Afweer- Bloedgroepen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

 Bloedgroepen

vandaag: Doel en begrippen 

• Terugblik immuniteit
• Je leert hoe welke bloedgroepen er zijn en wat de resusfactor is

bloedgroep, AB0-stelsel, bloedtransfusie, kruisproef, resusfactor, resusantigeen, antiresus, resusbaby

Leg uit waarom er geen antibioticum wordt ingezet tegen een virale rabiës infectie (hondsdolheid).

Uiteindelijk worden er door het afweersysteem antistoffen gemaakt.

Wat voor soort stoffen zijn antistoffen?

1. koolhydraten
2. vetten
3. eiwitten
4. nucleïnezuren

Immuniteit

natuurlijk

kunstmatig

actief

passief

Een antigeen komt op natuurlijke wijze in contact met je imuunsysteem, je wordt ziek maar je maakt wel geheugen-T en -B-cellen. Er wordt actief door je lichaam antistoffen en geheugen aangemaakt

Je krijgt op natuurlijke wijze al gemaakte antistoffen binnen. Deze antistoffen bieden immuniteit op korte termijn. Je lymfocyten komen nooit antigenen tegen dus gaan zelf geen antistoffen en geheugen aanmaken.

Je krijgt bewust door een medisch professioneel persoon op kunstmatige wijze antistoffen toegediend.mDeze antistoffen bieden immuniteit op korte termijn. Je lymfocyten komen nooit antigenen tegen dus gaan zelf geen antistoffen en geheugen aanmaken.

Een antigeen wordt door een medisch professioneel persoon op kunstmatige wijze toegediend, je wordt ziek maar je maakt wel geheugen-T en -B-cellen. Er wordt actief door je lichaam antistoffen en geheugen aangemaakt

Welke cellen van het afweersysteem zijn verantwoordelijk voor de productie van antistoffen?

1. B-cellen
2. T-cellen
3. fagocyten
4. geheugencellen

Afhankelijk van hoe er geimmuniseerd wordt, vindt er wel of geen reactie van de lymfocyten plaats. 

Wat is het verschil tussen actieve en passieve immunisatie? Sleep de term naar de bijbehorende omschrijving.

Antigenen worden geintroduceerd, de lymfocyten reageren en er ontstaan geheugencellen

antistoffen worden geintroduceerd, de lymfocyten reageren niet en er wordt geen geheugen opgebouwd

actieve immunisatie

passieve immunisatie

Een zuigeling drinkt melk van de moeder. Dit is een voorbeeld van?

1. natuurlijke en actieve immunisatie
2. natuurlijke en passieve immunisatie
3. kunstmatige en actieve immunisatie
4. kunstmatige en passieve immunisatie

Vaccineren is een voorbeeld van ....

1. natuurlijke en actieve immunisatie
2. natuurlijke en passieve immunisatie
3. kunstmatige en actieve immunisatie
4. kunstmatige en passieve immunisatie

Antigenen op de bloedcellen

Bloedgroep A                 Bloedgroep AB

Bloedgroep B                    Bloedgroep 0

Een persoon krijgt een ongeluk en verliest veel bloed. In het ziekenhuis blijkt deze persoon bloedgroep A te hebben.

Hoe reageren lymfocyten van deze persoon als er bloed wordt toegediend van bloedgroep B?

Antistoffen in het bloed

Elke bloedgroep heeft de antistoffen in het bloed tegen de antigenen die hij/ zij zelf niet op de bloedcellen heeft.

Deze antistoffen worden vlak na de geboorte gevormd doordat zich in de darm bacteriën bevinden met antigenen die precies lijken op antigeen A en B.

Antistoffen in het bloed

Het afweersysteem van iemand met bloedgroep A herkent de antigenen op de bacteriën die lijken op antigeen A niet als lichaamsvreemd maar de antigenen die lijken op antigeen B wel. Dáár wordt dus een afweerreactie voor op gang gebracht en en wordt antiB gevormd.

Antistoffen in bloedplasma

Bloedgroep A                  Bloedgroep AB

Anti-B                                                   geen

Bloedgroep B                    Bloedgroep 0

Anti-A                               Anti-A en Anti-B

Iemand met bloedgroep AB heeft

1. Twee verschillende antigenen en geen antistoffen
2. Twee verschillende antistoffen en geen antigenen

Een persoon met bloedgroep 0 (nul; dus NIET de letter O) heeft in zijn bloed antistoffen tegen...

