Les 1 Anatomie en fysiologie longen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Luchtwegen en Longen

Ademhalingsstelsel

Toets: woensdag 24 mei

zuurstof en medicatie via de luchtwegen

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat verstaan wordt onder het ademhalingsstelsel.

Je kunt samenvatten wat de functie van het ademhalingsstelsel is en hoe de ademhaling bij een zorgvrager verloopt.

Je kunt samenvatten wat de bouw en functie is van de neus, de keelholte en het strottenhoofd.

Je kunt samenvatten wat de bouw en functie is van de luchtpijp, de luchtpijptakken, de longen, longkwabben en de longblaasjes.

Ademhalingsstelsel

De ademhaling is het afwisselend inademen en uitademen.

Neusholte 

Neusharen houden grote stofdeeltjes tegen.

De neusholte is bekleed met neusslijmvlies. 

Neusslijm: kleine stofdeeltjes en 

ziekteverwekkers blijven kleven aan het slijm.

Trilharen: Verplaatsen het slijm naar de keelholte

Reukzintuig: zit boven in je neusholte

slijmvlies groot oppervlak door 3 neusschelpen.

Het slijmvlies bevat veel bloedvaten en kliertjes die een dikke, kleverige vloeistof afscheiden.

Het slijmvlies heeft veel bloedvaten. Daardoor heeft het een hogere temperatuur dan de lucht in de omgeving. Het slijmvlies verwarmt de langsstromende lucht. Bovendien zuivert het de lucht van stof en bacteriën. Het slijmvlies bevat namelijk kliertjes die een dikke, kleverige vloeistof afscheiden. De fijne haartjes in de neus houden de grotere stofdeeltjes tegen.

Mondholte

Mondholte meer lucht inademen in een korte tijd

Functie: Klank vorming zoals zingen en fluiten 

Nadeel: geen zuivering, bevochtiging, 

verwarming, keuring

In de neusholte wordt de ademlucht:

1. Gedroogd, verwarmd, gereinigd en gekeurd
2. Bevochtigd, gekoeld, gereinigd en gekeurd
3. Gedroogd, gekoeld, gereinigd en gekeurd
4. Bevochtigd, verwarmd, gereinigd en gekeurd

Keelholte en strottenhoofd

In de keelholte zitten de huig en het strottenklepje.

De huig: sluit de neusholte af als je voedsel inslikt. 

De strottenklep:sluit de luchtpijp af.

In het strottenhoofd zitten de stembanden.

Bij ademhalen is...

1. Zowel de huig als het strotklepje is dicht
2. De huig is open het strotklepje is dicht
3. zowel de huig als het strotklepje is open
4. De huig is dicht, het strotklepje is open

De huig sluit de luchtpijp af tijdens het slikken..

1. Juist
2. Onjuist

De functie van de huig is:

1. De neusholte afsluiten tijdens ademen
2. De neusholte afsluiten tijdens slikken
3. De luchtpijp afsluiten tijdens ademen
4. De luchtpijp afsluiten tijdens slikken

Luchtpijp (trachea) en bronchiën

De luchtpijp is een holle buis die aansluit op het strottenhoofd.

Kraakbeenringen: zorgen voor de stevigheid van de luchtpijp.

De luchtpijp is bedekt met slijmvlies met trilhaartjes.

luchtpijp = 11 cm

Dit slijmvlies is zeer gevoelig. Zodra er stof, een slijmprop of een vreemd voorwerp (bijvoorbeeld een pinda) in terechtkomt, ontstaat er een sterke hoestprikkel. Door het hoesten wordt het stof, het vreemde voorwerp of de slijmprop verwijderd. Kleine stofdeeltjes worden door de trilhaarbewegingen naar het bovenste deel van de luchtpijp getransporteerd en door kuchen of hoesten verwijderd.

Bronchiën 

De luchtpijp splitst zich in 2 takken: de hoofdbronchiën

Ze vertakken zich in steeds kleinere buisjes  (bronchiolen) en eindigen in longblaasjes

Bronchiolen: geen kraakbeen, inademing verwijden en uitademing vernauwen deze  bevordert de uitdrijving van lucht

De wanden van de bronchiën 

en longblaasjes zijn bedekt met slijmvlies

Longblaasjes (alveoli)

Longblaasjes: gaswisseling via dunne haarvaten en dunne wand longblaasjes.

