5.3 De kerkhervorming

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tijd van ontdekkers en hervormers

5.3 De kerkhervorming

Leerdoel

Aan het einde van deze les heb je meer geleerd over de protestantse reformatie die een splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

De Kerk rond 1500

De kerk rond 1500

Aan het einde van de Middeleeuwen had de kerk een stevige greep op de samenleving.

Grote rol in zorg voor zieken, armen en ouderen.

En de kerk bepaalde wat goed was of niet. 

Paus Alexander VI

De kerk rond 1500

Was je het niet eens met de kerk of probeerde je onder het gezag van de kerk uit te komen? 

Dan was je een ketter!

(een christen die afwijkt van de opvattingen van de katholieke kerk)

P

De kerk rond 1500

De paus was de plaatsvervanger van God op aarde en leidde de christelijke gemeenschap.

De leefwijze van de paus stond ver af van de soberheid die door het christendom werd verkondigd.

Paus Alexander VI

Paus Alexander VI

De kerk rond 1500

De paus leefden als een koning:

Veel politieke macht.

Vocht oorlogen uit.

Woonde in een paleis met hofhouding.

Dit leidde tot veel kritiek.

P

Bouw van de Sint-Pieter

• De paus gaf opdracht tot het bouwen van de Sint-Pieter in Rome.
• Door aflaten te kopen kwam hij aan het geld.
• De aflatenhandel riep veel kritiek op.

Een aflaat

Een aflaat is in de Katholieke Kerk een kwijtschelding van straffen die de gelovige in het hiernamaals nog moet uitboeten.

P

Luther: van hervorming naar splitsing

Maarten Luther

Een Duitse monnik.

Maakte zich grote zorgen over de katholieke kerk.

In 1517 publiceerde hij 95 stellingen over misstanden in de kerk.

P

Maarten Luther

Luther heeft kritiek op:

- De aflaathandel

- Kunst in de kerk

- Luxueuze levensstijl van geestelijken

- Vriendjespolitiek bij kerkelijke ambten

- Geringe Bijbelkennis bij priesters

P

Waarom heeft Luther succes?

• Door de uitvinding van de boekdrukkunst kunnen de teksten van Luther snel worden gekopieerd en verspreid.
  
• Luther wordt gesteund én beschermd door machtige Duitse vorsten.
  
• De ideeën (van eenvoud en soberheid) spreken veel arme gelovigen aan.
  
• Veel gelovigen zijn het niet eens met de aflaten: Luther durft er iets van te zeggen.

Maarten Luther

Luther hoopt met een hervorming of reformatie de misstanden binnen de katholieke kerk op te kunnen lossen.

Hij was ervan overtuigd dat een gelovige genoeg had aan de Bijbel, omdat dit het woord van God was.

P

Maarten Luther

Priesters en andere geestelijken waren volgens hem niet nodig.

Hij vond ook dat priesters niet langer in het onbegrijpelijke Latijn moesten preken, maar gewoon in de volkstaal.

Luther vertaalde de Bijbel in het Duits.

P

Rijksdag van Worms 

1521

Maarten Luther

De paus doet Luther in de kerkelijke ban.

Keizer Karel V doet Luther in de rijksban (hij werd vogelvrij verklaard).

Maarten Luther

Luthers aanhangers zagen zich genoodzaakt om eigen kerkgemeentes op te richten. 

Verschillende vorsten binnen het Heilige Roomse Rijk gaven hierbij steun.

Wat begon als een poging om de kerk te hervormen, mondde uit in een kerksplitsing...