Les 5, volwassene en oudere

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Invoegtraject - Domein M&M

Ontwikkelingspsychologie 

Puber & Adolescent

Volwassene & de oudere

Puber/ adolescent

Puber vs. Adolescent

Puber:                  12 tot 17 jaar

Adolescent:       Levensfase van 17 tot 22 á 25 jaar

Vormgeven aan identiteit

Een puber/adolescent is op zoek naar zijn eigen identiteit.

Wie ben ik? Wat wil ik? Wat kan ik? Wat vind ik?

Dit doet hij door:

• identificeren met idolen (instagram?)
• experimenteren, dingen uitproberen
• op zoek naar eigen normen en waarden

Instagram vs. reality

https:

Emotionele ontwikkeling

Onzekerheid, neerslachtige buien en woede uitbarstingen horen bij het gedrag van pubers. 

Adolescenten minder, zij hebben meer duidelijkheid over hun eigen identiteit. Impulsen zijn makkelijker te beheersen.

Een adolescent (net als een puber) baalt van een lesrooster. Een adolescent is boos maar zal niet zo snel een woede uitbarsting hebben, zoals een puber dat wel kan hebben.

De kans dat pubers ongelukkig zijn en emotioneel uit evenwicht

raken is iets om rekening mee te houden. Denk aan 

gedragsstoornissen zoals anorexia, depressie etc.

Lichamelijke ontwikkeling

• Grote lichamelijke groei (groeispurt) (+/- 10 cm per jaar)
• Daardoor onhandig, lichaam kan groeispurt niet bijbenen
• Onzekerheid: "Vinden anderen mij wel aantrekkelijk?" 

Contact met de andere of dezelfde sekse

Seksuele ontwikkeling (cijfers!)

• Op 16 jarige leeftijd denkt ...% ooit seksuele gemeenschap te hebben gehad
• ...% van de jongeren gebruikte tijdens de laatste keer geslachtsgemeenschap een condoom ...% gebruikte alleen de pil. Er is dus best een grote groep jongeren die risico loopt besmet te worden met een soa of aids
• Van de meisjes is ...% weleens gedwongen om iets te doen of toe te staan op seksueel gebied, tegenover ...% van de jongens

Hoeveel % denk jij?

Seksuele ontwikkeling (cijfers!)

• Op 16 jarige leeftijd denkt 23% ooit seksuele gemeenschap te hebben gehad
• 55% van de jongeren gebruikte tijdens de laatste keer geslachtsgemeenschap een condoom. 40% gebruikte alleen de pil. Er is dus best een grote groep jongeren die risico loopt besmet te worden met een soa of aids
• Van de meisjes is 15% weleens gedwongen om iets te doen of toe te staan op seksueel gebied, tegenover 5% van de jongens

Kijktip: Geraldine en de vrouwen (videoland)

Cognitieve ontwikkeling

Met 12 á 13 jaar verlaten kinderen de basisschool. Ze kiezen voor een bepaalde school voor voortgezet onderwijs: vmbo, havo of vwo. Het enthousiasme voor school van het begin vlakt vaak al in de brugklas af. De puber is vooral met leeftijdsgenoten en zichzelf bezig. 

Cognitieve ontwikkeling

De hersenen van pubers zijn zó anders dan van volwassenen, dat men spreekt van een puberbrein:

• alcohol drinken extra schadelijk
  
• biologische klok tijdelijk van slag
  
• kiezen vaak voor wat korte termijn winst oplevert, zeker als er emoties in het spel zijn
  
• zijn minder goed in het beheersen van impulsen

Abstract en kritisch denken:

• Kwaliteit: Abstract denken (nadenken over zaken die je niet direct kunt waarnemen)
• Kwaliteit: Kritisch denken (bijv. over maatschappij, opvoeding ouders of eigen uiterlijk)

Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling

Bij jongeren is er sprake van twee belangrijke invloedsferen: de ouders en de vriendengroep.

