6.4 Biologisch evenwicht

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Welkom

Ben jij klaar voor de les over ... min? (zie timer)

- Jas op de gang, oortjes uit, tas op de grond.

- Tablet blijft in de tas bij binnenkomst

- Boek, schrift, etui, ipad op de hoek van de tafel

- Kauwgom/snoep in de prullenbak..

Mooi, dan kunnen we beginnen!

6.4 Biologisch evenwicht

Wat gaan we doen?

• herhalen vorige basishoofdstukken; 10 min
• leerdoelen en nieuw lesstof 6.4 Biologisch evenwicht; 10 min
• zelf aan de slag; 20 min
• terugblik; 5 min

Eerst even herhalen

Wat weet je nog? Even wat vragen...

In de koolstofkringloop wordt door veel organismen stoffen verbrand, waarbij CO2 vrijkomt. Welke organismen in de koolstofkringloop doen aan verbranding? Meerdere antwoorden mogelijk.

1. alleen planten
2. alleen dieren
3. Alleen schimmels en planten
4. alle organismen

Welke organismen zorgen in de koolstofkringloop voor de vorming van glucose?

1. De producten
2. De consumenten
3. De reducenten

Met welke letter wordt
koolstof altijd aangegeven?

1. C
2. N
3. O
4. H

Brengen reducenten koolstof terug in de koolstofkringloop?

1. nee
2. ja, als koolstofdioxide
3. ja, als koolhydraten
4. ja, als glucose

Hoe wordt in de voedselketens koolstof doorgegeven in de koolstofkringloop?

1. alleen als eiwitten
2. alleen als glucose
3. als energierijke stof

Een leerling maakt een schema om een aantal processen in de koolstofkringloop weer te geven (zie de afbeelding). In de koolstofkringloop spelen reducenten een belangrijke rol.

Welke letter geeft de omzetting aan die door reducenten wordt uitgevoerd?

1. Q
2. R
3. S
4. T

Met welke letter wordt
stikstof altijd aangegeven?

1. C
2. N
3. O
4. H

Brengen reducenten stikstof terug in de stikstofkringloop?

1. nee
2. ja, als nitraat

Hoe wordt in de voedselketens stikstof doorgegeven in de stikstofkringloop?

1. als eiwitten
2. als koolhydraat
3. als vetten

Leerdoelen 6.4 Biologisch evenwicht 

• Je kunt de invloeden op organismen indelen in biotische en abiotische factoren.
• Je kunt de niveaus van de ecologie beschrijven. 
• Je kunt aangeven hoe de grootte van een populatie wordt beïnvloed door biotische en abiotische factoren.

Invloeden uit de leefomgeving

biotische factoren: invloeden uit de levende natuur.

abiotische factoren: invloeden uit de levenloze natuur

(a)biotische factoren

biotische factoren

biotische en abiotische factoren

Deze factoren hebben invloed op groeikansen en overlevingskansen van organismen. 

Biotische factoren

Belangrijke biotische factoren zijn vaak:

• soortgenoten
• concurrenten
• predatoren
• voedsel
• ziekteverwekkers.

Abiotische factoren

Abiotisch factoren horen bij de levenloze natuur.

Belangrijke abiotische factoren zijn:

• Licht, temperatuur, wind, neerslag
• Bodem 
• Mineralen en andere stoffen

De niveaus van de ecologie 

Niveaus:

• Individu
  
• Populatie
  
• (Levensgemeenschap)
• Ecosysteem  

Van individu tot ecosysteem

Individu = een enkel organisme

populatie

Populatie = groep organismen van één soort, in een bepaald gebied.

Levensgemeenschap

= Alle populaties in een bepaald gebied.

- Ook planten, schimmels, bacteriën behoren hiertoe.

Ecosysteem

= Levensgemeenschap + alle

abiotische factoren erbij

Dus de niveaus van de ecologie zijn: 

1. individu: Eén enkel organisme.

2. populatie: Groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied, die zich onderling voortplanten.

3. leefgemeenschap: Alle populaties in een bepaald leefgebied.

3. ecosysteem: Gebied met alle abiotische factoren en populaties die er leven.

Populatiegrootte

• De populatiegrootte is: het aantal organismen in een populatie. 

• De populatiegrootte hangt af van: de invloeden uit de omgeving, dus van biotische en abiotische factoren.

• Biologisch evenwicht als de populatiegrootte door de jaren heen schommelt rond een bepaalde waarde

Optimumkromme

De invloed van abiotische factoren kan worden weergegeven in een grafiek (volgende slide) die we een optimumkromme noemen.

Hieruit kan je onderscheiden:

• Minimum. Bijvoorbeeld: welke temperatuur moet het minimaal zijn om te overleven?
• Optimum. Bijvoorbeeld: welke temperatuur is het meest gunstig voor overleven?
• Maximum. Bijvoorbeeld: welke temperatuur mag het maximaal zijn?
• Tolerantiegebied: Bijvoorbeeld: de temperatuur die ze kunnen verdragen (= tussen minimum en maximum in)
  

Hier zie je een optimumkromme

minimum

maximum

Aan de slag!

Thema 6, t/m basisstof 4 maken

Alles behalve de plus-opdrachten

Strijders

Plus-opdrachten / Samenhang

Klaar?

- Alles nagekeken?

- Door met de volgende lesson-up

Wat is een populatie?

1. Een boom
2. Verschillende dieren in een gebied
3. Een groep individuen vd zelfde soort in 1 gebied
4. Alles wat in een bepaald gebied is

Wat weet je nu al over deze les?

Enkele vragen...

Wat is een leefgemeenschap?

1. Een individu die in een bepaald gebied leeft
2. Een groep organismen van dezelfde soort
3. Een groep van verschillende soorten die in hetzelfde gebied leven

Wat is een ecosysteem?

1. Alle planten en dieren in een gebied
2. Alle abiotische factoren in een gebied
3. Alle planten, dieren, abiotische en biotische factoren in een gebied
4. Alle biotische factoren in een gebied

Wat is een voorbeeld van een populatie?

1. Alle olifanten op aarde
2. Alle vissen in een sloot
3. Alle koolmezen in het streekbos
4. De mussen op het balkon van mr. Schoen

Behoren de egels op Texel tot dezelfde populatie als de egels op Vlieland?

1. nee
2. ja

Waarvan is egelpopulatie op Texel afhankelijk?

1. van het aantal regenwormen
2. van het aantal wolven
3. van het aantal zeehonden
4. van de hoeveel jacht door de mens

Welke van de volgende stoffen is biotisch?

1. koolstofdioxide
2. zuurstof
3. water
4. glucose

Welke van de volgende stoffen is abiotisch?

1. zetmeel
2. water
3. eiwit
4. glucose