B1L Grammatica zinsontleding

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1-3

Vandaag:

In deze les oefen je met de zinsdelen:

-Persoonsvorm

- Werkwoordelijk gezegde
- Onderwerp

- Lijdend voorwerp

En met:

- Woordsoorten

-Werkwoorden

De werkwoorden in een zin. 

Er bestaan drie vormen waarin je een werkwoord kunt gebruiken in de zin:

• persoonsvorm
• voltooid / onvoltooid deelwoord
• hele werkwoord

In welke vorm kan een werkwoord in de zin staan?
(tip: het zijn er 3)

De werkwoorden in een zin. 

Er bestaan drie vormen waarin je een werkwoord kunt gebruiken als persoonsvorm:

• ikvorm
• ikvorm + een t
• hele werkwoord

Persoonsvorm

De persoonsvorm kun je op drie manieren vinden in een zin:

1. De tijd in de zin veranderen

          2. Het aantal in de zin veranderen

3. de zin vragend maken

Ik loop naar school. 

Ik liep naar school.

Wij lopen naar school.

Loop ik naar school? 

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:

Ik hang lekker op de bank.

1. ik
2. hang
3. op de bank
4. lekker

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:

Sturen jullie ook altijd kerstkaarten?

1. jullie
2. kerstkaarten
3. Sturen

Heel werkwoord

De hele werkwoorden staan in de tegenwoordige tijd in het meervoud en eindigen meestal op een -n.

Bijvoorbeeld: lopen, fietsen, slapen, eten

Wat is in de onderstaande zin het hele werkwoord?

Het publiek moest lang op de huldiging wachten.

1. moest
2. wachten
3. het publiek
4. de huldiging

Wat is het hele werkwoord in de onderstaande zin?

De komende jaren zal de temperatuur stijgen.

1. zal
2. de temperatuur
3. stijgen
4. de komende jaren

Het voltooid deelwoord

instructiefilmpje

Wat is het voltooid deelwoord in de volgende zin:

Hebben Andrea en Wendy de opdracht nog niet gemaakt?

1. Andrea en Wendy
2. Hebben
3. de opdracht
4. gemaakt

Wat is het voltooid deelwoord in de volgende zin:

Gisteravond hebben veel mensen naar het nieuwe programma gekeken.

1. Gisteravond
2. hebben
3. gekeken
4. veel mensen

Ben je tevreden over wat je (nu) weet over werkwoorden?

😒🙁😐🙂😃

Dan nu oefenen met zinsdelen

Welke zinsdelen ken je allemaal?

Zinsdelen

1. werkwoordelijk gezegde

2. onderwerp

3. lijdend voorwerp

en deze komen nog:

(4. meewerkend voorwerp

5. bijwoordelijke bepaling)

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Welke vraag stel je om het onderwerp te vinden in de zin?

Het onderwerp (=ow)

Het onderwerp is altijd een persoon, een dier of een ding. Het is wie/wat iets doet in de zin (dus: wie de afhandeling uitvoert).

Je vindt het onderwerp door te vragen: 

Wie/wat + persoonsvorm.

Voorbeeld: Ik loop naar school.

De persoonsvorm is "loop". 

Wie loopt? Ik. "Ik" is dus het onderwerp. 

Wat is het onderwerp in de volgende zin?
Jan en Henk fietsen naar huis.

1. Jan
2. Henk
3. Jan en Henk
4. huis

Wat is het onderwerp in de volgende zin.

Gisteren heeft hij een spelletje gespeeld.

1. Gisteren
2. een spelletje
3. heeft
4. hij

Nu iets moeilijker!
Welke vraag stel je om het lijdend voorwerp te vinden?

Lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp vind je door de vraag te stellen: Wie/wat + persoonsvorm/wg + onderwerp?

Voorbeeld

Mark gaf mij gisteren een cadeautje. 

- Persoonsvorm: Gaf Mark mij gisteren een cadeautje?

- Onderwerp:  Wie gaf? Mark

- Lijdend voorwerp: Wat +gaf+ Mark? een cadeautje

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?
Marjan heeft vandaag appels gekocht.

1. vandaag
2. appels
3. Marjan
4. heeft gekocht

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?
Morgen krijg ik een nieuwe fiets.

1. Morgen
2. krijg
3. ik
4. een nieuwe fiets

Meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp herken je doordat er "aan" voor staat of ervoor gezet kan worden.

Je vindt het door te vragen: 

Aan wie+persoonsvorm+onderwerp+lijdend voorwerp (+werkwoordelijk gezegde)?

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

Zin:

Welk zinsdeel houd je over? Dat is het mv

meewerkend voorwerp (=mv)

Marjan

had

een mooi gedicht

voor haar opa 

geschreven. 

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

Zin:

Welk zinsdeel houd je over? Dat is het mv

Meewerkend voorwerp (= mv)

Gisteren

bracht

ze

een goed boek

voor mij

mee.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vw

ww gezegde

meewerkend vw

Zin:

De ober 

heeft 

de jas

aan de klant 

gegeven. 

Ben je tevreden over wat je nog wist over zinsdelen?

😒🙁😐🙂😃

Woordsoorten

1. Lidwoord

2. Zelfstandig naamwoord

3. Bijvoeglijk naamwoord

4. Voorzetsel

5. Werkwoord

6. Telwoord

Welke woordsoorten ken je?

Woordsoorten

welk woordsoort is 'zwemmen'?

1. werkwoord
2. zwemwoord
3. lidwoord
4. bijvoeglijknaamwoord

welk woordsoort is 'fiets'

1. lidwoord
2. bijvoeglijk naamwoord
3. persoonlijk voornaamwoord
4. zelfstandig naamwoord

Ben je tevreden over wat je nog wist over woordsoorten?

😒🙁😐🙂😃

Dan nu een moeilijke vraag....

zinsdelen

woordsoorten

onderwerp

lijdend voorwerp

telwoord

meewerkend voorwerp

werkwoordelijk

gezegde

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

werkwoord

voorzetsel

lidwoord

Ik wens jullie een heel fijn weekend en tot dinsdag!