Les 2: 1.2 bestuursvorm monarchie en aristocratie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

Wereld

Hoofdstuk 2: Grieken en Romeinen

Tijdvak 2: Grieken en Romeinen

3000 V.C. tot 500 N.C.

Tekst

H1: Ik kan een beeld vormen van hoe het bestuur van het oude Griekenland vormgegeven werd.

S1: Ik kan uitleggen wat een stadstaat is en hoe deze ingedeeld en bestuurd werd.

S2: Ik kan de vier verschillende bestuursvormen noemen en uitleggen.

S3: Ik kan uitleggen hoe de democratie is ontstaan en hoe het zich heeft ontwikkeld. 

H1.1 Wat waren Griekse stadstaten?

1. A. Een groot rijk dat heel Griekenland bestuurde vanuit één hoofdstad
2. B. Een stad met omliggend land die zelfstandig bestuurd werd
3. C. Een tempelcomplex waar Grieken hun goden vereerden
4. D. Een handelsroute die verschillende steden met elkaar verbond

Noem 3 kenmerken van een Griekse stadstaat?

Hoe werd een stadstaat bestuurd?

S2: Ik kan de vier verschillende bestuursvormen noemen en uitleggen.

1. Monarchie

In de vroegste tijd van het oude Griekenland werd een stadstaat vaak bestuurd als een monarchie. Dat betekent dat er één persoon, meestal een koning, de hoogste macht had. Deze koning was niet alleen een leider in oorlogstijd, maar ook degene die beslissingen nam over wetten, rechtspraak en religie.

1. Monarchie - Rol van de koning

De koning stond aan het hoofd van de stadstaat en werd gezien als een soort vaderfiguur voor de gemeenschap.

Hij leidde het leger in oorlogen en verdedigde de stad tegen vijanden.

Hij zorgde voor orde door wetten te maken en recht te spreken.

Vaak had hij ook een belangrijke rol bij religieuze rituelen, omdat men geloofde dat de koning dicht bij de goden stond.

1. Monarchie - Macht en opvolging

De macht van de koning was meestal erfelijk: de zoon volgde de vader op. Zo bleef de macht binnen één familie. Dit gaf stabiliteit, maar kon ook problemen opleveren als er meerdere erfgenamen waren of als de koning niet sterk genoeg was om te regeren.

1. Monarchie - Adviseurs

Hoewel de koning de hoogste macht had, stond hij er niet helemaal alleen voor. Rijke families en edelen gaven advies en hielpen bij het bestuur. Zij bezaten veel land en hadden invloed op de beslissingen van de koning. In sommige stadstaten groeide hun macht zo sterk dat de monarchie langzaam veranderde in een aristocratie (macht van de rijken).

Bespreek in tweetallen:

1) Wat zijn voordelen van een monarchie?

2) Wat zijn nadelen van een monarchie?

2. Aristocratie

Na de tijd van de koningen (monarchie) kwamen in veel Griekse stadstaten de rijke families aan de macht. Dit bestuur noemen we een aristocratie. Het woord komt van het Grieks aristos (beste) en kratos (macht), en betekent letterlijk: “macht van de besten”.

2. Aristocratie

Aristocraten waren meestal rijke landeigenaren.

Zij bezaten veel grond en konden daardoor voedsel produceren en soldaten uitrusten.

Omdat ze rijk en invloedrijk waren, vonden zij dat zij het recht hadden om te regeren.

2. Aristocratie

In een aristocratie lag de macht bij een kleine groep families.

Zij bepaalden samen de wetten, spraken recht en beslisten over oorlog en vrede.

Gewone burgers hadden weinig of geen inspraak.

Het bestuur was dus niet erfelijk zoals bij een koning, maar bleef wel binnen een kleine kring van rijke mannen.

Bespreek in tweetallen:

1) Wat zijn voordelen van een aristocratie?

2) Wat zijn nadelen van een aristocratie?

3) Zou je liever wonen in een stadstaat met een monarchie of aristocratie, en waarom?

Verder:

Klaar?
Tijd voor geschiedenis

Hoofdstuk 3: Grieken

4.2 Burgers en bestuur

Opdracht: 1 t/m 9

Leerdoel 1.2: Vier bestuursvormen.

Monarchie: In een Griekse stadstaat met een monarchie werd de polis bestuurd door één koning die wetten maakte, recht sprak en het leger leidde. De macht was erfelijk en ging meestal over van vader op zoon.

Aristocratie: In een stadstaat met een aristocratie lag de macht bij een kleine groep rijke families die samen beslissingen namen over bestuur en oorlog. Gewone burgers hadden weinig inspraak, wat vaak tot onvrede leidde

Wat zijn de voor- en nadelen van elke bestuursvorm? Bespreek in tweetallen. 

Monarchie: een koning aan de macht. 
Aristocratie: Rijke families aan de macht. 
Tirannie: macht bij iemand die vaak met geweld aan de macht kwam.

