H07 Beleggen

• Bedrijfseconomie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

H06 Beleggen

H6 Beleggen

= investeren van geld in obligaties, aandelen, onroerend goed, goud, bitcoins, etc. met als doel om je vermogen te vergroten

T.o.v. een spaarrekening meer risico, wat gecompenseerd wordt door een hoger verwacht rendement (= opbrengst van je geïnvesteerde vermogen)

Leerdoelen

- Je kunt uitleggen hoe de inkomensvoorziening er na pensionering uit kan zien

- Je kunt voor- en nadelen benoemen van vrijwillig en verplicht sparen 

- Je kunt de beleggingsmogelijkheden in aandelen, obligaties, beleggingsfondsen en opties beschrijven

- Je kunt het rendement berekenen van de bovenstaande beleggingsmogelijkheden. 

Inkomen na pensionering 

Inkomen uit arbeid of winst uit onderneming 

AOW

Pensioen

Lijfrente of banksparen

Gewoon sparen (of beleggen)

https://www.svb.nl/nl/aow/wat-is-aow/hoe-gaat-de-opbouw-van-de-aow

https://www.aegon.nl/particulier/pensioen/alles-over-lijfrente-en-banksparen

verplicht 

vrijwillig sparen

Effectenbeurs

Wat zijn effecten?

• verhandelbare waardepapieren
• aandelen, obligaties, opties, participaties beleggingsfondsen

hoog

hoog

laag

risico

rendement

aandeel Unilever

obligatie bedrijf

obligatie overheid

sparen

aandeel
Startup

AEX-index

https://www.aexkoersen.com/aex-bedrijven

Market of limietorder

Marketorder: aan- of verkoop tegen eerst 

mogelijke koers

Limietorder: alleen uitvoering wanneer vooraf 

vastgestelde koers realiseerbaar is

Kosten aan- en verkopen effecten: provisie

Waarden van aandelen

• Nominale waarde: waarde op het aandeel. Wordt gebruikt om percentage aandeel in stemmen en dividend te kunnen bepalen
• Emissiekoers: waarde bij eerste plaatsing op de beurs
• Intrinsieke waarde: eigen vermogen per aandeel
• Beurskoers: waarde waarvoor je aandeel kunt (ver-)kopen 

Rendement

Aandelen: koers- en dividendrendement 

Obligaties: koers- en couponrendement 

Koersrendement = (beurskoers - aankoopkoers)/ aankoopkoers x 100%

Dividendrendement = dividend/beurskoers x 100%

Couponrendement = te ontvangen couponrente /aankoopsom x 100% 

Aandelen

Obligaties

Eigen vermogen 

Vreemd vermogen

Vaste rente 

Dividend

Zeggenschap

Renteontwikkeling

Winstontwikkeling

De AOW wordt gefinancierd door middel van het ...-stelsel

Theo geeft een aankooporder voor aandelen Shell NV op en stelt een maximum aankoopkoers in van € 25 per stuk. Theo kiest voor een ...

1. Limietorder
2. Marketorder

De waarde op het aandeel

De koers bij eerste uitgifte

De koers waartegen aangekocht kan worden

Emissiekoers

Beurskoers

Nominale waarde

Opgave 6.7

Obligatielening 

• Stukje van een "grote" lening 
• Uitgegeven door overheden en bedrijven '
• Vergoeding is couponrente: vast rentepercentage over de nominale waarde van de obligatie. 

Rente en obligatiekoers 

De obligatie geeft een vaste rentevergoeding. Is deze vergoeding hoger dan de huidige marktrente dan is deze obligatie ................ aantrekkelijk. 

De vraag naar de obligatie ................, de koers van de obligatie ......

Rente en obligatiekoers 

De obligatie geeft een vaste rentevergoeding. Is deze vergoeding hoger dan de huidige marktrente dan is deze obligatie aantrekkelijk. 

De vraag naar de obligatie stijgt, de koers van de obligatie stijgt

Andersom gaat dit ook op!

De beurskoers van een obligatie

Is uitgedrukt in een percentage van de nominale waarde. 

Voorbeeld: nominale waarde van een obligatie is € 250. Op de beurs is de obligatie te koop voor € 265. 

