H1P1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Koning en Parlement

1.1 De machtsverhouding tussen koning en parlement vóór 1848

Wat was ook alweer de Franse Revolutie?

Welke 3 woorden horen bij de Franse revolutie?

Waarom mislukte de Franse Revolutie ook alweer?

Waar werd Napoleon verslagen?

Meer dan 200 jaar was Nederland een republiek.

Meer dan 200 jaar was Nederland een republiek.

Een republiek is een land zonder koning.

In 1813 werd Nederland een monarchie.

In 1813 werd Nederland een monarchie.

Een monarchie is een land dat bestuurd wordt door een koning.

In 1815 werden Nederland, België en Luxemburg samengevoegd tot één land: Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.

Willem I werd de koning.

Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden kreeg een grondwet.

Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden kreeg een grondwet.

Een grondwet is een document waarin de grondrechten van burgers staan én de regels over het bestuur.

De grondwet van 1815 maakte van Nederland een constitutionele monarchie, dat betekent dat de macht van de koning is vastgelegd in een grondwet.

De grondwet van 1815 gaf de koning erg veel macht!

De grondwet van 1815 gaf de koning erg veel macht!

• Ministers waren dienaren van de koning.

De grondwet van 1815 gaf de koning erg veel macht!

• Ministers waren dienaren van de koning.
• Leden van de Tweede Kamer werden gekozen door bestuurders van de provincie.

De grondwet van 1815 gaf de koning erg veel macht!

• Ministers waren dienaren van de koning.
• Leden van de Tweede Kamer werden gekozen door bestuurders van de provincie.
• Leden van de Eerste Kamer werden benoemd door de koning.

Geef het bijpassende begrip!
Een land zonder koning.

Hoe heette de eerste koning van 'het Verenigde Koninkrijk der Nederlanden'

Geef het bijpassende begrip.
Een document waarin de grondrechten van alle burgers en de regels over het bestuur staan.

Geef het bijpassende begrip.
De macht van de koning is vastgelegd in een grondwet.

In 1830 kwamen de Belgen in opstand. Na een korte oorlog werd België onafhankelijk.

Willem I wilde België terug krijgen en hield tien jaar lang een groot, duur leger op de been.

De oorlog had veel geld gekost, daarom wilde het parlement de macht van de koning verkleinen.

Nederland dreigde namelijk failliet te gaan!

Wat is een constitutionele monarchie?

Wanneer werd Nederland een constitutionele monarchie?

Uit welke 3 landen bestond het Koninkrijk der Nederlanden in 1815?

Welk land splitste zich in 1830 af?

1.2
De veranderingen in de grondwet van 1848

Thorbecke was de leider van de liberalen.

Zij kwamen op voor de vrijheid van burgers en ze vonden dat de regering zo weinig mogelijk regels moest maken.

Thorbecke was al vóór 1848 lid van de Tweede Kamer. Hij had verschillende ideeën. Zo wilde hij de grondwet wijzigen, waardoor rijke burgers meer invloed kregen op het bestuur van het land. Ook wilde hij dat er meer spoorlijnen kwamen om de infrastructuur te verbeteren.

Welke begrippen passen bij de ideeën van Thorbecke?

1. liberalisme + industrialisatie
2. liberalisme + pacificatie
3. socialisme + industrialisatie
4. socialisme + pacificatie

In 1848 kregen de liberalen hun kans. Overal in Europa waren revoluties 

Willem II was bang dat deze revolutie ook in Nederland zou komen.

Daarom gaf hij in 1848 de opdracht aan Thorbecke om de grondwet meer democratisch te maken.

De belangrijkste wijzigingen waren:

De belangrijkste wijzigingen waren:

1. Iedereen kreeg dezelfde grondrechten.

De belangrijkste wijzigingen waren:

1. Iedereen kreeg dezelfde grondrechten.
2. Er kwam ministeriële verantwoordelijkheid.

De belangrijkste wijzigingen waren:

1. Iedereen kreeg dezelfde grondrechten.
2. Er kwam ministeriële verantwoordelijkheid.
3. De koning werd onschendbaar.

De belangrijkste wijzigingen waren:

1. Iedereen kreeg dezelfde grondrechten.
2. Er kwam ministeriële verantwoordelijkheid.
3. De koning werd onschendbaar.
4. Om de vier jaar waren er rechtstreekse verkiezingen voor de Tweede Kamer (met censuskiesrecht)
   

Koning Willem II was lange tijd tegen een nieuwe grondwet die ervoor zou zorgen dat burgers meer politieke invloed kregen. Tóch gaf de koning in 1848 aan Thorbecke de opdracht om een nieuwe grondwet te schrijven.
Waardoor veranderde koning Willem II van gedachten?

