6. Extraheren en adsorberen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

6. Extraheren en adsorberen

Ga rustig zitten op je plek

Pak je boekje en een pen op tafel

Ga op de iPad in LessonUp

Stil beginnen

Lees in je boekje, in de paragraaf 'Extraheren en adsorberen', de tekst onder het kopje 'Scheiden van een mengsel van vaste stoffen'.

Beantwoord daarna, voor jezelf, deze vragen:

1. Als je koffie of thee zet, maak je gebruik van extraheren. Welke stoffen uit de koffiebonen of theebladeren lossen op in het water?

2. Wat is het residu dat in het filter achterblijft bij koffiezetten?

Klaar? Lees door in de rest van de paragraaf.

Wat gaan we leren?

Je kan benoemen van welke stofeigenschappen je gebruik maakt bij extraheren en adsorberen.

Je kan uitleggen waarom je na extraheren vaak nog moet filtreren.

Je kan beschrijven wat de werking van adsorbtiemiddelen is.

Als je koffie of thee maakt wil je de smaakstoffen van de koffiebonen of theebladeren in het water hebben.

Om dat voor elkaar te krijgen kan je (heet) water gebruiken. De smaakstoffen lossen wél op in het water, de rest van de stof niet.

Bij extraheren maak je gebruik van het verschil in oplosbaarheid.

Je gebruikt een extractiemiddel (vaak water). Daarna ga je meestal filtreren om de rest van de stoffen uit je oplossing te halen.

Zet de begrippen op de juiste plaats.

Extractiemiddel

Filtraat

Residu

Ook vlekken verwijderen uit kleding kan extraheren zijn.

Als je bv. wasbenzine gebruikt, lossen daarin wel vetvlekken op, maar niet de kleding zelf.

Scheidingsmethoden tot nu toe

Bezinken en filtreren: vaste deeltjes uit een vloeistof halen bij een suspensie.

Indampen: een vloeistof verdampen, de opgeloste stof eruit overhouden.

Destilleren: twee vloeistoffen of een vaste stof en vloeistof uit elkaar halen.

Extraheren: vaste stoffen uit een mengsel van meerdere vaste stoffen halen.

Wat als je nu een vaste stof uit een vloeistof wil halen die je niet kan indampen of filtreren, zoals grondwater of de oceaan?

Sommige stoffen, zoals koolstof, zijn voor kleine deeltjes heel makkelijk om zich aan te hechten (vast te maken).

Zo kan je met behulp van koolstof (actieve kool) gifstoffen uit drinkwater halen. Dat heet adsorberen.

Bij adsorberen maak je gebruik van verschil in aanhechtingsvermogen - de deeltjes die je wil verwijderen, hechten zich makkelijk aan, en de vloeistof eromheen doet dat niet.

Je wil opgeloste suiker uit je thee terugkrijgen.

1. Filtreren
2. Indampen
3. Extraheren
4. Bezinken

Je wil uit een fles rode wijn de alcohol halen.

1. Filtreren
2. Indampen
3. Adsorberen
4. Destilleren

In water zit een giftige vaste stof opgelost. Je wil dit eruit halen zodat je het water kan drinken.

1. Adsorberen
2. Filtreren
3. Destilleren
4. Bezinken

Je wil uit een suikerbiet alleen de suiker hebben, niet de rest van de biet.

1. Destilleren
2. Indampen
3. Filtreren
4. Extraheren

Totaaloverzicht

Aan de slag!

Maak: van de paragraaf 'Extraheren en adsorberen' opdrachten 1 t/m 9.

Hoe: gebruik de tekst uit de paragraaf bij de opgaven.

Met wie: je mag rustig overleggen met je buur.

Hoe lang: tot 5 minuten voor einde les.

Klaar? Even aan de slag voor een ander vak.