H4.5 Het wijk- en buurtprofiel

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

 Het wijk- en buurtprofiel

stadscentrum

arbeiderswijken

naoorlogse wijken

Vinex-wijken

jaren-`70-wijken

Kenmerken van 19e eeuwse arbeiderswijken zijn:

1. Slecht geïsoleerd, kleine kamers, wel centrale verwarming.
2. Kleine kamers, geen douches, aan de rand van de stad.
3. Kleine kamers, slecht geïsoleerd, tegen het centrum aan
4. Veel groen, grote woningen

Welke drie kenmerken zijn typisch voor nieuwbouwwijken (ook wel VINEX- wijken) in Nederland?
A dicht bij het centrum
B grote woningen
C kleine woningen
D veel groen
E ver van het centrum
F weinig groen

1. B, D, E
2. A, B, E
3. B, C, E
4. B, C, D

4.5 Het wijk- en buurtprofiel

 Als je deze paragraaf hebt bestudeerd

 Kun je wijk- en buurtprofielen opstellen aan de hand van de inrichting van de openbare ruimte, woningkenmerken en bewonerskenmerken en deze met elkaar vergelijken.

 kun je uit een (gedeeltelijk) wijk- en buurtprofiel de samenstelling van de woningvoorraad afleiden.

 kun je uit een (gedeeltelijk) wijk- en buurtprofiel de bevolkingssamenstelling afleiden.

Bordaantekening Buurtprofiel

Keuze uit: meedoen OF aan de slag (zie bord) 

Woningkenmerken

1. Ouderdom (bouwjaar).

2. Eigendom (koop, huur of van een woningcorporatie).

3. Woningtype (vrijstaand, rijtjeshuis, portiekflat, galerijflat).

Herenhuizen

1. 1800-begin 1900 (bouwjaar).

2. Koop of verhuurd in etages 

3. Vrijstaand of luxe rijtjeshuizen.

4. Goede staat van onderhoud

5. Welvarende buurten of studenten.

 Arbeiderswijken

1. Begin 1900 (bouwjaar).

2. Koop of vaak huur 

3. Kleine rijtjeshuizen

4. Goede staat van onderhoud

5. Vroeger arme buurten, langzaam beter door gentrificatie

Jaren '30 woningen

1. 1920-1945 (bouwjaar).

2. Koop 

3. Vrijstaand of luxe rijtjeshuizen/ twee onder een kap

4. Goede staat van onderhoud

5. Welvarende buurten

Jaren '70 en 80 bloemkoolwijk

1. 1970-1980 (bouwjaar).

2. Koop soms huur.

3. Woonerven en rijtjeshuizen

4. Goede staat van onderhoud

5. Middenklasse

Vinex-wijk

1. Vanaf begin jaar '90 (bouwjaar).

2. Koop soms huur.

3. Buurt met veel aandacht voor water.

4. Goede staat van onderhoud

5. Middenklasse en vooral jonge gezinnen

Bewoners

kenmerken

• Huishoudentype (alleenstaand, gezin)
• Inkomen (hoogte van het inkomen)
• Leeftijd bewoners

Inrichting van de openbare ruimte

• onderhoud
  
• overzichtelijkheid
  
• toezicht
  
• toegankelijkheid

Onderhoud

Overzichtelijkheid

Bij welke inrichting van de ruimte voel jij je veilig?

Fietspaden met bosjes? Slecht verlichte plekken? Tunnels?

Veilig?

Toezicht

'Ogen op de straat'  

SOCIALE COHESIE!

Mate van verbondenheid tussen bewoners. Te vergroten door speelplekken, winkels, buurthuizen etc. Ontmoeting staat centraal! Men spreekt elkaar (eerder) aan.

Ogen op de straat?

• Voordeur op de begane grond
• Speeltuintjes - kinderen buiten, ouders ook
• Cruyffcourts - jongeren sporten, geen vandalisme
• Mix van functies - wonen, werken, recreëren. 

Zolang er mensen op straat zijn, is er meer toezicht.Men voelt zich daardoor veiliger.

Sociale cohesie is ook beter voor elkaar te krijgen in een wijk met veel laagbouw. Staan er veel flats, dan is er meer anonimiteit omdat het grootschalig is. Dat is slecht voor de subjectieve veiligheid.