Afgeven van koolzuurgas (kooldioxide)  en het opnemen van zuurstof

 

De kleinste luchtwegen zijn de:

1. Trachea
2. Bronchiën
3. Bronchiolen
4. Carina

De carina is het onderste deel van de luchtpijp

00:00

Hoe worden de vertakkingen van de luchtpijp genoemd

De longblaasjes

1. geven slijm af
2. zorgen voor bescherming van de longen
3. nemen zuurstof op

Longen

Rechterlong drie longkwabben

Linkerlong twee longkwabben

Longvliezen (pleura)

Longvlies (pleura visceralis) dubbelvlies , daartussen pleuravocht waardoor beide bladen tov elkaar kunnen schuiven. 

Borstvlies (pleura parietalis): vlies dat grenst aan borstholte.

Pleuraholte:  ruimte tussen het long- en borstvlies die gevuld is met dun pleuravocht

Een long is elastisch en wil van zichzelf inklappen, maar dat gebeurt niet door de onderdruk (negatieve druk) tussen de longvliezen aan de binnenkant van de borstwand. De ruimte tussen de longvliezen (pleurale ruimte) is één gesloten, luchtledig geheel. Daardoor maken het longvlies en het borstvlies overal goed contact met elkaar. Ze laten de longen als het ware aan de borstwand ‘plakken’. Je longen kunnen zo de ruimte maximaal vullen. Er kan alleen lucht in de pleurale ruimte komen als er ergens een opening is. Deze opening kan ontstaan van buitenaf of van binnen. Dan wordt het systeem, waarbij het longweefsel door de onderdruk in de pleuraholte tegen de borstwand ‘geplakt’ zit, onderbroken. De pleuraholte wordt gevuld met lucht en de long klapt in.

00:15

De longen zijn omgeven door vliezen hoe heten deze

00:27

hoe heet het vocht tussen de twee vliezen

01:58

Om de longblaasjes zitten

1. bloedvaatjes
2. spiertjes

00:55

Waarvoor dienen het slijmvlies en de trilhaartjes in de luchtpijp

1. Isolatie
2. Bescherming

Ademhaling

Ventilatie komt tot stand door:

Inademen (inspiratie)

Uitademen (expiratie)

Middenrif (diafragma)

Gespierde/pezige plaat

Scheidt borstholte/buikholte

Longen zitten vast omdat het borstvlies met het diaframa vergroeid is

Gassen bij inademing:

78% Stikstof

21% Zuurstof

1% Overig

0,3% kooldioxide

Waterdamp wisselt

Ademhalingscentrum

Ligt in  het verlengde merg van de hersenstam. 

Meestal automatisch.

  

Spieren die een rol spelen bij de ademhaling:

middenrif (diafragma)

de spieren van de buikwand

de tussenribspieren

spieren boven het sleutelbeen

De ademhaling wordt geregeld vanuit het ademhalingscentrum. Dit proces verloopt in het algemeen automatisch, onafhankelijk van de wil. De ademhaling is te beïnvloeden: bewust sneller of langzamer ademen is mogelijk, net als diep en minder diep ademen en de adem een tijdje inhouden.

Borstademhaling: de borstkas wordt voornamelijk ruimer doordat de tussenribspieren zich aanspannen.

Buikademhaling: de borstkas wordt voornamelijk ruimer door het gebruik van het middenrif en de buikspieren.

Bij buikademhaling krijg je meer lucht binnen dan bij borstademhaling. De lucht circuleert beter tot helemaal onderin je longen, en het kost minder energie om evenveel zuurstof binnen te krijgen.

Hulpademhalingsspieren

Ademcentrum

Ademcentrum reguleert de diepte en frequentie

Ademcentrum wordt via zintuigcellen (chemoreceptoren) in de wand van de halsslagaders geïnformeerd 

Zintuigcellen

(chemoreceptoren)

Chemoreceptoren gevoelig voor CO2 van het bloed

Als CO2 stijgt gaat het ademcentrum versnellen

Daalt CO2 gaat het ademcentrum remmen

Koolzuur = Koolstofdioxide = (CO2)

Observatiegegevens ademhaling

• Frequentie;
  
• Diepte en gelijkmatigheid;
• Ritme;
• Geluid. 

Ademhalingsfrequentie

baby: 30 tot 40 keer per minuut;

kind 2 tot 12 jaar: 20 tot 25 keer per minuut;

tiener: 12 tot 20 keer per minuut;

volwassene: 12 tot 18 keer per minuut

verhoogde frequentie: koorts, inspanning, emotie, aandoeningen hart/longen/luchtwegen.

verlaagde frequentie: rust/slaaptoestand, na slaapmedicatie.

Verhoogde ademhaling

Je blaast te veel koolzuurgas per minuut uit. 

