Steden en dorpen blok 1

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Boek 5: Steden en dorpen

Bij welk tijdvak hoort het symbool van de vorige afbeelding?

1. Monniken en ridders
2. Steden en Staten
3. Jagers en Verzamelaars
4. Uitvindingen

 Steden

Sommige steden zijn al ontstaan in de Romeinse tijd.

De meeste steden in Europa ontstonden na het jaar 1000.

De bevolking groeide. Mensen moesten gevoed worden

Maken

Opdracht 1 en 2

Gebruik voor 2 Google!

Lezen

Steden ontstaan 

K/KM: BLZ 12

Midden in de stad

Basis: BLZ 10

Werk!

• In de stad waren mensen geen boer; zij gingen zich specialiseren.
• De nieuwe beroepen noemen wij ambachten.
• Ambacht is iemand die iets met de handen maakt 
• Voorbeelden van ambachten zijn: bakkers, schoenmakers en zilversmeden.

Het ontstaan van steden

Na het jaar 1000 kwam de handel weer op gang 

• Drieslagstelsel KGT> Hogere opbrengsten > deze werden verhandeld > ontstaan markten> mensen bleven op deze plek 'wonen' 
• Door meer opbrengsten in de landbouw  hoefde niet iedereen meer in de landbouw te werken, dus niet iedereen hoefde meer boer te zijn. 
• Er kwam weer handel en ontstonden ambachten.
  

 Basis:Waar ontstonden steden?  Op plaatsen waar veel mensen handelden: 

• Op kruispunten van wegen en rivieren (bereikbaarheid)
  
• Bij een klooster of kasteel (veiligheid)
  
• Aan de zee (havens) 

Huiswerk

Opdrachten 3-4-5

De opbouw van een stad

• De binnenstad: oudste deel van de stad = Oude gebouwen, smalle straten. Vaak met grachten, stadsmuur, kerken, marktplein
• Het stadscentrum: veel winkels, kantoren, restaurants en een station. Hier is veel te doen en te bleven. 

Veel mensen bedoelen het stadscentrum als ze zeggen dat ze naar de stad gaan.  

 

De opbouw van de stad

 DE OUDE BINNENSTAD

• Het historisch deel dat vroeger binnen de stadsmuren lag.
• Het stadscentrum ligt vaak voor een deel in de oude binnenstad

Welke restant ( overblijfsel) zie je hier?

Standen

bij de Monniken en Ridders

Burgers kwamen als nieuwe stand er bij.

Maken

Basis: Opdrachten 6-7-8-9

KM/PM: 6-7-8-9-10

Lezen: behoefte aan geld

KM/PM: BLZ 17

Basis: BLZ 14

Middeleeuwse markten

• Veel verschillende producten  (veel aanbod)
•  Veel mensen wilden de producten kopen (vraag)
• Als de vraag en aanbod toenemen groeit de handel.

Feitje: Er was in de vroege Middeleeuwen geen geld.

Hoe konden mensen elkaar betalen?

Ruilhandel (handel zonder geld)

Maken!

Basis: 12-13-14

KM/PM: 11-12-13

verhuizen : economische reden

er is meer werk in de stad omdat robots en machines landbouw taken overnemen. Er zijn in de stad meer banen dan in een dorp.

verhuizen

studeren in de stad 

 bijvoorbeeld in Amsterdam de HVA

verhuizen

Vrije tijd

steeds meer mensen in de stad die wat leuks willen doen.

denk aan: theaters, bioscopen, museums, cafés, kledingwinkels, sport mogelijkheden etc

 

iedereen in de stad

over 30 jaar leeft 70 procent van de wereld bevolking in de stad

de bevolkingsdichtheid wordt hoog. Er wonen gemiddeld veel inwoners op een vierkante kilometer. 

Kgt: 

Omdat meer mensen in of vlak bij een stad willen wonen, worden de steden groter. Een stad en de omliggende dorpen groeien tegen elkaar aan. Zij vormen dan een agglomeratie.

0

KGT: Agglomeratie

Als je Amsterdam vanuit de lucht bekijkt, lopen Zaanstad, Amsterdam, Diemen, Duivendrecht en Amstelveen in elkaar over. Dat aaneengesloten stadsgebied noemen we de agglomeratie.

Agglomeratie

= Een stad en omliggende dorpen groeien tegen elkaar aan.

Vraag volgende dia:

Kan je nog meer agglomeraties vinden?

Lezen

Verhuizen naar de stad 

Basis: BLZ 16

KM/PM: BLZ 19

De drie beroepssectoren

1. De primaire sector: dingen worden uit de grond gehaald

 landbouw, tuinbouw, visserij en mijnbouw, winnen van delftstoffen (aardolie, gas, goud)

2. De secundaire sector: Ze maken iets met die dingen die uit de grond zijn gehaald. 

beroepen waarbij producten worden gemaakt van de grondstoffen. Bijvoorbeeld in een fabriek. Ook mensen die werken met elektriciteit, drinkwater, bouwbedrijven, slagers en meubelmakers

3. De tertaire sector: dienstverlening. Dan doe je wat voor iemand. Iets verkopen of een dienst verlenen. Dit zijn de meeste beroepen in Nederland. Dokters, advocaten, mensen op kantoor, klusjesmannen, buschauffeur etc.

Lezen

Verschillende sectoren KGT blz 22

Commercieel = winst maken

Niet-Commercieel = Wat het kost en wat het oplevert (winst) even groot

Maken

Opdracht 16-17-18

De pest in Europa

• In 1347 komt de pest aan in Europa: via de Krim naar Italië
• Via de handel verspreidt de ziekte zich razendsnel door Europa
• De viezigheid en het ongedierte in de middeleeuwse steden helpen ook mee in het ontstaan van de grote pestepidemie van 1347 tot 1351
• Uiteindelijk sterft 1/3 van de Europese bevolking, ongeveer 20 miljoen mensen.
• de pest heet ook wel de zwarte dood
  

De pest door de ogen van schilder Pieter Brueghel de Oude (1562). Voor veel mensen moet de pest zo zijn ervaren: overal dode mensen en complete steden die zijn verlaten.