Duurzaamheid les 9A

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Duurzaamheid 

les 9a

Vandaag

• Controle huiswerk gisteren.
• Uitleg basisstof 5/6, water, bodem en afval (inloggen)
• Aan de slag met de laatste opdrachten in het mapje
• Afronden

De samenvattings- pagina

Elke les gebruik je een nieuw blad.

Vandaag

Onderwerp: Broeikaseffect

Datum:  11 juni

Maak korte notities... schrijf niet letterlijk alles over!

Vandaag 5 nieuwe dia's

Broeikaseffect

Leerdoelen

Leerdoel: Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is

Dampkring = luchtlaag om de aarde 

Klimaat = het gemiddelde weer in een gebied

1. Zonlicht wordt voor een deel doorgelaten door de dampkring, warmte.

2. Broeikasgassen in de dampkring houden warmte vast, waardoor het warmer wordt.

Broeikasgassen; methaan, Co2 en waterdamp

Dia 1 van 5

Leerdoel: Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is

Methaan, koolstofdioxide en waterdamp zijn broeikasgassen

Koolstofdioxide komt in de lucht door verbranding van fossiele brandstoffen

Er komt alleen teveel CO2 in de lucht. De bomen kunnen dit niet allemaal verwerken en dan spreek je dus van een

'versterkt broeikaseffect'

Dia 2 van 5

Wat zijn fossiele brandstoffen?

1. Energiebronnen die oneindig zijn.
2. Energiebronnen die eindig zijn.
3. Energiebronnen die eindig zijn maar CO2 neutraal zijn.
4. Energiebronnen die eindig zijn en CO2 uitstoten.

Fossiele brandstoffen

1. dragen bij aan een versterkt broeikaseffect
2. dragen bij aan het broeikaseffect

Het versterkt broeikaseffect is een groot probleem.

Welke stof veroorzaakt het versterkte broeikaseffect?

1. koolstofmono-oxide
2. stikstofdioxide
3. koolstofdioxide
4. zwaveldioxide

Wat is het broeikaseffect?

1. Een proces waarbij de atmosfeer afkoelt
2. Het vasthouden van warmte door de atmosfeer
3. Een natuurlijk proces dat warmte vasthoudt
4. Een proces dat alleen in de winter plaatsvindt

Leerdoel: . Je kunt de oorzaken en gevolgen van het versterkte broeikaseffect en de klimaatverandering noemen

Gevolgen van broeikaseffect --> klimaatverandering

1. Gebieden met ijs (permafrost) ontdooien

2. Komt nog meer CO2 en methaan vrij

3. Het weer veranderd, meer neerslag of langere periodes van droogte.

4. Extremer weer (orkanen en overstromingen)

5. Zeewater wordt warmer*

6. Zeespiegel stijgt - overstromingen

Dia 3 van 5

Leerdoel: . Je kunt de oorzaken en gevolgen van het versterkte broeikaseffect en de klimaatverandering noemen

Gevolgen voor de natuur

Verzilting

Zoute zeewater komt steeds verder het land binnen waardoor het zoutgehalte in de bodem en grondwater toeneemt - gevolg is gewassen groeien niet en er ontstaat een tekort aan (drink)water.

Dia 4 van 5

Leerdoel: . Je kunt de oorzaken en gevolgen van het versterkte broeikaseffect en de klimaatverandering noemen

Gevolgen voor de natuur

- Verandering van de biodiversiteit

- Verandering van het jaarritme van organismen

- Sterven meer mensen door de hitte

- Meer tropische ziekten en plagen

In sommige gebieden is het juist beter geworden door de klimaatverandering.

Dia 5 van 5

Wat is het klimaat?

1. Gemiddelde natuur veranderding.
2. Gemiddelde ontbossing
3. Gemiddelde weertoestand .
4. Gemiddelde bebossing in een gebied.

Wat is biodiversiteit?

1. Het aantal oorspronkelijke plantensoorten
2. Het aantal oorspronkelijke diersoorten
3. De variatie aan soorten in de natuur
4. Het verdwijnen van soorten in de natuur

Wat is een gevolg van het broeikaseffect?

1. Minder neerslag
2. Smelten van het poolijs en gletsjers
3. Daling van het waterpeil
4. Verzuring van de bodem

Wat is geen duurzame energie?

1. Zonne-energie
2. Bodemwarmte
3. Aardgas
4. Windenergie

Twee uitspraken over kernenergie:

1. Kernenergie is duurzame energie.
2. Bij gebruik van kernenergie ontstaat luchtverontreiniging.

1. Alleen 1 is juist
2. Alleen 2 is juist
3. Allebei zijn juist
4. Beide zijn onjuist

Biomassa is niet per se goed voor het klimaat want:

1. De olie wordt dan niet verbruikt
2. Er komt bruto alsnog CO2 in de atmosfeer
3. Er kan ook afval voor gebruikt worden
4. Het geeft geen lange termijn oplossing

Sleep het begrip

naar de juiste omschrijving

Alle natuur dus de omgeving waarin mensen, planten en dieren leven. Belangrijke onderdelen zijn het klimaat, de bodem en water. Ook de dieren, planten en mensen die in een bepaalde omgeving leven zijn belangrijk.