Ook: buurthuizen, buurtactiviteiten etc.

Toegankelijkheid

• Is de ruimte voor iedereen toegankelijk?
• Is de ruimte tussen bepaalde tijden verboden?
• Bestemmingsverkeer?
• Doodlopend, geïsoleerd?

HW-opdracht (Veldwerk)

Korte instructie veldwerkopdracht

• Werk in tweetallen.
• Kies samen een openbare ruimte in de buurt van school of je wijk.
• Beoordeel de ruimte op onderhoud, overzichtelijkheid, toezicht en toegankelijkheid.
• Geef per onderdeel een score van 1 tot 5 en maak een foto als bewijs.
• Vul ook het buurtprofiel in over de woningen en bewoners rondom de plek.
• Bespreek met je partner: is dit een succesvolle openbare ruimte? Waarom wel of niet?

Verbanden tussen Woningkenmerken/bewonerskenmerken bijv:

Oudere, goedkopere, slecht onderhouden huurwoningen (flatwijken, vooroorlogse wijken) -> Lage inkomens (alleenstaande ouders, ouderen)

Duurdere, goed onderhouden koopwoningen (jaren '30, vinex, monumentale stadswoningen -> hoger inkomen (gezinnen met kinderen en autochtonen)

Woonomgevingskenmerken

De openbare ruimte en de aanwezigheid vanvoorzieningen. 

hebben invloed op:

De sociale cohesie 

en 

de sociale veiligheid

En bepalen samen de Leefbaarheid van een wijk

Persoonskenmerken

Fysieke kenmerken van de buurt

Onderhoud

Toegankelijkheid

Overzichtelijkheid

Toezicht

Sociale kenmerken van de buurt

'Vorig jaar zijn in de wijk Velve 44 aangiften gedaan van autodiefstal. Het gaat hier om...

1. Subjectieve veiligheid
2. Objectieve veiligheid
3. Beide
4. Geen van beide

Welke fysieke maatregelen kunnen genomen worden om het gevoel van veiligheid te vergroten?

Stadsvernieuwing; 

Stadsvernieuwing

Stadsvernieuwing

De kwaliteit van de sociale huurwoningen wordt verbeterd. Dit gebeurt door:

Renovatie

Sanering

De bevolkingssamenstelling (wie er wonen) blijft hetzelfde (daarom ook vaak geen oplossing voor de andere problemen: segregatie en lage leefbaarheid

Herstructurering

Herstructurering

Vanaf de jaren 90 wordt er niet 

alleen stadsvernieuwing maar 

ook herstructurering toegepast. 

Vooral in 19 eeuwse arbeiderswijken, 

naoorlogse hoogbouwwijken en de

 voormalige industrie/haven terreinen

Herstructurering betekent dat het gebied een nieuwe functie krijgt. Dit kan zijn: 

- van wijk met goedkope sociale huur naar wijk met duurdere (koop of private huur) woningen. 

- of van industrie/haven gebied naar woon/uitgaangsgebied 

Net als bij stadsvernieuwing kan dit via renovatie of sanering

In het kantorenpark tussen de Amsterdam Arena en het AMC worden kantoren omgebouwd tot appartementen.
Van welk proces is hier sprake?

1. Segregatie
2. Stadsvernieuwing
3. Herstructurering
4. Sanering

De Holendrecht buurt ligt in de wijk Zuid Oost. Deze wijk staat bekend om zijn hoge aandeel Nederlanders met een migratie achtergrond en lagere inkomens.
De nieuwe appartementen zijn bedoeld voor personeel van het AMC en de kantoren rond de Arena. Welk gevolg valt hierdoor niet te verwachten?

1. de segregatie wordt minder
2. de leefbaarheid gaat omhoog
3. er komen nieuwe (hoogwaardigere) voorzieningen
4. het woon-werk verkeer neemt toe

Gentrificatie

Als herstructurering lukt dan komen komen er 

mensen met een hoger inkomen in de wijk wonen. 

Hierdoor zullen ook de voorzieningen zich op deze nieuwe bewoners aanpassen. 

Dit proces van verandering in de 

bevolkingssamenstelling en het 

voorzieningenniveau noemen we 

GENTRIFICATIE.

Huiswerk

Maken opdrachten 1,2 en 5 paragraaf 4.6