4.3 en 4.4

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.3 en 4.4

• Je kent de dimensie links/recht en progressief/ conservatief.
• Je kent de drie Nederlandse ideologieën en kunt beredeneren vanuit hun waarden en de gewenste rol van de overheid.
• Je kent het kernconcept politieke institutie.
• Je kunt uitleggen wat een politieke institutie is.

Startopdracht

Wat weet je al?

Wat is een politieke stroming? 

Een politieke stroming is een geheel van ideeën over wat belangrijk is in de maatschappij en hoe mensen het beste met elkaar kunnen samenleven. 

Daarbij staan 2 vragen centraal:

1. Wat zijn belangrijke waarden?
2. Wat moet de rol van de overheid zijn? 

Sociaal-democratie

Waarden: 

• Gelijkheid en gelijkwaardigheid 
• Solidariteit

Doel: 

• Eerlijke verdeling van inkomens, kennis en macht

Rol van de overheid: 

• Sturend: ongelijkheid tegengaan 

Partijen: PvdA, SP, GroenLinks

Liberalisme

Waarden:

• Economische & persoonlijke vrijheid
• Eigen verantwoordelijkheid  

Doel: 

• Vrijheid voor mensen en bescherming van deze vrijheden

Rol van de overheid:

• Terughoudend

 

Partij: VVD, D66

Christen-democratie/ confessionalisme 

Waarden: 

• Naastenliefde 
• Rentmeesterschap  

Doel:

• Burgers die voor elkaar verantwoordelijkheid nemen  (maatschappelijk middenveld)

Rol van de overheid: 

• Aanvullend: ter ondersteuning van organisaties

Partijen: SGP, CU, CDA

Check

• Ik lees verschillende stellingen voor: steeds passend bij 1 van de drie ideologieën. 
• Waar hoort de stelling bij?
• Rood omhoog = socialisme, groen omhoog = christen democratie, roze omhoog = liberalisme.

De zorg moet voor iedereen altijd gratis zijn

Scholen moeten een gezonde lunch aanbieden voor alle leerlingen

Het gedoogbeleid rondom harddrugs moet stoppen

Sekswerkers moeten ook de mogelijkheid krijgen om verzekeringen af te sluiten

Er moeten minder regels komen voor mensen die een bedrijf op willen starten

De zorg moet voor iedereen altijd gratis zijn

Scholen moeten een gezonde lunch aanbieden voor alle leerlingen

Het gedoogbeleid rondom harddrugs moet stoppen

Sekswerkers mogen legaal hun werk doen en ook verzekeringen afsluiten

Er moeten minder regels komen voor mensen die een bedrijf op willen starten

Links en rechts

Links:

• Ongelijkheid tussen mensen verminderen.
  
• Actieve overheid om dat te doen.

Rechts

• Economische ongelijkheid is onvermijdelijk.
• Dus... zo weinig mogelijk bemoeienis van de overheid.
  

Progressief en conservatief

Progressief:

• Vooruitstrevend, verandering, toekomstgericht.
• Meer vrijheid in medisch/ethische kwesties

Conservatief:

• Behoudend, behouden wat al bereikt is.
• Graag houden bij het oude (tradities)
  
• Minder vrijheid medisch/ethische kwesties

Startopdracht verder invullen

4.4 politieke instituties 

• Je kent het kernconcept politieke institutie.
  
• Je kunt uitleggen wat een politieke institutie is.

Schrijf de antwoorden van de voorgelezen vragen op!

Antwoorden

1. symbolisch
2. cultureel
3. cognitieve
4. dilemma van de collectieve actie
5. gezag
6. doelstellingen
7. geweldsmonopolie
8. harmoniemodel
9. progressief/conservatief
10. liberaal

Politieke instituties

Complex van min of meer geformaliseerde regels die het gedrag van mensen en hun onderlinge relaties rond politieke machtsuitoefening en politieke besluitvorming reguleren

Politieke instituties 

• Regels (geschreven of ongeschreven= formeel en informeel)  over macht en besluitvorming.

-> Recht op demonstratie is geformaliseerd

• Hoe reguleren deze regels het gedrag van mensen op het gebied van macht en besluitvorming.

-> Door dit recht weten mensen dat ze tegen de overheid mogen protesteren en doen ze dit

Politieke instituties

(voorbeelden)

• Grondwet
• Kiesstelsel (stelsel van evenredige vertegenwoordiging)
• Coalitievorming
• Harmoniemodel
• Parlementaire democratie
• Prinsjesdag
• Koningschap
• Trias politica 

Oefentoets maken

Maak de diagnostische toets uit je werkboek.

Vragen? Deze mag je mailen.