Ouders: "Losmakingsproces"

Snel conflicten. Vooral invloed op morele waarden, schoolkeuze en opvattingen over de maatschappij.

Vriendengroep: "Peergroup"

Samen experimenteren, conformeren aan de groep. Vooral invloed op taalgebruik, mode, muziek.

Woon jij nog bij jouw ouders/opvoeders?

1. ja
2. nee
3. dit wil ik niet delen met de klas

Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling

In 2017 gingen jongeren op de gemiddelde leeftijd van 23 en 5 maanden uit huis. In 2018 was de leeftijd iets hoger. 

Een belangrijke oorzaak is de invoering van het leenstelsel. Huren is duur.

Als jongeren zelfstandig wonen, heeft dit vaak een positief effect op de ouder- kind relatie, ook als die daarvoor meer problematisch was. 

Volwassene

Lichamelijk/motorisch ontwikkelingsgebied

- vanaf 35e levensjaar gaat het lichaam achteruit

- uiterlijk verandert

- overgang bij vrouwen

Cognitief ontwikkelingsgebied

- hersenen in ontwikkeling tot 25e levensjaar

- toenemen van levenservaring

Emotioneel ontwikkelingsgebied

- eigen levensstijl

- tot 40e levensjaar: terugkijken op het leven

- midlife crisis?

Sociaal ontwikkelingsgebied

- Vergt organisatie

- Evt. gezin, werk, sociaal leven, hobby's

Seksueel ontwikkelingsgebied

- seks binnen een vaste relatie

- voorbehoedsmiddelen: draait niet alleen om voortplanting

- ongehuwde relaties, lat relaties, homoseksualiteit

- bij 30% van de gehuwden stopt het
   huwelijk vroegtijdig

Begeleiding volwassene

- Zullen niet snel om hulp vragen

- Schaamte, onzekerheid

- Als begeleider rustig en zelfverzekerd blijven

Lichamelijk/motorisch ontwikkelingsgebied

- achteruitgang

- ouderdomskwalen: leesbril, bloeddruk sijgt, spierkracht neemt af, slijtage van gewrichten

- bot ontkalking (osteoporose)

Ouderen
65 jaar en ouder

Cognitief ontwikkelingsgebied

- achteruitgang van geheugen

- kortetermijngeheugen kan worden aangetast

Kenmerken van dementie

Afasie: taalproblemen

Apraxie: problemen met doelgerichte/ praktische handelingen

Confabuleren: verbloemen van de vergeetachtigheid

Persevereren: doorzetten/herhaardelijk hetzelfde doen/zeggen

Deccorumverlies: verlies van schaamte / geen manieren

Desoriëntatie in tijd, plaats en persoon: weet niet meer welke dag het is / herkent familie niet meer

Emotioneel ontwikkelingsgebied

- Leven is rustiger, minder stress

- Terugkijken op het leven

- Dood komt dichterbij

- Dementie: uiten emoties vaak onberekenbaar

Sociaal ontwikkelingsgebied

- Vaker eenzaam

- Door veranderingen in de samenleving: Welke?

- Dementie: familie/vrienden niet meer herkennen

Seksueel ontwikkelingsgebied

- behoefte aan seks vaak minder

- fysiek gezond: tot hoge leeftijd in staat om seks te hebben

Begeleiding van de oudere

- sociaal contact is belangrijk

- tempo aanpassen (spreken en lopen)

- let op de veiligheid

OUDE GROEP

Werken aan beroepsproduct

NIEUWE GROEP

Oud lesmateriaal doornemen 

Leerroute + verwerk. opdracht

Opdracht

• Wie: In tweetallen
• Wat:  Creatieve minipresentatie van 5 minuten over een ontwikkelingsfase. Hier komen tenminste 3 van de 5 ontwikkelingsgebieden in terug.
• Wanneer: Vandaag in tweetal aan werken, volgende week presenteren

Volgende week...

Problemen in de ontwikkeling