SE week toetsbespreking Regeling

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

Examentraining

Regeling

Bouw van zenuwcellen

- Cellichaam (met de celkern)

- Uitlopers (geleiden de impulsen)

      Gevoelszenuwcel         -       schakelcel  -   bewegingszenuwcel

Gevoelszenuwcel

Impuls loopt van een zintuig naar het centrale zenuwstelsel

Schakelcel

Impulsen in het centrale zenuwstelsel

Bewegingszenuwcel

Impulsen van het centrale

 zenuwstelsel naar spieren

of klieren

Bewuste reacties

Normale route:

1. Zintuig

2. geoelszenuwcel

3. Schakelcellen in ruggenmerg

4. Schakelcellen in hersenen

5. schakelcellen in ruggenmerg

6. bewegingszenuwcel

7. spier

Reflexen

Route bij reflexen (reflexboog):

1. Zintuig

2. gevoelszenuwcel

3. Schakelcellen in ruggenmerg of hersenstam

> Hersenen

4.bewegingszenuwcel

5. spier

Functies ruggenmerg

Het geleiden van impulsen van zenuwen in romp en armen/benen naar hersenen en omgekeerd.

Het geleiden van impulsen in reflexbogen van romp en ledematen.

De hersenen

• Grote hersenen
  
• Kleine hersenen
  
• Hersenstam
  

Onderdeel van het centrale zenuwstelsel

Grote hersenen

• Verwerken van impulsen vanaf de zintuigen
• Regelen van alle bewuste (gewilde) bewegingen
• --> Gevoelscentra: ontvangen info van zintuigen
• --> Bewegingscentra: sturen spieren en klieren aan

Hersenstam

Geleiden van impulsen van 

het ruggenmerg naar de 

grote en kleine hersenen 

en omgekeerd.

stuurt levensfuncties aan 

(ademhaling, bloeddruk etc)

Kleine hersenen

• Coördineren van bewegingen (het afstemmen van beweging)
• bv, netjes leren schrijven, een bal vangen, fietsen, enz

Reflex (en reflexboog)

Reflexboog

• zintuigcel
• gevoelszenuwcel
• schakelcellen in
   ruggenmerg of hersenstam
• Een reflex is altijd ONBEWUST!

hormoonstelsel

Hormoonstelsel bij de mens

Hormoonstelsel

Hormonen regelen langzame processen:

• groei, 
  
• ontwikkeling, 
  
• stofwisseling  
  
• voortplanting
  

Verschil hormoonklier/ gewone klier

Gewone klier: 

maakt sap

heeft een afvoerbuis om het sap af te voeren

Hormoonklier:

maakt hormonen

Heeft geen afvoerbuis: geeft hormonen af aan het bloed

Hormonen die je moet kennen:

2 Hypofyse

3 Schildklierhormoon

5 Adrenaline

6 Insuline

6 Glucagon

7 Vrouwelijke geslachtshormonen

8 Mannelijke geslachtshormonen

Hypofyse

1. De hypofyse is een hormoonklier in de hersenen.
   
2. Het maakt het groeihormoon
   
3. De hypofyse beïnvloedt andere hormoonklieren (zoals de geslachtsorganen)
   

Hypofyse: productie van hormonen voor regeling groei, beïnvloeden van andere hormoonklieren 

9.1 

Schildklier

• De schildklier maakt schildklierhormoon: 
  
• Schildklierhormoon regelt verbranding in de cellen
  
• Te weinig schildklierhormoon: Je bent koud en moe en wordt dikker.
  
• Te veel schildklierhormoon: Je hebt het warm, bent bewegelijk, valt af.
  

De bijnier

• De bijnier ligt boven de nier
  
• De bijnier maakt adrenaline
  
• Adrenaline = paniekhormoon
  

Zorgt voor:

=> snellere hartslag

=> snellere ademhaling

=> meer verbranding

Dus meer energie

geslachthormonen vrouw

• worden aangestuurd door de hypofyse
  
• worden gemaakt in de eierstokken
  
• Zorgen voor de secundaire geslachtsorganen
  
• regelen menstruatie
  

geslachthormonen man

• worden aangestuurd door de hypofyse
  
• worden gemaakt in de teelballen
  
• Zorgen voor de secundaire geslachtsorganen (zoals zwaardere spieren)
  
• testosteron
  

De eilandjes van Langerhans produceren insuline en glucagon

voor constanthouding bloedsuikerspiegel

(zorgt ervoor dat er altijd ongeveer evenveel suiker 

in je bloed is)

Insuline

• Als je teveel glucose in je bloed hebt wordt insuline afgegeven. 
• Insuline zorgt ervoor dat glucose als glycogeen wordt opgeslagen in de spieren en lever. Dit wordt dan bewaard voor later.
  
• De hoeveelheid suiker in je bloed is nu lager!

             glucose => glycogeen

Glucagon

• Als je te weinig glucose in je bloed hebt wordt er glucagon afgegeven.
  
• Glucagon zorgt ervoor dat glycogeen wordt omgezet in glucose.
  
• De hoeveelheid suiker in je bloed wordt hoger.
  

          glycogeen => glucose

Over de hersenen worden twee uitspraken gedaan:
Ties zegt dat de hersenen gevoelig zijn voor prikkels.
Henk zegt dat je in de hersenen bewust wordt van je waarnemingen.

