15.1 Energiestromen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

15.1 Energie in ecosystemen

Voorkennis (blz 234 in je boek)

In een ecosysteem zijn de volgende organismen aanwezig:

1. eencellige algen

2. watervlooien

3. vissen

4. driehoeksmosselen

De vissen leven vlooien, de watervlooien en driehoeksmosselen eten eencellige algen.

PRODUCENTEN

CONSUMENTEN

Eencellige algen

Vissen

Watervlooien

Driehoeksmosselen

Teken een voedselweb met daarin de organismen 1 t/m 4

Teken een mogelijke voedselpiramide met de vier genoemde organismen

15.1 Leerdoelen

Je kunt omschrijven of en zo ja waarom een ecosysteem kwetsbaar is.

Je weet hoe de energiestroom loopt in een voedselketen.

Je kunt het verschil tussen foto-autotroof en chemo-autotroof uitleggen.

Je kunt beredeneren waarom er energie verloren gaat in een voedselketen.

De heuvels van Lachay

De heuvels van Lachay vormen een uniek ecosysteem. De hoeveelheid beschikbaar water (uit mist) bepaalt de begroeiing op verschillende hoogtes

Waarom zijn de heuvels van Lachay een kwetsbaar ecosysteem?

Producenten

Producenten vormen altijd het begin van de voedselketen. Zij leggen energie uit zonlicht vast in organische stoffen.

• Organische stoffen: bevatten koolstof (C) met daaraan waterstof (H)
• Anorganische stoffen: zonder C-H en vrij voorkomende in de natuur. Bv CO₂ en H₂O

Fotosynthese

Planten zijn foto-autotroof: zijn maken zelf organische stoffen (autotroof) met behulp van zonlicht (foto)

Consumenten

Planten geven de energie/organische stoffen door naar consumenten. 

Dit zijn heterotrofe organismen die niet zelfvoorzienend zijn in hun energieaanvoer. 

De organische stoffen worden gebruikt als bouwstoffen of brandstoffen.

Reducenten

Reducenten zijn schimmels of bacteriën die resten van dode dieren of planten afbreken. Organische stoffen worden hierbij omgezet in anorganische stoffen. 

SCHIMMELS

BACTERIËN

Celwand

Celkern

Geen celwand

Prokaryoot

Eukaryoot

Geen celkern

Chemo-autotroof

Sommige bacterien kunnen ook organische stoffen maken uit anorganische stoffen. Ze gebruiken hierbij geen zonlicht en zijn daardoor niet foto-autotroof, maar gebruiken een chemisch proces. Je noemt ze daarom chemo-autotroof.

De nitrietbacterie is hier een voorbeeld van. Door oxidatie van NH₄⁺ naar NO₂^- komt er energie vrij die gebruikt kan worden om glucose te vormen uit CO₂ en H_2O.

Energiestroom

Niet alle energie wordt doorgegeven naar het volgende

niveau.

Ieder organisme gebruikt een deel van de energie voor

celprocessen en lichaamsactiviteiten.

Een deel van de energie verlaat het organisme in de 

vorm van warmte.

Wat is "energiestroom"?

1. Stof waarin veel energie opgeslagen zit.​
2. De plaats van een organisme in een voedselketen.​
3. de biomassa
4. Als energie wordt doorgegeven aan het volgende trofische niveau.​

Welke termen passen bij de koolmees?

1. Consument 2e orde, heterotroof
2. Consument 3e orde, heterotroof
3. Consument 2e orde, autotroof
4. Consument 3e orde, autotroof

In de afbeelding is de energiestroom in een voedselketen weergegeven.

De pijlen in de afbeelding zijn steeds kleiner getekend om aan te geven dat de energie maar voor een deel wordt doorgegeven. Waardoor wordt niet alle energie doorgegeven aan het volgende niveau?

Let op: meerdere antwoorden mogelijk!

1. Deel van de energie is opgeslagen in brandstoffen. Brandstoffen worden niet doorgegeven aan de volgende schakel van de voedselketen.
2. Niet alle organismen worden gegeten. Organische stoffen uit organismen die sterven, worden niet doorgegeven in de voedselketen.
3. Niet alle organische stoffen kunnen worden verteerd. De energierijke stoffen uit de onverteerde resten verlaten met de uitwerpselen het lichaam.

In een voedselketen bevatten de consumenten van de eerste orde meer vastgelegde energie dan de consumenten van de tweede orde.
De afbeelding is een weergave van het patroon van energiestromen in een ecosysteem.


Welke groep of groepen organismen kunnen deel uitmaken van trofisch niveau n?

1. producenten
2. consumenten 1e orde
3. consumenten 2e orde
4. consumenten 3e orde

Over de energiestroom Rn in de afbeelding worden de volgende beweringen gedaan.
1. Rn geeft de mate van koolstofassimilatie aan op trofisch niveau n.
2. Rn geeft de mate van voortgezette assimilatie aan op trofisch niveau n.
Welke van deze beweringen is of welke zijn juist?

1. Geen van beide
2. Alleen 1
3. Alleen 2
4. Allebei