HEY 2.1 Atomen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

2.1 Atomen

Les 1

Leerdoelen

• Je leert uit welke deeltjes een atoom bestaat en wat isotopen zijn.
  
• Je leert wat de elektronenconfiguratie van een atoom is.

Suikerwater:macro & microniveau

Microniveau vs. macroniveau

Het microniveau verwijst naar wat atomen en moleculen doen.

Het macroniveau verwijst naar de zichtbare eigenschappen en gedragingen van een stof. (kleur, dichtheid, kookpunt)

Bijvoorbeeld: 

Op microniveau zijn watermoleculen H₂O, 

Op macroniveau is water een heldere vloeistof.

Leg uit wat het verschil is tussen microniveau en macroniveau in de scheikunde en waarom het belangrijk is om beide te begrijpen.

Bouw van een atoom

"Een atoom is een massief bolletje".
Elke atoomsoort heeft zijn eigen afmeting.

1808 - John Dalton

Kleuren atoommodellen

Bouw van een atoom

"Een atoom bestaat uit een positief geladen kern en een negatief geladen elektronenwolk."

Atoomkern = protonen + neutronen Elektronenwolk = elektronen.

Elk atoom heeft een atoomnummer en atoommassa.

1911 - Ernest Rutherford 

Bouw van een atoom

"De elektronen zitten in verschillende bolvormige banen rond de kern".

1913 - Niels Bohr 

Rutherford en Bohr

Atoommodel van Rutherford     en      Atoommodel van Bohr

Beide moet je kunnen omschrijven

Rutherford

Dalton

Bohr

Negatief geladen elektronenwolk

Elektronen in schillen

Atoom is één massief deeltje

Dus een atoom bestaat uit protonen, elektronen en neutronen, maar hoeveel?

Atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

Massagetal = aantal protonen + aantal neutronen

In Binas tabel 25 is dit te vinden van de meeste isotopen.

Isotopen hebben een gelijk aantal elektronen en protonen, maar een verschillend aantal neutronen.

Voorbeeld: chloor

Twee isotopen van chloor in de natuur: Cl-35 en Cl-37

Verdeling van elektronen (elektronenconfiguratie) in Binas tabel 99.

Atoommodel van Bohr

Krypton met massagetal 84 heeft:

1. 36 neutronen 84 protonen 84 elektronen
2. 48 neutronen 36 protonen 48 elektronen
3. 84 neutronen 36 protonen 36 elektronen
4. 48 neutronen 36 protonen 36 elektronen

Wat is een isotoop?

1. zelfde element, andere massa
2. ander element, zelfde massa
3. zelfde element, ander atoomnummer
4. ander zelfde, zelfde atoomnummer

Wat is het massagetal van dit atoom?

1. 2
2. 4
3. 6
4. 1

Wat zegt het atoomnummer over een atoom?

1. Hoeveel protonen een atoom heeft.
2. Hoeveel neutronen een elektron heeft.
3. Hoeveel een atoom voor komt

Wat is waar over moleculen en atomen?

1. Een atoom bestaat uit meerdere moleculen
2. Een molecuul bestaat uit verschillende atomen
3. In een molecuul zitten altijd allemaal dezelfde soort atomen
4. In een molecuul zitten altijd verschillende soorten atomen

Wat is er NIET hetzelfde in isotopen?

1. atoomnummer
2. massagetal
3. aantal protonen
4. aantal elektronen

Het massagetal van dit waterstofatoom is:

1. 1
2. 2
3. 3
4. 0

Aan de slag!

2.1 Atomen

Lezen: blz 38 - 39

Maken: 1 t/m 8

Samenvatten: blz. 38 - 39

2.1 Atomen

Les 2

Leerdoelen

• Je leert uit welke deeltjes een atoom bestaat en wat isotopen zijn.
  
• Je leert wat de elektronenconfiguratie van een atoom is.

Is dit macro- of microniveau?
Het suiker in de verpakking
heeft een poedervorm

1. Waarneming op macroniveau
2. Waarneming op microniveau

Is dit macro- of microniveau?
Bij verbranding reageren
de brandstofmoleculen met
zuurstofmoleculen uit de lucht.

1. Waarneming op macroniveau
2. Waarneming op microniveau

Is dit macro- of microniveau?
Bij een gaslek verdeelt de
gelekte gasmoleculen zich over de hele ruimte

1. Waarneming op macroniveau
2. Waarneming op microniveau

Periodiek systeem

• Dimitri Mendelejev rangschikte in 1869 de elementen naar atoommassa
  
• Ook voorspelde hij het bestaan van toen nog onbekende atoomsoorten
  
• De atomen in het periodiek systeem zijn zo ingedeeld dat de massa oploopt 
  

 Periodiek Systeem

Elementen hebben Elementsymbolen

• Eerste letter = altijd een hoofdletter
• Tweede letter = altijd een kleine letter
• Deze moet je beide kanten op kennen!