Koolzuur daalt in je bloed (zuurgraad verstoord)

 

Klachten: kortademigheid, duizeligheid en stijfheid van spieren. 

Verlaagde ademhaling

Koolzuurgehalte in het bloed stijgt en zuurstofgehalte daalt. 

Klachten: hoofdpijn bij wakker worden, sufheid en gebrekkige eetlust.

Diepte en gelijkmatigheid

Diepte: zegt iets over de hoeveelheid lucht die per keer wordt ingeademd

Gelijkmatigheid: is de diepte per ademhaling steeds gelijk?

Diepte: door te kijken naar de borst/buik.

De diepte en de frequentie van de ademhaling beïnvloeden elkaar. Bij een diepe ademhaling is de frequentie lager en bij een oppervlakkige ademhaling hoger.

Diepe ademhaling bij: gebruik slaapmiddelen, bewusteloos.

Oppervlakkige ademhaling: hart/vaatziekten, aandoening ademhalingsorganen.

Ritme en geluid

Ritme: zijn de pauzes tussen de ademhaling in steeds gelijk?

Geluid: hoort vrijwel niet te hoorbaar te zijn.

Afwijkend geluid: snurken, hijgen, piepen.

Afwijkende ademhalingstypen

Wheezing

Kussmaul-ademhaling

Cheyne-stokes-ademhaling

Wheezing: Een fluitende ademhaling wijst altijd op een obstructie van de luchtwegen. Als de obstructie hoog zit – door een gedeeltelijke afsluiting van de keel, het strottenhoofd of de luchtpijp, bijvoorbeeld bij tumoren – dan is het bijgeluid vooral bij inademing duidelijk hoorbaar. Als de obstructie lager zit, dan hoor je de wheeze duidelijk bij de uitademing, bijvoorbeeld bij astma of bij COPD.

Kussmaul: regelmatige, diepe ademhaling. Bij bewusteloosheid door verhoogd bloedsuikergehalte.

Cheyne-stokes: onregelmating en ongelijkmatig.

00:29

Hoe wordt het middenrif ook genoemd

00:42

Als het middenrif omlaag gaat wordt de inhoud

1. groter en stroomt er lucht in de longen
2. kleiner en perst het lucht uit de longen

00:56

wanneer wordt lucht uit de longen geperst

1. als het middenrif omlaag gaat
2. als het middenrif omhoog gaat

01:16

Hoe heten de schijven die je luchtpijp openhouden

1. luchtbeenschijven
2. wervelschijven
3. kraakbeenschijven

01:31

wat zit aan het eind van de bronchien

Maken

Verpleeg, verzorgingshuizen, thuiszorg 1 N3

Module 7 Zorgvragers met aandoeningen aan longen en luchtwegen

22 Anatomie en fysiologie van longen en luchtwegen

Verwerkingsopdrachten 1 t/m 5, 7

Zorgvragers met (chronische) aandoeningen aan de longen en luchtwegen

Astma --> ZPOT1A

COPD --> ZPOT1B

Longontsteking --> ZPVT1A

Opdracht kroegentocht:

Werk met de klas het ziektebeeld op de volgende punten uit:

Wat is het;

oorzaken;

verschijnselen;

onderzoek en diagnose;

behandeling;

verzorging en begeleiding.

3 lokalen

1 lokaal per ziektebeeld

Mag met verschillende posters zodat het goed leesbaar is voor iedereen!

Vragen voor kahoot

Maak per klas 3 mc vragen (waarbij je aangeeft wat het correcte antwoord is) over het ziektebeeld en mail die naar je docent

ZPOT1A --> [e-mail]

ZPOT1B --> [e-mail]

ZPVT1A --> [e-mail]

Bronnen

1. Thieme --> traject zorg (rood) --> Verpleeg-, verzorgingshuizen, thuiszorg 1 N3 --> module 7 zorgvragers met aandoeningen aan longen en luchtwegen
   23 Zorgvragers met chronische aandoeningen aan de longen en luchtwegen
   24 Zorgvragers met een longontsteking
2. Thieme --> traject zorg (rood) --> Verpleegtechnische handelingen N4 --> module 6.1 Toedienen van zuurstof
3. Thieme --> traject zorg (rood) --> Verpleegtechnische vaardigheden N4 --> module 9 Toedienen van medicijnen per inhalatie

Datum kroegentocht

Woensdag 17 mei

Tijdens kroegentocht vragen laten opschrijven en dan na de kroegentocht vragen klassikaal bespreken.

Misschien een blad voor tips en tops in de klassen leggen zodat ze als klas feedback krijgen van de 2 andere klassen?

Na de kroegentocht de kahoot.