1. geen enkele andere bloedgroep
2. alleen tegen bloedgroep A
3. alleen tegen bloedgroep B
4. tegen zowel bloedgroep A als B

Klontering

Als je antiB en bloed met bloedcellen met antigeen B samenvoegt gaat het klonteren.

Het effect van de klontering 

kun je gebruiken om de

bloedgroep van iemand te bepalen.

Ik heb onbekend bloed en ik voeg anti-B toe. Het bloed gaat klonteren.
Welke bloedgroep is het?

1. Dat weet je niet
2. B
3. AB
4. A

Bloedtransfusie

Klontering moet je vermijden bij een bloedtransfusie.

Bij bloedtransfusie krijgt de ontvanger alleen de rode bloedcellen, niet de antistoffen van de donor.

 Donor: kijk naar antigenen op de rode bloedcellen

Acceptor: kijk naar de antistoffen die in het plasma zitten. Geeft dit klontering of niet?                                                                        

                          

                  A                                           anti-A     -->  klontering

Welke bloedgroep kan van alle bloedgroepen bloed ontvangen?

1. bloedgroep AB
2. bloedgroep A
3. bloedgroep B
4. bloedgroep 0

Bloedtranfusie

Iemand met bloedgroep AB kan alle typen bloed ontvangen want hij/ zijn maakt geen antiA en geen antiB.

Welke bloedgroep kan aan alle bloedgroepen bloed doneren?

1. bloedgroep AB
2. bloedgroep A
3. bloedgroep B
4. bloedgroep 0

Bloedtranfusie

Iemand met bloedgroep 0 kan aan iedereen doneren want de bloedcellen uit dit bloed bevatten geen antigenen en kunnen dus niet klonteren met antiA en antiB.

Resusbaby

Rode bloedcellen van foetus

worden aangevallen door antistoffen moeder

Bij welke combinatie wordt het bloed van de foetus aangevallen?

1. resuspositieve moeder resusnegatief kind
2. resuspositieve moeder resuspositief kind
3. resusnegatieve moeder resusnegatief kind
4. resusnegatieve moeder resuspositief kind

Placenta

Bloed van moeder en kind

zijn gescheiden

Cellen kunnen placenta niet passeren

Antistoffen wel

Eerste zwangerschap van R+ kind gaat meestal goed. Hoe komt dat?

1. De moeder heeft nog geen resusantistoffen
2. De moeder heeft nog geen resusantigenen
3. De moeder heeft nog geen antiresus geheugencellen

Alleen R- vrouwen met een R+ man
hebben injecties nodig.
Alle zwangere R- vrouwen krijgen ze. Waarom?

Doel en begrippen 

Je leert hoe welke bloedgroepen er zijn en wat de rhesusfactor is

bloedgroep, AB0-stelsel, bloedtransfusie, kruisproef, rhesusfactor, rhesusantigeen, antirhesus, rhesusbaby

Een persoon met deze bloedgroep kan aan alle andere bloedgroepen doneren.
Noteer alleen de letter/cijfer

HLA/MHC-matching

Als er een orgaantransplantatie noodzakelijk is wordt er naar veel meer gekeken dan alleen naar de bloedgroep. Er zijn ontzettend veel verschillende eiwitten aan het oppervlak van cellen die allemaal anders kunnen zijn.

Het uitgangspunt is ALLE eiwitten moeten lichaamsEIGEN zijn als er geen reactie van het immuunsysteem gewenst is.

Alle eiwitten die hierin een rol spelen worden HLA eiwitten genoemd.

Er is een duidelijke volgorde toe te kennen als het gaat om kans op een HLA match bij familieleden. Zet deze familieleden op volgorde. Zet het familielid met de grootste kans op een match op 1.

1

2

3

4

ééneiige tweelingbroer/zus

twee-eiige tweelingbroer/zus

broer/zus

ouder

Huiswerk

• Je hebt deze lessonup afgemaakt
• Je hebt gemaakt op BVJ online de volgende opgaven: 14 t/m 24 en 26 t/m 32

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen welke verschillen er zijn in de immuunrespons bij primaire en secundaire infecties.
• Je kunt uitleggen op welke verschillende manieren immunisatie wordt gerealiseerd.
• Je kunt uitleggen welke immunologische overwegingen een rol spelen bij orgaantransplantatie en bloedtransfusie.