Deze moet je kennen

Indeling Periodiek Systeem

Grofweg kun je de atoomsoorten

in metalen en niet-metalen

     Metalen

Metalen geleiden stroom, warmte 

en hebben een metaalglans.

(Metalloïden: eigenschappen van metalen en niet-metalen)

Een molecuul dat bestaat uit 2 atoomsoorten heet:

1. een verbinding
2. een element
3. een atomius
4. een moleculos

Welke atoomsoort is geen metaal?

1. Calcium
2. Magnesium
3. Natrium
4. Neon

Welke bewering is niet juist?

1. Alle metalen hebben hebben een metaalglans
2. Alle metalen geleiden stroom
3. Alle metalen reageren met zuurstof en water
4. Alle metalen geleiden warmte

Indeling Periodiek Systeem

• Een kolom wordt een groep genoemd
  
• De rijen heten perioden
  

Indeling Periodiek Systeem

• De atoomsoorten in één groep hebben dezelfde chemische eigenschappen
• De hevigheid van de reactie van de reactie loopt ook op
  

Indeling Periodiek Systeem

Sommige groepen hebben
een naam:

• Groep 1 = alkalimetalen 
  
• Groep 2 = aardalkalimetalen
  
• Groep 17 = halogenen
  
• Groep 18 = edelgassen
  

De namen van deze groepen moet je kennen

Edelgassen

• Groep 18 van het periodiek systeem
• Reageren met niets

Halogenen

• Groep 17 van het periodiek systeem
• (Zijn hoog reactief)

Aardalklimetalen

• Groep 2 van het periodiek systeem
• Zijn ook hoog reactief, maar reageren minder fel dan de atomen in groep 1  

Alkalimetalen

• Groep 1 van het periodiek systeem
• Reageren heftig met water 

0

Hoe heet groep 17 in het periodiek systeem?

1. Alkalimetalen
2. Aardalkalimetalen
3. Halogenen
4. Edelgassen

Hoe heet een kolom in het periodiek systeem?

1. Groep
2. Rij
3. Periode
4. Deel

Hoeveel groepen zijn er in het periodiek systeem?

1. 18
2. 100
3. 188
4. 118

Welk symbool (atoom) hoort bij welk atoomnummer?

          32             28                92                 16                 99

U

Ge

Es

S

Ni

Symbool

atoommassa

atoomnummer

In het periodiek systeem

Het atoomnummer loopt op in het periodiek systeem

Elektronenconfiguratie

-Bolvormige banen worden elektronenschillen genoemd.

-De verdeling van elektronen over de schillen wordt elektronenconfiguratie genoemd.

Tekening van het atoom Na-23

De opbouw van het atoom Natrium

Symbool is 

Atoomnummer is

Aantal protonen en elektronen is

Aantal neutronen is 

Het massagetal is

 

Na

11

23

11

12

Sleep de atomen naar de juiste uitspraak die erbij hoort

Dit atoom bevat vier elektronen

Dit atoom bevat zes protonen

Het atoomnummer van dit atoom is 17

Dit atoom heeft tien elektronen en tien protonen

Massagetal = 

1. aantal protonen + aantal neutronen
2. aantal neutronen
3. aantal protonen
4. aantal protonen - aantal elektronen

Wat is het massagetal van natrium?

1. 11
2. 23
3. 12
4. 34

Aan de slag!

2.1 Atomen

Lezen: blz 39 - 41

Maken: 1 t/m 13

Samenvatten: blz. 39 - 41

Samengevat

1. Atoomnummer = aantal protonen
   
2. massagetal = relatieve atoommassa = protonen + neutronen
3. Aantal protonen = aantal elektronen
   

Nieuwe elementen

• Elementen met atoomnummer groter dan uraan (92) zijn synthetische (niet natuurlijk) elementen.​ Kernfusie
  
• Deze elementen zijn zeer instabiel, vallen direct uit elkaar waarbij straling wordt uitgezonden (radioactief).​
  
• Begin 2016 zijn 4 nieuwe elementen bevestigd, in Binas nog wit gekleurd zonder officiële naam.
  

113 = nihonium, Nh 117 = tennessine, Ts​

115 = moscovium, Mc 118 = oganesson, Og