 2.2.1 en 2.3 t/m 2.5, 3   (3.1 t/m 3.2.3, 3.5 en 3.7.2 t/m 3.7.3 niet)


  • Dit was het laatste onderwerp van Module 1B.
Leer Module 1A en 1B voor de toets. 
Allen veel succes gewenst tijdens de toets in week 47!

Slide 28 - Slide

This item has no instructions