De beurskoers is 265/250 x 100% = 106%

Rendement van een obligatie

Couponrendement = (rente/ aankoopprijs) x 100% 

Koersrendement = (verkoopprijs obligatie - aankoopprijs obligatie) x 100%

                                                                  aankoopprijs obligatie

Risicospreiding 

• spreiding over aandelen en obligaties 
• spreiding over verschillende bedrijven (aandelen/ obligaties) 
• spreiding over verschillende  overheden (obligaties) 

Of beleggen via beleggingsfondsen (let op kunnen verschillende doelen hebben) 

Opgave 6.8

Converteerbare obligatie

• Obligatie waarvan de aflossing in aandelen plaats kan vinden
• Voorwaarden verschillen: keuze bij bedrijf of belegger, op einddatum of tussentijds.  

Voorbeeld: een 4% Obligatielening. 
Conversievoorwaarden: voor 1 obligatie van € 500 nominaal en een een bijbetaling van € 160 ontvang je bij conversie 10 aandelen met een nominale waarde van € 50. 

Converteerbare obligatie

Voorbeeld: een 4% Obligatielening. 

Conversievoorwaarden: voor 1 obligatie van € 500 nominaal en een een bijbetaling van € 160 ontvang je bij conversie 10 aandelen met een nominale waarde van € 50. 

Bereken de conversiekoers: 
(€ 500 + € 160)/ 10 = € 66 

als percentage €66/€50 x 100% = 132%

Vervolg voorbeeld

Vervolgvraag: wat is het voordeel voor een houder van 1 obligatie bij een beurskoers van het aandeel van € 80? 

10 x (€80-€66) = € 140 

De converteerbare obligatie is bij een aandelenkoers van € 50 meer waard dan € 500. 

Waarde van de obligatie is dan € 500 + 10 x (80-66) = € 640

Opgave 7.10 alleen a, b en e! 

Opties

Recht (of plicht) om in de toekomst (aandelen) te kopen of verkopen tegen een  vooraf vastgestelde prijs gedurende een bepaalde periode of op vastgestelde datum

Kans op veel winst (of verlies) in een korte periode

Bij opties kan je handelen/beleggen in verschillende onderliggende waarde. Maar wij gaan het hebben over aandelenopties

Call- en putoptie

Calloptie = het recht om een aandeel te kopen tegen vooraf vastgestelde prijs

Put optie = het recht om een aandeel te verkopen  tegen vooraf vastgestelde prijs

Aandelenopties worden per 100 aandelen uitgegeven

Wanneer zou je als koper een
call optie kopen?

1. Als je denkt dat de koers van de aandeel zal stijgen
2. Als je denkt dat de koers van de aandeel zal dalen

Wanneer zou je als koper een
put optie kopen?

1. Als je denkt dat de koers van een aandeel zal stijgen
2. Als je denkt dat de koers van een aandeel zal dalen

Call- en putopties

Als eigenaar/koper van een optie heb je het recht om gebruik te maken van de optie. 

Maar de verkoper/schrijver van de optie heeft de plicht om bij uitoefening van de optie een aandeel tegen de vooraf bepaalde prijs te leveren.

1 optie = 100 aandelen

Hieronder zie je vier grafieken met het rendement bij verschillende aandelenkoersen. Welke grafiek hoort bij welk type optie?

Calloptie kopen

Calloptie schrijven

Putoptie kopen

Putoptie schrijven

Bereken de winst die Suzanne behaalt
als ze nu haar opties verkoopt.
(antwoord zonder € teken of puntjes,
bijvoorbeeld 16000)

Suzanne verkoopt haar opties nog niet en wacht
tot het aandeel DSM gestegen is naar 65,60.
Dan maakt zij gebruik van haar uitoefenrecht
Bereken de winst voor Suzanne
(bijvoorbeeld 16000)

Bereken het verlies van de schrijver van de
opties als Suzanne gebruik maakt van haar
uitoefenrecht bij een prijs van 65,60.
(bijvoorbeeld 14000)

(bijvoorbeeld 156%)

Verhouding beurskoers en uitoefenprijs

Op  het moment dat je winst maakt, spreken we van in-the-money

Op het moment dat je quite staat, spreken we van at-the-money

Op het moment dat  je verlies maakt, spreken we van out-the-money

Huiswerk

Opgaven 7.11, 7.12 en 7.16