1. Alleen Ties heeft gelijk
2. Alleen Henk heeft gelijk
3. Ties en Henk hebben gelijk
4. Ties en Henk hebben ongelijk

Kniepeesreflex. Via welke delen verlopen de impulsen?
Zintuigcellen --> Zenuwen --> .......... --> Zenuwen --> Spieren

1. Grote hersenen
2. Kleine hersenen
3. Hersenstam
4. Ruggenmerg

De kleine hersenen

1. verwerken alle inkomende impulsen.
2. geleiden impulsen van het ruggenmerg naar de grote hersenen.
3. zorgen voor coördinatie van alle bewegingen.
4. doen hetzelfde als de grote hersenen, maar dan sneller.

Welke onderdelen horen bij:

Centrale zenuwstelsel

Zenuwstelsel

zenuwen

Grote hersenen

Kleine hersenen

Hersenstam

Ruggenmerg

Het ruggenmerg vervoert ...

1. Prikkels
2. Impulsen

In de tekening zie je het ruggenmerg van binnen.
in het ruggenmerg vind je vooral:

1. schakel - en bewegingszenuwcellen
2. schakelzenuwcellen
3. schakel- en gevoelszenuwencellen

Kan het zenuwstelsel de werking van de armbuigspier regelen?

1. ja
2. nee

Welk onderdeel van het zenuwstelsel is geen onderdeel van het centraal zenuwstelsel

1. Ruggenmerg
2. Grote hersenen
3. Hersenstam
4. Zenuwen

Wat is een impuls?

1. een invloed uit je omgeving
2. een elektrisch seintje
3. het ritme van de muziek
4. iets dat je voelt

Van welk type zenuwcel is de uitloper in de afbeelding?

1. Bewegingszenuwcellen
2. Gevoelszenuwcellen
3. Schakelcellen

Waar in het zenuwstelsel worden impulsen verwerkt?

1. Kleine hersenen
2. Hersenstam
3. Grote hersenen
4. Ruggenmerg

Je zenuwstelsel bestaat uit zenuwen en uit het centraal zenuwstelsel. Welke zenuwcellen zitten volledig in het centraal zenuwstelsel?

1. Gevoelszenuwcellen
2. Bewegingszenuwcellen
3. Schakelcellen
4. Alle zenuwcellen zitten in het centraal zenuwstelsel

Hoe verloopt deze reflexboog?

1. Blauw - Geel - Groen
2. Groen - Geel - Blauw
3. Kan beide kanten op

Het cellichaam van een gevoelszenuwcel ligt....

1. vlakbij het centrale zenuwstelsel
2. in het centrale zenuwstelsel

Wat beïnvloedt de hersenen?

1. Alcohol
2. Drugs
3. Medicijnen
4. Alle antwoorden zijn goed

Hersenen

Impulsen

Zintuigen

Prikkels

Deze zenuwcel heeft GEEN lange uitloper

1. schakel zenuwcel
2. gevoels zenuwcel
3. bewegings zenuwcel

Ruggenmerg

In de afbeelding hiernaast zie je een doorsnede van het ruggenmerg.

Wat is de buizijde?

1. Bij punt 1 en 2
2. Bij punt 3 en 4

Waar liggen de cellichamen van gevoelszenuwcellen?

1. In de witte stof van het ruggenmerg
2. In de grijze stof van het ruggenmerg
3. In zenuwknopen vlak bij het ruggenmerg
4. overal binnen het ruggenmerg

Welk nummer geeft het cellichaam van een schakelcel aan?

1. 6
2. 2
3. 8
4. 9

De reflexboog van je knie reflex gaat via ....

1. het ruggenmerg
2. de hersenstam
3. de kleine hersenen
4. de grote hersenen

Hormonen worden vervoert door je bloed

1. Waar
2. Niet waar

De alvleesklier maakt de hormonen insuline en glucagon aan. Wat is de functie van deze twee hormonen? Deze hormonen regelen de:

1. hoeveelheid gal.
2. bloedsuikerspiegel.
3. dikte van de klieren.
4. productie van maagsap.

Welke klier kan een hormoonklier zijn?

1. klier 1
2. klier 2
3. geen van beiden
4. allebei

De werking van de schildklier wordt
geregeld door een andere hormoonklier.

Welke hormoonklier zet de schildklier
in werking?

1. P
2. Q
3. R
4. S

Waar wordt insuline geproduceerd?

1. Ovaria
2. Testes
3. Schildklier
4. Eilandjes van Langerhans

Wat is de functie van insuline?

1. Omzetten glucose naar glycogeen
2. Omzetten glycogeen naar glycose
3. Afbreken van glucagon
4. Opbouwen van glucagon

Welk nummer geeft het cellichaam van een bewegingszenuw aan?

1. 9
2. 2
3. 6
4. 8

Welke type zenuwcellen bevat een gemengde zenuw?

1. bewegingszenuwcellen en schakelcellen
2. gevoelszenuwcellen en schakelcellen
3. bewegingszenuwcellen en gevoelszenuwcellen
4. bewegingszenuwcellen

Sleep de betekenis naar de juiste cel. 

Gevoelszenuwcel 

Bewegingszenuwcel 

Schakelcel 

impulsen van zintuigcel naar hersenen geleiden

impulsen van hersenen naar spieren geleiden

Impulsen in de hersenen geleiden 

Via welk orgaan verloopt de reflexboog van de pupilreflex?

1. via de gezichtscentra in de grote hersenen
2. via de hersenstam
3. via het ruggenmerg