1. Er vonden revoluties plaats in de koloniën van Nederland.
2. Er vonden revoluties plaats in een aantal Europese landen.
3. Lenin leidde een revolutie in Rusland.
4. Troelstra leidde een revolutie in Nederland.

In 1844 diende minister Thorbecke een voorstel in om de grondwet te wijzigen. Koning Willem II wees dit voorstel af. Een paar jaar later veranderde de koning van mening en gaf hij alsnog de opdracht om de grondwet te wijzigen.

 Geef een reden waarom koning Willem II een paar jaar later alsnog de

opdracht gaf om de grondwet te wijzigen. 

In 1848 werd de grondwet veranderd. In deze nieuwe grondwet zijn veranderingen opgenomen in de manier waarop de Tweede Kamer werd gekozen.

 Welke politieke stroming stelde deze veranderingen voor?

 Noem één van die veranderingen in de manier waarop de Tweede Kamer werd gekozen.

In de Nederlandse Grondwet van 1848 werd het volgende artikel opgenomen: de Koning is onschendbaar.
Wat betekent ‘de Koning is onschendbaar’ in de praktijk?

1. De koning heeft de bevoegdheid om zelfstandig politieke beslissingen te nemen.
2. De koning moet aftreden als hij het vertrouwen van het parlement verliest.
3. De ministers zijn politiek verantwoordelijk voor de uitspraken en het gedrag van de koning.
4. Het kabinet bepaalt welk personeel de koning voor zijn huishouden mag aannemen.

1.3 Het parlement wordt echt de baas in Nederland.

Wanneer liet Willem II de grondwet van Nederland wijzigen?

Waarom liet Willem II de grondwet wijzigen, terwijl hij dan macht zou verliezen?

Wat is ministeriele verantwoordelijkheid?

Wat betekent 'de koning is onschendbaar'?

Noem 4 grondrechten die opgenomen werden in de grondwet van 1848.

De grondwet van 1848 maakte van Nederland een parlementaire democratie.

De grondwet van 1848 maakte van Nederland een parlementaire democratie.

Het duurde een tijd voordat, de nieuwe koning,    Willem III wilde accepteren dat het parlement ook echt de baas was.

Dat gebeurde pas door de Luxemburgse kwestie.

(Zoek op wat de Luxemburgse kwestie is! Hierna volgen een aantal vragen over dit begrip!)

Door de Luxemburgse kwestie veranderde rond 1867 de politieke verhouding tussen het kabinet en het parlement. Bij deze verandering waren de volgende stappen belangrijk:

1 Alle leden van het kabinet dienden hun ontslag in.

2 Het kabinet kreeg een conflict met de Tweede Kamer over de aanpak van de Luxemburgse kwestie.

3 De Tweede Kamer keurde de begroting van het kabinet af.

Wat is de juiste volgorde van stappen in deze verandering, van vroeger naar later? 

1. 2-1-3
2. 2-3-1
3. 3-1-2
4. 3-2-1

Over onderstaande bron volgt zo een vraag!

Uit een geschiedenisboek:

In 1867 was de Tweede Kamer het niet eens met de politiek van de minister van Buitenlandse Zaken. De Tweede Kamer stemde tegen de begroting van deze minister. Koning Willem III was boos. Hij stuurde de Kamer weg en de minister bleef zitten. Er kwamen nieuwe verkiezingen.

Een paar weken na de verkiezingen vergaderde de nieuwe Tweede Kamer. Opnieuw werd de begroting van dezelfde minister van Buitenlandse Zaken weggestemd. Toen gaf Willem III eindelijk toe.

In 1867 was de Tweede Kamer het niet eens met de politiek van de minister van Buitenlandse Zaken. De Tweede Kamer stemde tegen de begroting van deze minister. Koning Willem III was boos. Hij stuurde de Kamer weg en de minister bleef zitten. Er kwamen nieuwe verkiezingen.

Een paar weken na de verkiezingen vergaderde de nieuwe Tweede Kamer. Opnieuw werd de begroting van dezelfde minister van Buitenlandse Zaken weggestemd. Toen gaf Willem III eindelijk toe.

Over welke kwestie gaat de tekst? En over welk onderdeel van de

grondwet gaf Willem III toe? 

1. de Luxemburgse kwestie- de ministeriële verantwoordelijkheid
2. de Luxemburgse kwestie- censuskiesrecht
3. de Sociale kwestie - de ministeriële verantwoordelijkheid
4. de Sociale kwestie - onschendbaarheid van de koning