Dit is er altijd al geweest. Maar de laatste jaren zijn de veranderingen groter en wordt de aarde steeds meer opgewarmd. De opwarming gaat ook steeds sneller. Dit heeft weer veel gevolgen voor bijvoorbeeld de natuur en het dagelijkse leven van bepaalde groepen mensen.

Natuurlijke broeikasgas die wordt opgeslagen in de natuur. Omdat het ook in steenkool, aardgas en aardolie zit en deze door de mens wordt verbrand komt er meer van in de atmosfeer dan de natuur zou doen. 

Ontstaan sinds de mens fabrieken is gaan bouwen, bossen kapt, vlees eet en reist met vervuilende vervoersmiddelen.

De aarde zo gebruiken dat de toekomstige generaties er ook nog plezier van kunnen hebben.

Milieu

Klimaatverandering

Koolstofdioxide (CO2)

Versterkt broeikaseffect

Duurzaamheid

0 goed = 0 punten

1 goed = 1 punt

2 goed = 2 punten

3 goed = 2 punten

4 goed = 3 punten

5 goed = 4 punten

De samenvattings- pagina

Elke les gebruik je een nieuw blad.

Vandaag

Onderwerp: water, bodem en afval

Datum:  11 juni

Maak korte notities... schrijf niet letterlijk alles over!

Vandaag 5 nieuwe dia's

Water, bodem en afval

Leerdoelen

Leerdoel: Je kunt een aantal vormen van watervervuiling noemen en je weet hoe rioolwater wordt gezuiverd

Water kan vervuild zijn door;

- chemische stoffen (kwik, lood, cadmium, etc)

- plastic (plastic soep)

- stikstof (verzuring/vermesting)

- ziekteverwekkers (ontwikkelingslanden)

Dia 1 van 5

Leerdoel: Je kunt een aantal vormen van watervervuiling noemen en je weet hoe rioolwater wordt gezuiverd

Rioolwaterzuiveringsinstallaties

- Grote stukken eruit

- kleine deeltjes laten bezinken

- Biologische afbreekbare stoffen eruit door reducenten

- Chemisch gezuiverd door ozon, UV- straling of actieve koolstof.

- Laatste afval dat achterblijft heet rioolslib (Biomassa- centrale)

Dia 2 van 5

Leerdoel: Je kunt een aantal vormen van bodemvervuiling noemen

Giftige stoffen in de bodem kunnen worden opgenomen door planten, zo komen ze in de voedselketen terecht 

Bodemsanering:

Bodem afgraven en schoonmaken om vervuiling te verwijderen

Dia 3 van 5

Als de bodem erg vervuild is, is er bodemsanering nodig omdat ..

1. Recyclebaar afval kan opnieuw worden gebruikt
2. de giftige stoffen in de bodem opgeruimd moeten worden
3. er klein chemisch afval in de grond zit
4. zodat het afval kan worden gecomposteerd

Welke stoffen zorgen NIET voor watervervuiling?

1. Plastic
2. Stikstoffen in mest
3. Zware metalen (b.v. lood)
4. Koolstofdioxide

Leerdoel: . Je kunt een aantal methoden van afvalverwerking noemen.

Afvalsoorten

* Recyclebaar afval (o.a. papier, glas en textiel)

* Afval van planten en dieren (GFT)

* Klein chemisch afval (KCA)

* Restafval

Dia 4 van 5

Leerdoel: Je kunt een aantal methoden van afvalverwerking noemen.

Methoden van afvalverwerking;

* Recycling

Afvalproducten worden als grondstoffen hergebruikt (vb. papier of glas)

* Composteren

Reducenten zetten gft om in voedingsstoffen (mest)

* Verbranden in verbrandingsovens

* Storten

Dia 5 van 5

Waar staat kca voor?

Recyclen is?

1. Hergebruiken van grondstoffen (materialen)
2. Toepassen van grondstoffen
3. Niet hergebruiken van grondstoffen
4. Verkopen van grondstoffen

Wat is composteren?

1. Een berg bladeren voorzien van compost
2. Grondstoffen filteren die bestaan uit plantaardige resten
3. Is het proces van recyclen van organisch materiaal
4. Een composthoop voorzien van zowel droog als vochtig materiaal

Aan de slag!

Maak nu de opdrachten van bladzijde 32 t/m  37

Bladzijde 32: 14

Bladzijde 33: overslaan

Bladzijde 34: 1 t/m 4 + 7 & 8

Bladzijde 35: 9  t/m 11

Bladzijde 36: 17

Bladzijde 37: 19 - 20 - 23

Huiswerk voor maandag 16 juni