Uitzuigen en tracheostoma

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3,4

Uitzuigen

Tracheostoma

Wieteke moet een voorlichtingsles geven over een onderwerp. Welke onderwerp wil jij?

Energie dranken

Slaap- en waakritme

Wieteke moet een voorlichtingsles geven over een onderwerp. Welke onderwerp wil jij?

Energie dranken

Slaap- en waakritme

volgende week door Wieteke

Vorige week door mij

Mond- en keelholte uitzuigen

Indicaties voor uitzuigen?

Indicaties voor uitzuigen

• niet in staat om slijm op te hoesten
• toename slijmproductie
• slechte conditie en daardoor niet kunnen ophoesten

Contra indicaties voor het uitzuigen

contra indicaties

• schedeltrauma
• fractuur aangezicht
• oesaphagusvarices
• aanleg voor levensbedreigende hartritmestoornis
• stollingsproblemen 

Waar let je op tijdens
het uitzuigen

Aandachtspunten

• Risicovolle handeling
• Observeer je cliënt (onrust/angst/hartritme)
• Evt sondevoeding stopzetten
• Uitzuigen bij voorkeur via neus (aspiratie)
• Halfzittende houding
• Uitzuigen maximaal 150mmHg
• Stopteken afspreken
• Hygiëne

Complicaties

Hoesten 

Benauwdheid

Hypoxie

Bloedbijmenging

prikkeling nervus vagus

Aspiratie

Materialen

• Uitzuigkatheter
• Ambulante uitzuig pomp
• Disposable uitzuigpot
• Uitzuigapparatuur muur(ziekenhuis)
• water
• handschoenen
• mondmasker
• neusdruppels zn

Uitzuigen mondholte

• Yankauer
• uitzuigsonde

Uitzuigen neus

• uitzuigsonde
• zn neusdruppels
• Inbrengen afmeten van punt neus tot oorlel
• diep uitzuigen id voorbehouden aan arts/fysiotherapeut

Ambulant uitzuig apparaat

vacuümklok

Wat is de totale zuigduur (met rustpauzes van 2 seconden)

1. 15 seconde
2. 1,5 minuut
3. 15 minuten
4. Maakt niet uit

Een ander woord voor zuurstof te kort

1. Hypochonder
2. Hypoxie
3. Cyanose
4. intoxicatie

Het inbrengen van een uitzuig katheter doe je......

1. Zuigend
2. Niet zuigend
3. Maakt niet uit
4. Wens van de cliënt

sputum observeer je op....

1. Kleur
2. Hoeveelheid
3. Consistentie
4. Alle genoemde aspecten

Tracheostoma/tracheotomie

Leerdoelen

• Je benoemt het verschil tussen een tracheotomie en tracheostoma.
• Je kunt indicaties benoemen voor een tracheotomie en tracheostoma.
• Je onderzoekt wat de verzorging inhoudt bij een tracheostoma of tracheotomie.

Ervaringen tracheostoma

Welk stoma is blijvend?

1. Tracheostoma
2. Tracheotomie
3. Geen van beide

Tracheostoma (eindstandig)

BLIJVEND

Tracheotomie (niet - eindstandig) 

Tracheotomie

Openen van de trachea via de hals

reversibel

Dreigende verstikking doordat de larynx dicht zit

Langdurige beademing

Farynx en larynx zijn nog intact

 

Tracheostoma (eindstandige tracheotomie)

Blijvende verbinding in de hals doordat de trachea in de huid van de hals wordt gehecht

irreversibel

Na een laryngectomie, bijv. bij strottenhoofdkanker

Geen stembanden meer doordat de larynx is verwijderd epiglottis en stembanden onderdeel van larynx, door uitgeademde lucht worden de stembanden in trilling gebracht)

Tracheostoma

Er kunnen dus 2 soorten kunstmatige openingen in de luchtpijp worden onderscheiden

• Een blijvend stoma, waarbij de luchtpijp eindstandig in de huid is gehecht nadat het strottenhoofd is weggenomen of bij blijvende afwijkingen/obstructie van de bovenste luchtwegen.
  