Democratie: macht bij het volk, zij kiezen wie de stadstaat bestuurd.

Het bestuur van de stadstaat

      Inleiding: 4 manieren van besturen

       Elke stadstaat zijn eigen bestuur (onafhankelijk)

        4 manieren:

•    Monarchie
•    Aristocratie
•    Tirannie
•    Democratie

Werkvorm: introductie bestuursvormen dmv personalisatie van de bestuursvormen

Monarchie

Ander woord voor koninkrijk: een koning is de leider van de stadstaat en bepaalt de wetten en regels. 
Opvolging werd door erfgenaam bepaald.

Werkvorm: introductie bestuursvormen dmv personalisatie van de bestuursvormen

Aristocratie

Rijke families aan de macht.

Rijke families hadden vaak veel land en bezit. Daardoor veel aanzien van mensen en daardoor veel macht. Zij bepaalden daardoor het bestuur van een stadstaat.

Werkvorm: introductie bestuursvormen dmv personalisatie van de bestuursvormen

Tirannie

Heerschappij waarbij de macht in handen is van een tiran, die een grote of absolute macht bezit en deze wreed, onrechtvaardig of in de vorm van onderdrukking uitoefent. Hij bepaalt!

Werkvorm: introductie bestuursvormen dmv personalisatie van de bestuursvormen

Democratie

   

     Democratie: 

• Macht in handen van de burgers
• Zij beslissen en stemmen
• Daardoor worden wetten/regels
  bepaald.

Wat zijn de voor- en nadelen van elke bestuursvorm? Bespreek in tweetallen. 

Monarchie: een koning aan de macht. 
Aristocratie: Rijke families aan de macht. 
Tirannie: macht bij iemand die vaak met geweld aan de macht kwam.

Democratie: macht bij het volk, zij kiezen wie de stadstaat bestuurd.

Wat is democratie?

Hoe ziet democratie er in Nederland uit?

S3: Ik kan uitleggen hoe de democratie is ontstaan en hoe het zich heeft ontwikkeld. 

Ontstaan: door ongelijkheid en onrust in Athene. Rijke aristocraten werden steeds rijker en mochten meer bepalen en boeren werden steeds armer. Hier was het volk het niet mee eens.

Hoe ontwikkelt het zich: Democratie: burgers stemmen wie hun land bestuurd is in Athene ontstaan.

Volksvergadering: Tijdens de vergadering werd er gesproken en gestemd over wetten over de stadstaat. Alleen vrije Atheense mannen zaten in de volksvergadering.

- Bijvoorbeeld over: oorlog, vrede, geld en ambtenaren.

Raad van 500: raad van 500 burgers die de agenda voor de volksvergadering maakten en de besluiten uitvoerden.

Tijd voor geschiedenis

Paragraaf 4.2: burgers en bestuur

Opdracht: 1 t/m 6

Op welke manier verschillen de democratie van Athene vroeger en Nederland nu?

S3: Ik kan uitleggen hoe de democratie is ontstaan en hoe het zich heeft ontwikkeld. 

Democratie: burgers stemmen wie hun land bestuurd, is ontstaan in de Griekse stadstaat Athene. 

Hoe: vrije Atheense mannen mochten meebeslissen en stemmen over belangrijke zaken. De meeste stemmen telden. Er werd ook gestemd wie hun leiders waren. Deze leiders kwamen met voorstellen van wetten en regels, waar dus op gestemd moest worden.

H1: Ik kan uitleggen waarom Griekenland bestond uit verschillende stadstaten.

S1: Je kunt uitleggen wat democratie is en hoe dit er in Athene uitzag.
- Democratie is dat inwoners zelf het land mogen besturen en mogen stemmen. 

- In Athene werd dit gedaan door volksvergaderingen te houden. Daarin zaten alleen Atheense mannen die regels en wetten mochten bepalen door te stemmen.

H1: Ik kan uitleggen waarom Griekenland bestond uit verschillende stadstaten.

S2: Je kunt voorbeelden van de Griekse en Romeinse bouwkunst noemen.

Romeinse bouwkunst: boogconstructies, koepels en gewelven.

H1: Ik kan uitleggen waarom Griekenland bestond uit verschillende stadstaten.

S2: Je kunt voorbeelden van de Griekse en Romeinse bouwkunst noemen.

Griekse bouwkunst: gebruik van zuilen. 

Verder:

Tijd voor geschiedenis

Hoofdstuk 2: Grieken en Romeinen

2.2 De oude Grieken
Alle opdrachten

Opdracht: Poster Oude Griekenland

Maak (in tweetallen) een kleine poster met zoveel mogelijk feitjes over het Oude Griekenland.

Wat kun je bijvoorbeeld vinden over de steden? Handelen? Bevolking? Politiek? Leger? Wetten? Leven?

Lever de poster de volgende les in bij je docent.