Lesweek 9 MVO en Overheid

• economie
• HBO
• Studiejaar 2

Overheid

Duurzame economie & energietransitie

Agenda

1. Terugblik HC3
2. Lesdoelen
3. Theorie + casussen
4. Transfer naar het werkveld
   
5. samenvatting les
   

Waar denk jij aan bij het begrip 'duurzame economie'?

Overheid

Hoofdthema's

1. Functies collectieve sector (Economische politiek)
2. Openbare financiën (Begrotingsbeleid & financiering + economische politiek)
3. Sociale zekerheid (Verzorgingsstaat & sociale zekerheidsstelsel)
4. Duurzame economie (Circulaire economie & energietransitie)
   

Planning

Leertaak: 

Docu/deskresearch(DT) + onderliggend dossier(= koppeling theorie & praktijk) (verdieping) +  vragen bij andere docu's stellen (verbreding)

1. Thema kiezen uit onze shortlist (binnen 2 weken)
2. Niveau: HBO(daarna zelf te gebruiken om de inhoud te transfereren naar het niveau van jouw werkveld)
3. Beantwoorden van een vragenset (zelf co-creator: SaP)

Docu inhoudelijk:

- Vragen in de docu genoemd 

- Koppeling theorie & praktijk gemaakt

- Belanghebbenden in kaart gebracht 

- Vraagstuk behandeld 

- Conclusies benoemd 

- Mogelijke vervolgstappen beredeneerd 

Verwachtingsmatrix

Verantwoordingsmatrix

Duurzame economie ( circulaire economie & energietransitie)

1. Redenen kennen waarom duurzame economische ontwikkeling steeds belangrijker worden. 
2. De nadelen van ons (lineair) economisch model kennen. 
3. Kenmerken van circulaire economie kunnen benoemen en weten hoe ze werken. 
4. De overeenkomsten en verschillen tussen het huidige economisch (lineair) model ten opzichte van het circulaire model kunnen analyseren. 
   

Duurzame economie & energietransitie

Waarom worden duurzame ontwikkelingen steeds belangrijker?

• Grondstoffenuitputting en broeikasgasuitstoot zijn een van de grootste milieu uitdagingen
• Het huidige grondstofgebruik is niet houdbaar met de wereldwijde groei van productie  
• Consument is eindverantwoordelijk voor de broeikasgasuitstoot  
• Wind- en zonne-energie  zijn op dit moment afhankelijk van schaarse grondstoffen  
• Circulaire bedrijfsmodellen helpen bij beter gebruik van grondstoffen en soms ook bij minder broeikasgassen uitstoten

Van afval naar grondstof:

Circulaire economie

Verschil lineair & circulair

Cascaderen: ‘Het gebruiken van (een deel van) een product voor een andere toepassing’. Wanneer een product niet langer in staat is om de initiële functie te vervullen wordt het doorgegeven om opnieuw te worden gebruikt. Tijdens het cascaderen vermindert de kwaliteit van het materiaal en wordt er energie verbruikt

Achtergrondinfo

Klik

Bron

Klik

Kenmerken van de circulaire economie

1. Uitputting van natuurlijke hulpbronnen zo veel mogelijk verminderen
2. Uitfaseren van afval, uitstoot van broeikasgassen, en gebruik van gevaarljke stoffen
3. Een overgang naar een volledig hernieuwbare- en duurzame energievoorziening

Bron: Circulaire Economie: Wat? Waarom? Hoe? (2016)

Circulaire bedrijfsmodellen

1. Circulaire input
2. Afvalwaarde
3. Levensduur
4. Platform
5. Product als dienst
   

Model & achtergrondindfo

Model

Achtergrondinfo

Een stap verder: biobased economy

Achtergrondinfo overheid

Klik

Biobased: Noorwegen

We gaan zo kijken naar een video (3 min) waarin de biobased economy binnen de context van Noorwegen wordt besproken.

Opdracht:

Bedenk 3 manieren hoe Nederland gebruik kan maken van beschikbare bronnen voor de biobased economy.

