2HVa Leesvaardigheid leesstrategieën, tekstdoelen en soorten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

welkom 2HVa

Taalvoutje

Zie jij de fout hiernaast?

Hoe zou je die corrigeren?

We willen het toernooi winnen! En waar een ... is, is een weg!

welk woord moet er op de puntjes staan?

1. wad
2. wal
3. wil
4. wiel

'waar een wil is, is een weg'

Als je iets graag wilt, vind je meestal ook een manier om het voor elkaar te krijgen,

En manier vinden is, dat wordt bedoeld met 'weg'

In de krant staat... 

een stukje over kleine, vieze beestjes

Hoofdluis moeders niet meer weg te denken op basisscholen

Hoofdluis is de laatste twintig jaar een ware plaag op de basisscholen. Dat is ook het geval op de basisscholen in Stolwijk. Daarom zijn ‘luizen moeders’ ook niet meer weg te denken.

Hoofdluis moeders kun je in de krantenkop lezen als: ‘de hoofdluis van de moeders’. Er had moeten staan Hoofdluismoeders, aan elkaar dus.

Wat staat er?

Wat zou er moeten staan?

Wat is er niet meer weg te denken op basisscholen?

Hoofdluis moeders kun je in de krantenkop lezen als: ‘de hoofdluis van de moeders’. Er had moeten staan Hoofdluismoeders, aan elkaar dus.

planning

• voorlezen
• leesvaardigheid: wat weten we nog?
• woordpost
• aan de slag

lesdoel

• je weet (weer) verschillende lees-strategieën en weet wanneer je die kan toepassen
• je weet (weer) tekstdoelen en tekstsoorten
• je weet (weer) de opbouw van een tekst

Uit welke drie onderdelen
bestaat
een tekst meestal?

inleiding

middenstuk

slot

Welke functies hebben
deze tekstdelen?

inleiding:
onderwerp introduceren,
nieuwsgierigheid van de lezer wekken

middenstuk: 

onderwerp bespreken

slot:

conclusie of samenvatting geven van hetgeen gezegd in het middenstuk, over het onderwerp.

Welke leesstrategieën
ken je?

globaal

oriënterend

studerend

kritisch

Noem zoveel mogelijk
tekstdoelen

informeren

activeren

overtuigen

uiteenzetten

beschouwen

entertainen/amuseren

Woordpost

Ervaren lezers breiden tijdens het lezen hun woordenschat uit, wij ook.

Wie heeft er een woord?

1. het woord

2. in welke zin ben je het tegengekomen?

3. betekenis woordenboek

4. zin met de nieuwe betekenis

Voorbeeld

attent = 

1. als je goed oplet

2. met zorg en aandacht voor anderen

zinnen:

1. Hij maakte ons attent op het mooie uitzicht.

2. Een attente lezer wees mij op mijn stijlfout.

kennis ophalen

kennis ophalen

• pak je laptop en zoek online naar informatie
  
• werk in tweetallen
  
• per onderdeel zoek je tenminste drie bronnen, de naam van de bron schrijf je op (betrouwbare bronnen)
  
• vertaal de info van die drie bronnen naar jouw taal; schrijf in eigen woorden (zodat je het begrijpt en kunt uitleggen)

opdracht leesvaardigheid

Beantwoord de volgende vragen:

1. welke leesstrategieën zijn er en wanneer gebruik je ze?
2. wat is de opbouw van de meeste teksten? Noteer per tekstdeel de functie.
3. welke tekstdoelen zijn er en geef voorbeelden van tekstsoorten die daarbij passen?

Aan de slag

• H1.2 Lezen, blz. 16, maken opdr. 1
• lezen theorie 'Leesstrategieën', maken opdr. 2
• lezen theorie 'Tekstverband 1', maken opdr. 3

wie neemt het woord?

wie mag ik het woord geven?

Tekstdelen en hun functies

Inleiding: de aandacht van de lezer trekken, het onderwerp introduceren

Middenstuk: meer informatie over het onderwerp geven (deelonderwerpen uitwerken: uitleg en/of voorbeelden geven, vragen beantwoorden enz.)

Slot: een samenvatting of een conclusie schrijven. Niets nieuws!

Leesstrategieën en functies

Verkennend lezen: je bekijkt de titel, plaatjes, tussenkopjes en evt. bron en leest de 1e alinea (inleiding). Bedenk dan waarover de hele tekst gaat (onderwerp).

Nauwkeurig lezen: je leest de hele tekst om hem te begrijpen. 

Zoekend lezen: je zoekt een bepaald woord, begrip of naam op. Soms verwijst een vraag ook naar een alinea.

Studerend lezen: je leest de hele tekst om hem te kunnen onthouden.

Tekstdoelen

Informeren: je krijgt informatie over een onderwerp (waarover je nog niets/niet veel wist -> iets is nieuw. Studieboek)

Uitleg geven: je krijgt uitleg over hoe iets werkt, in elkaar zit of gebruikt moet/kan worden (handleiding/gebruiksaanwijzing)

Overtuigen: een schrijver wil zijn mening overbrengen op jou als lezer en dat je die zelfde mening hebt (recensie)

uiteenzetten/opiniëren: een schrijver wil je na laten denken over een onderwerp en je zelf een mening laten vormen (column)

Overhalen (activeren): een schrijver wil dat je iets gaat doen, bijvoorbeeld kopen (advertentie)

Amuseren: een schrijver wil je vermaken (leesboek)

Een recept voor een appeltaart

1. informeren
2. uitleg geven
3. overhalen
4. amuseren

Een recensie (over een boek of een film)

1. informeren
2. overhalen
3. overtuigen
4. amuseren

Een schoolboektekst

1. overtuigen
2. informeren
3. overhalen
4. amuseren

wat neem je mee van deze les?

Bedankt en tot de volgende les

Wat is het tekstdoel van de Donald Duck?

1. informeren
2. overtuigen
3. activeren
4. amuseren

Wat is het tekstdoel van een recept voor bananencake?

1. amuseren
2. informeren
3. opiniëren
4. overtuigen

Wat is het tekstdoel van een reclamefolder?

1. amuseren
2. informeren
3. overtuigen
4. opiniëren