Arm en Rijk les hoofdstuk 1 paragraaf 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Periode 3: Arm en Rijk

TW: SE Arm en Rijk

Studiewijzer staat in Magister

Vandaag 1.2

o    Je kent de gebiedskenmerken van de bergstaat Ethiopië
o    Je begrijpt wat de gebiedskenmerken betekenen voor de voedselproductie
o    Je weet in hoeverre de interne en externe relaties van belang zijn voor de voedselvoorziening van Ethiopië

Liggingskenmerken

Ethiopië landlocked is en erg bergachtig is. Dit zorgt voor isolement en slechte bereikbaarheid (een grote relatieve afstand). De relatieve ligging is dus slecht. Bovendien is de infrastructuur slecht.

Bevolkingskenmerken

86 volken, Engels lingua franca, Amahara vaak OH taal, 2 cultuurgebieden 1/3 Islam (herders) 1/2 Orthodox Christen, Grootfamilie, hoog analfabetisme, 100 milj. inwoners, 2/3 tussen 15-59 jaar, 2/3 kinderen een gebrek door chronische ondervoeding, merendeel woont op platteland, 3/4 in hooglanden.

Herhaling 1.1 in afbeeldingen

Herhaling 1.1 in afbeeldingen

Herhaling 1.1 in afbeeldingen

Hoe heet de breuk die door Oost-Afrika/Ethiopië loopt

1. Sint Andreasbreuk
2. The Rift Valley
3. De Peelbreuk
4. De Marianenbreuk

Benoem van welk soort regen er sprake is in Ethiopië.

1. Stuwingsregen
2. Stijgingsregen
3. Frontale regen
4. Laterale regen

Natuurlijke omgeving

• Grote landschappelijke verschillen

• Hoogland = "Watertoren" Oost Afrika
• Hoogland => omsloten door Savanne, Steppe en halfwoestijnen
• Hoogland => doorsneden door The Rift Valley = Oost Afrikaanse Slenk
• Ethiopië = grote delen gematigd klimaat
• Laagland warmst, Hoogland temp hoogst okt-mei
• Reliëfverschillen zorgt voor grote temperatuurverschillen
  

welke weerfactor is meest bepalend voor diversiteit aan landschappen in Ethiopië

1. wind
2. temperatuur
3. regen
4. zonlicht

Blame it on the rain

• Neerslag --> Bodemgebruik --> hoe droger hoe extensiever
  
• Neerslagvariabiliteit = term voor (on)betrouwbare neerslaghoeveelheden --> hoe groter hoe groter risico landbouw
• Neerslagregiem = hoeveelheid en verdeling neerslag per jaar --> Regel: hoe droger een gebied hoe groter onvoorspelbaarheid van of, hoe en wanneer neerslag

Aride /droge zone

0-500 mm

• In de winter wat regen in het Noorden en Oosten
  
• Droogte landbouw in rivierdalen en valeien
• Doornachtige struikjes, struikgewas korte grassen
• Nomadische veeteelt
  

Semiaride / halfdroog

• buitenrand hoogland gebergte
• 500-1500 mm
  
• 2 natte perioden
• akkerbouw mais
• tamelijke extensieve veeteelt
• bodem iets vruchtbaarder dan in aride gebieden
• in geval van droogte op zoek naar groen gras

subhumide / vrij natte zone

hoger

• minstens half jaar neerslag
• savanne
• lange grassoorten, frisgroene struiken en bos
• mais, koeien, schapen en geiten
• slaapziekte bedreiging voor het vee (tseetseevlieg)

humide / zeer natte zone

• hoogland
• zomertijd = regentijd = veel regen
• natuurlijke begroeiing tropisch bos
• veel gekapt

Regenseizoen

Bega --> droge seizoen

Belg --> kleine regentijd februari - mei

Kiremt --> grote natte regentijd juni -sept

Kiremt ==> 80% voedingsgewassen

geen regen in juni ==> voedsel voorziening in gevaar

Midden en westen vaak overschat & noorden --> kwetsbaar (variatie regenval)

Bedenk een reden ondanks dat E. in NO Afrika er het meest geschikt voor is, de commerciële landbouw toch beperkt is.

commerciële landbouw beperkt vanwege

• De grondbezitverhoudingen zijn een belangrijke oorzaak:
• met name kleine boeren die zelfvoorzienend zijn
  
•  geen/weinig infrastructuur aanwezig voor transport naar markt
• erfenisstructuur zorgt voor kleine bedrijven (eerlijk verdeeld onder kinderen)
• mechanisatie voor kleine boeren niet rendabel
• onzeker pachtduur maakt investeren niet aantrekkelijk

Leg uit hoe overbevolking tot erosie kan leiden.

Milieu

• Overbevolking --> ontbossing --> erosie
• Overbevolking --> overbegrazing --> winderosie & verzilting
• Gevolgen:
• Land wordt door het bovenstaande onbruikbaar.
• Draagkracht natuur omlaag --> voedseltekorten
• Verlies van levens, bezit en infrastructuur.

Afhankelijkheid buitenland vanwege

• import voedsel olie en kapitaal

•  eigen productie te laag

Gevolg: schulden --> afhankelijkheid buitenland.

Globalisering => toename afhankelijkheid buitenland

E. interessant voor buitenlandse bedrijven vanwege

•  Klimaat
• lage lonen
• Nabijheid Midden Oosten (markt)

Weerstand bij Ethiopiërs => rijken rijker door handel met westen en denkt niet aan eigen volk en verdiensten

Overheid stimuleert oprichten eigen bedrijven nabij commerciële landbouw==> profiteren kennis & infrastructuur buitenlanders.

Benoem de gebiedskenmerken van de bergstaat Ethiopië

Antwoord

Het gebergte in Ethiopië zorgt voor verschillende klimaten van halfwoestijn, steppe, savanne en hoogland. Het gebergte kent veel regen in het westen en midden. De reliëfverschillen kunnen tot grote temperatuur verschillen leiden op kleine afstand.  Het gebergte is ook de oorzaak van de slechte bereikbaarheid en isolatie van vruchtbare gronden.

Benoem wat de gebiedskenmerken betekenen voor de voedselproductie

Antwoord

Het gebergte kent veel regen in het westen en midden en maakt (commerciële) landbouw mogelijk. Het gebergte is de oorzaak van de slechte bereikbaarheid en isolatie van vruchtbare gronden. De vruchtbaarheid zorgt ervoor dat er in het midden en westen vaak een overproductie is en in het noorden is de productie riskanter is vanwege de variabiliteit van de neerslag.

Benoem in hoeverre de interne en externe relaties van belang zijn voor de voedselvoorziening van Ethiopië

Antwoord

Intern: de gebrekkige infrastructuur zorgen ervoor dat de overproductie in het midden en westen niet in noodlijdende gebieden komt.
Ook zijn de grondbezitverhoudingen, met veelal kleine zelfvoorzienende bedrijfjes niet bevorderlijk voor de commerciële landbouw.
Extern: het bovenstaande maakt dat Ethiopië voor voedsel afhankelijk is van het buitenland en dat buitenlandse bedrijven zorgen voor kennis en infrastructuur mbt commerciële landbouw. De producten zijn vaak echter voor de export bestemd