2.4 genexpressie

1 / 31
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

This lesson contains 31 slides, with interactive quizzes, text slides and 7 videos.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

STARTOPDRACHT - EVEN WAKKER WORDEN :)
Je hebt een DNA-molecuul met de volgende DNA-volgorde:

TAC TCG TTC (streng 1)
ATG AGC AAG (streng 2)

1. Hoe ziet het DNA-molecuul eruit na de DNA-replicatie
2. Is het nieuwe molecuul enkel- of dubbelstrengs?
3. Hoe ziet het mRNA-molecuul eruit als streng 1 wordt afgelezen?
4. Hoe heet het proces waarbij dit stukje DNA (gen) wordt gekopieerd?
5. Welke aminozuren worden ingebouwd op basis van de code van streng 1?
6. Hoe heet het proces waarbij het mRNA-molecuul wordt afgelezen?

timer
5:00

Slide 2 - Slide

This item has no instructions

antwoorden
1. Na DNA-replicatie krijg je 2x precies hetzelfde DNA-molecuul:
TAC TCG TTC (streng 1)
ATG AGC AAG (streng 2)
2. Het nieuwe molecuul is ook dubbelstrengs.
3. Het mRNA-molecuul ziet er zo uit:  AUG AGC AAG
4. Het proces waarbij dit stukje DNA (gen) wordt gekopieerd heet: transcriptie
5. De ingebouwde aminozuren zijn: MET - SER - LYS
6. Het proces waarbij het mRNA-molecuul wordt afgelezen heet: translatie

Slide 3 - Slide

This item has no instructions

Hoeveel vragen had je goed?
1
2
3
4
5
6

Slide 4 - Poll

This item has no instructions

ok get ready
veel info
veel schrijven
goed opletten

Slide 5 - Slide

This item has no instructions


In elke cel in je lichaam bevinden zich dezelfde genen.
waar!
niet waar

Slide 6 - Poll

This item has no instructions

Slide 7 - Video

This item has no instructions

LEERDOELEN
2.4
* je kunt verschillende manieren beschrijven van genregulatie bij prokaryoten
* je kunt verschillende manieren beschrijven van genregulatie bij eukaryoten
* je kunt beschrijven wat het belang is van genexpressie voor zelfregulatie en zelforganisatie van een organisme 


Slide 8 - Slide

This item has no instructions

genregulatie in een prokaryoot 
(gen staat uit)
genregulatie in een prokaryoot 
(gen staat aan)

Slide 9 - Slide

This item has no instructions

genregulatie / genexpressie

genregulatie
het aan- en uitzetten van een gen

genexpressie
de informatie van het DNA wordt overgeschreven tot mRNA, waarvan de code door translatie kan worden omgezet tot een eiwit

Slide 10 - Slide

This item has no instructions

Waarom is het belangrijk om genexpressie te reguleren?

Slide 11 - Open question

This item has no instructions

doel van genregulatie
* variatie in intensiteit van genexpressie (tot uiting komen)

enzymen nodig voor basisfunctie cel                    altijd expressie
enzymen voor specifieke functie cel             niet altijd expressie

* voorkomen van verspilling grondstoffen en energie

Slide 12 - Slide

basisfunctie: enzymen nodig bij verbranding

specifieke cel: fotosynthese, aanmaak vleugels
afbraak van lactose met behulp van enzym
bij E.coli (een bacterie/prokaryoot)

Slide 13 - Slide

This item has no instructions

* stuk DNA waarin regulatorgen, operon/promotor en structuurgenen liggen 
* alleen bij prokaryoten
REGULATORGEN = hierin staat informatie voor eiwitten die zorgen dat een gen aan of uit gaat

Slide 14 - Slide

This item has no instructions

genregulatie in een prokaryoot 
(structuur)-genen staan uit
genregulatie in een prokaryoot 
(structuur)-genen staan aan
structuurgenen bevatten de informatie voor eiwitten

Slide 15 - Slide

This item has no instructions

genregulatie in een prokaryoot 
(structuur)-genen staan uit
genregulatie in een prokaryoot 
(structuur)-genen staan aan
structuurgenen bevatten de informatie voor eiwitten
Waar zal het gemaakte eiwit voor dienen?  

Slide 16 - Slide

This item has no instructions

*tijdens de embryonale ontwikkeling: celdifferentiatie
*in volwassenen: alleen maken wat nodig is per specifieke cel
                                 op verschillende punten kan de aanmaak van eiwitten gestopt                                       worden
    
genregulatie bij eukaryoten

Slide 17 - Slide

This item has no instructions

genexpressie is belangrijk voor specialisatie cellen oftewel
celdifferentiatie * elke cel zijn eigen vorm en functie

Slide 18 - Slide

This item has no instructions

celdifferentiatie: in cellen die differentiëren worden regulatorgenen door signaaleiwitten van buurcellen aangezet 
Die signaaleiwitten worden gemaakt door regulatorgenen

Slide 19 - Slide

This item has no instructions

Slide 20 - Link

This item has no instructions

op verschillende momenten in ontwikkeling  worden verschillende genen aan gezet
signaaleiwitten binden aan regulatorgenen: aan of uit

Slide 21 - Slide

This item has no instructions

meer LICHT

lichtreceptoren in oog/huid


impulsen in hypothalamus


hormoon melatonine


eiwit pigment melanine
volwassen eukaryoten

Slide 22 - Slide

This item has no instructions

DNA-methylering *doordat er methylgroepen binden aan de stikstofbasen 
                                         is het DNA niet meer af te lezen
                                      * DNA wordt dus beïnvloedt door stress, voeding en drugs

Slide 23 - Slide

This item has no instructions

Slide 24 - Link

This item has no instructions

Slide 25 - Video

This item has no instructions

Slide 26 - Video

This item has no instructions

Slide 27 - Video

This item has no instructions

Slide 28 - Video

This item has no instructions

Slide 29 - Video

This item has no instructions

Slide 30 - Video

This item has no instructions

DNA-methylering of DNA-methylatie is een epigenetisch proces waarbij een methylgroep (CH3-groep) aan cytosine in een CG-groep binnen het DNA-molecuul wordt toegevoegd. Hierdoor verandert de structuur van het DNA, dat dientengevolge veranderd afleesbaar is tijdens bijvoorbeeld een transcriptie. Bij volwassen somatische cellen vindt DNA-methylering het meeste plaats in bepaalde CpG-gebieden (CpG-eilanden), maar bij embryonale stamcellen gebeurt het ook daarbuiten.

Methylering van DNA lijkt een belangrijke rol te spelen bij de ontwikkeling van bepaalde ziekten zoals kanker, doordat het de expressie van bepaalde genen afremt. Proeven met methyleringsremmers hebben in veel gevallen tot remissie geleid.

Slide 31 - Slide

This item has no instructions