Biobased Economy: Nederland (KLIK)

Belangrijke plaatst binnen de circulaire economie

"Kan uitgroeien tot één van de speerpunten van de nationale economie. Zeker omdat Nederland sterk is in chemie, agrofood en logistiek, is de Biobased Economy een van de manieren waarop Nederland groene groei kan realiseren." - Rijksoverheid

Verduurzaming van Nederland: opiniestuk

Keuzevrijheid? Het is tijd voor een verplichte planmatige verduurzaming van Nederland" Volkskrant, 06-06-19 (KLIK)

1. Welke twee keuzes heeft de overheid volgens de schrijver?
2. Waarom vindt de schrijver dat de overheid eigen géén keuze heeft?

Nudging inzetten voor vergroening?

Artikel (KLIK)

"Is a 'nudge' in the right direction all we need to be greener?" - CNN Business (2012)

Welke ambitie ligt er in Nederland en in Europa?

Vijf prioritaire sectoren:

1. Consumentengoederen 
2. Bouw 
3. Kunststoffen 
4. Biomassa en voedsel 
5. Maakindustrie

Bron (klik)

Maatregelen overheid t.a.v. verduurzaming & energietransitie

"Overheid start campagne om duurzame keuzes te stimuleren"- Duurzaam bedrijfsleven, 09-09-19 (KLIK)

Voorbeeld:

• Lidl (aardgasvrij/energieneutraal) 
• Bol.com (awareness t.a.v. vermindering voedselverspilling)

Prinsjesdag 2019: Investeren in groei voor robuuste economie

Website (KLIK)

Thema's:

1. Robuuste economische groei
2. Versterking van MKB en ondernemersklimaat start- en scale-ups
3. Sleuteltechnologieën voor maatschappelijke- en economische kansen
4. Uitvoering van het Klimaatakkoord
5. Afbouw gaswinning Groningen
   

Actiepunten: Werkprogramma Rli 2019-2020 (KLIK)

RLi = Raad voor de leefomgeving en infrastructuur 

Thema's opgesteld in november 2018 voor 2019-2020:

1. Herziening Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) 
2. Gevaarlijke Stoffen  
3. Luchtvaartbeleid  
4. Afbouw verouderde bedrijfsmiddelen 
5. Vitale Bodem 
6. Conferentie inclusieve transities
   

Actualiteit t.a.v. '2. gevaarlijke stoffen '& '5. vitale bodem'

Casus 'stikstof'

"Elf misvattingen in het stikstofconflict" - FD, 30-1-19 (KLIK)

Transfer van HBO naar werkveld

Transfer van HBO naar werkveld: betekenisvolle werkvorm

We gaan zo kijken naar een video binnen het 2e graads werkveld toegepast kan worden, om 'duurzame economie & energietransitie' uit te leggen.

Opdracht:

Bedenk in tweetallen een werkvorm  waardoor je dit onderwerp kunt gaan:

(1) Introduceren óf (2) verdiepend toepassen

Transfer van HBO naar werkveld: MVO (4 mavo)

Transfer van HBO naar werkveld: Recyclen (4 mavo)

Verwachtingsmatrix

Spel vanuit de overheid

Bron visualisatie (klik)

Bron toelichting (klik)

Handige websites

https://themasites.pbl.nl/circular-economy/ 

https://kenniskaarten.hetgroenebrein.nl/kenniskaart-circulaire-economie/ambitie-nederland-europa/

https://kenniskaarten.hetgroenebrein.nl/kenniskaart-circulaire-economie/is-verschil-circulaire-en-lineaire-economie/

https://kenniskaarten.hetgroenebrein.nl/kenniskaart-circulaire-economie/nadelen-huidige-lineaire-economie/

Samenvatting

• Vraag & aanbod
  
• Opofferingskosten
• Prijselasticiteit van de vraag
• Kruislingse prijselasticiteit van de vraag
• Inkomenselasticiteit
  

Huiswerk

Werkdossier H1 en H2: opg. 1.1 + 2.1 t/m 2.5

Extra uitleg

Extra oefening