• Een tijdelijke opening in de luchtpijp (tracheotomie) om altijd een vrije ademweg te kunnen garanderen bijvoorbeeld na langdurige behoefte aan beademing

Tracheostoma (eindstandig)

BLIJVEND

Tracheotomie (niet - eindstandig) 

Tracheotomie

Openen van de trachea via de hals

reversibel

Dreigende verstikking doordat de larynx dicht zit

Langdurige beademing

Farynx en larynx zijn nog intact

 

Tracheostoma (eindstandige tracheotomie)

Blijvende verbinding in de hals doordat de trachea in de huid van de hals wordt gehecht

irreversibel

Na een laryngectomie, bijv. bij strottenhoofdkanker

Geen stembanden meer doordat de larynx is verwijderd epiglottis en stembanden onderdeel van larynx, door uitgeademde lucht worden de stembanden in trilling gebracht)

Noem een indicatie voor een tracheotomie/tracheostoma

Indicaties voor tracheotomie/tracheostoma

• trauma van hoofd-halsgebied of verbranding van bovenste luchtwegen
  
• obstructies van de luchtwegen (oedeem, tumor)
  
• chirurgische ingrepen in hoofd-halsgebied (bv. laryngectomie)
• noodzaak van frequent bronchiaal toilet
  
• moeizame ontwenning van de beademing
  
• slikproblematiek met risico op aspiratie

Tracheotomie

• Ademhaling alleen via canule.
  
• Stembanden aanwezig.
  
• Gevaar voor verslikken.
  
• Over het algemeen tijdelijk.
  

Tracheostoma

• Ademhaling via stoma of via canule.
  
• Bij een laryngectomie geen stembanden.
  
• Geen gevaar voor verslikken.
  
• Is blijvend. 

Welke complicaties kunnen er ontstaan?

Mogelijke complicaties bij een tracheacanule zijn:

• Slijmproblemen
• Hoestklachten
• Huidproblemen
• Obstructie
• Infectie van de luchtwegen

De eerste 24-48 uur is spreken nog niet mogelijk, omdat er rondom de canule een opgeblazen cuff (ballon) zit. Door de cuff voorkom je dat er wondvocht in de luchtweg loopt en kan de wond genezen.

Een cuff sluit de luchtweg richting de keelholte volledig af. De ademhaling verloopt zo alleen nog maar richting de longen. Een opgeblazen cuff kan ervoor zorgen dat er geen speeksel de luchtwegen inloopt en dat de tracheacanule niet lekt. De cuff zorgt dan voor een betere beademing.

Plaats bij een gecuffte tracheacanule nooit een spreekklep! Een gecuffte tracheacanule mag ook nooit worden afgedopt. De cliënt krijgt dan geen lucht meer en kan stikken.

kunstneus

Kunstneus

Bij een normale ademhaling bevochtigt het slijmvlies van de neus de lucht die binnenkomt. Bij een tracheostoma komt de lucht niet langs de neus en komt er relatief dr​oge lucht binnen. Daardoor is de kans op een luchtweginfectie en opgedroogd slijm groter. Om deze en andere problemen te voorkomen, kan de patiënt een 'kunstneus' gebruiken. Dit een een soort bevochtigingsfilter.

Kunstneus/spraakklepje

Een van de complicaties van een tracheostoma is een infectie van de luchtwegen.
Wat zijn de twee belangrijkste oorzaken van deze complicatie?

1. De in- en uitademingen zijn oppervlakkiger geworden
2. De natuurlijke barrière van de luchtwegen is weggevallen
3. Er is een open verbinding tussen de luchtpijp en de buitenlucht
4. Slijm in de canule vormt een voedingsbodem voor bacterien

Communicatie

spreken