PO bovenbouw I Voorbereidingsles: Africa Supernova

• Wereldoriëntatie
• Kunstzinnige oriëntatie
• +1
• Basisschool
• Groep 5-8

Tentoonstelling

Vertel: in Kunsthal KAdE gaan jullie allerlei kunstwerken zien van Afrikaanse kunstenaars in de tentoonstelling: Africa Supernova. Er zijn maar liefst 135 kunstwerken, van 125 kunstenaars uit 30 verschillende Afrikaanse landen te zien. In deze les ga je alvast kennis maken met een paar kunstwerken en verhalen.

* Let op: in één uur tijd is het onmogelijk om alle kunstwerken te zien en bespreken tijdens de rondleiding in KAdE. De museumdocenten kiezen er (samen met jullie) een aantal uit om van dichtbij te bekijken en bespreken.

Vertel: in de Kunsthal zijn kunstwerken te zien van kunstenaars uit wel meer dan 30 verschillende Afrikaanse landen. De vlag van elk Afrikaans land zie je hier. 

Vraag: 

- Hoeveel landen tel je in totaal?

- Wie kent een of meerdere van deze landen? En hoe ken je dit land (ben je er geweest, ken je iemand die er woont of vandaan komt, of anders)

- Waar denk je aan bij kunst uit Afrika of Afrikaanse kunstenaars?

Kunstenaarsatelier >> Kunstenaars bewaren zelf kunstwerken, of maken soms iets nieuw speciaal voor een tentoonstelling.

Galerie >> Een galerie verkoopt kunst namens de kunstenaar, op een speciale kunstmarkt bijvoorbeeld.

Museum >> Musea hebben vaak meer kunst dan ze kunnen laten zien in de zalen. Die kunst zit in depots en kan geleend worden.

Verzamelaars >> Soms komt kunst uit de huiskamer van een kunstverzamelaar. 

Vertel: KAdE is een Kunsthal, en dat is anders dan een museum. We hebben namelijk geen eigen collectie, waardoor we iedere vier maanden (nieuwe tentoonstelling) kunst van over de hele wereld naar Amersfoort kunnen halen om daarmee de kunsthal te vullen. Na afloop van een tentoonstelling gaan de kunstwerken weer terug naar hun eigenaren. 

Vraag: Je ziet hier vier voorbeelden van plekken waar kunst van 'geleend' kan worden.

- Welke plekken kennen de leerlingen en welke niet? 

- Kunnen jullie nog meer plekken bedenken waar kunst vandaan kan komen?

Tip: klik op het + voor meer informatie bij de afbeelding. 

Waar komt de kunst vandaan?

Vertel: het koppel Pieter en Carla Schulting verzamelt al heel erg lang kunst. Sinds een aantal jaar verzamelen ze Afrikaanse kunst, voornamelijk schilderijen, maar ook foto's en beeldhouwwerken gemaakt door jonge Afrikaanse kunstenaars. De collectie van Carla en Pieter gaan jullie straks bekijken in Kunsthal KAdE. De kunst komt in dit geval dus uit het huis van de verzamelaars.

Bespreek: als jij één kunstwerk zou mogen 'verzamelen' en bij jou thuis zou kunnen ophangen, welk werk zou dat dan zijn? (bijvoorbeeld een werk dat je laatst nog in een museum, op tv, in een serie, in het echt voorbij hebt zien komen van een kunstenaar)? Of iets dat je gewoon heel mooi vind! En in welke ruimte zou je het exposeren en waarom?

Ieder kunstwerk vertelt een verhaal

In bijna 90% van de werken die je in de Kunsthal gaat zien staan mensen afgebeeld. Veel kunstenaars maken portretten van hun gemeenschap (de mensen om hen heen), van de plek waar ze wonen, maar ook om te laten zien hoe ze leven. Wat zouden nog meer redenen kunnen zijn? 

Trots en schoonheid van Afrikaanse vrouwen

Scenes uit het alledaagse leven van de Afrikaanse community

Protesteren en een boodschap overbrengen

Bespreek: in Kunsthal KAdE gaan jullie allerlei kunstwerken zien van Afrikaanse kunstenaars, allemaal met een eigen verhaal, onderwerp of thema. Thema's die veel terugkomen zijn identiteit (wie je bent), het afbeelden van familie en vrienden en de omgeving en het afbeelden van krachtige boodschappen over iets waarvan de kunstenaars zouden willen dat het zou veranderen en ze hopen dat met hun kunst te kunnen doen.

Bekijk de werken 'vergroot' door op de afbeelding te klikken. Welk thema herken je terug in welk van de kunstwerken? Hoe zie je dat? Of waarom denken jullie dat?

Tip: klik op het ? voor nog een vraag als je klaar bent met de quiz.

Bekijk de video. 

Bespreek: 

- Wat heb je gezien in de video?

- Wat voor soort kunst maakt ze?

- Welke materialen gebruikt ze om haar kunst te maken?

- Wat vinden jullie daarvan?
- Wat voor reacties denk je dat de kunstenaar krijgt op haar tiktok video's en sociale media?
- Zouden jullie dit soort filmpjes ook kijken op je mobiele telefoon, waarom wel/niet?

Vertel: de kunstenaar uit de video die jullie net bekeken hebben is Laetitia Ky. Haar werk is te zien in KAdE. Ze is opgegroeid in West Afrika. Met haar haren maakt ze sculpturen. Ze kwam op dat idee toen ze een fotoalbum vond met 100 foto's waarvan jullie er hier een paar zien. 

Bespreek: ze begon met het namaken van de kapsels uit het album omdat ze terug wilde naar haar Afrikaanse roots, haar cultuur en waar ze vandaan kwam. Afhankelijk van de samenleving gebruikten Afrikaanse vrouwen vroeger hun haren om te communiceren over hun: geloof, hun rijkdom, hun leeftijd, welke stam ze bij hoorden, en of ze getrouwd waren of niet. 

Bekijk met elkaar de foto's. Het is best een moeilijke vraag, maar wat kun je aflezen uit deze kapsels? Wat kun je te weten komen over de vrouwen? 

Tip: bekijk ook het gebruik van kralen en sieraden. Misschien helpt dat je op weg!

Taboes

Een taboe is iets waarover vaak niet wordt gesproken. Het gaat over dingen waar een groep mensen vaak een sterke eigen mening over heeft. Het is afhankelijk van de cultuur waarin je leeft, welke opvoeding je krijgt en soms ook welke godsdienst je aanhangt of je met veel of weinig taboes in aanraking komt. Mensen die taboes doorbreken doen dat door ze bespreekbaar te maken. 

Bespreek: kunstenaar Laetitia begon dus met het maken van traditionele Afrikaanse haardracht zoals we dat noemen. Ze maakt ook grappige filmpjes waarin ze laat zien wat ze allemaal kan met haar haren. Maar waar ze echt om bekend staat zijn foto's zoals je die hier ziet. Ze wil hiermee taboes doorbreken.

Klik op het + om meer te lezen over 'taboes'. Wat zijn taboes? Probeer samen met de leerlingen te bedenken welke taboes zij misschien kennen. 

Bekijk de foto's van haar haarsculpturen. 

- Bespreek klassikaal met elkaar welke taboes/ moeilijke onderwerpen er hier worden afgebeeld. 
- Wat vinden de leerlingen daar van?

Vraag: de titel van dit werk van fotograaf Edson Chagas is: 'Tipo Passe', Portugees voor het woord: paspoort.

- Hebben alle leerlingen een paspoort? Als je wel eens op reis bent geweest heb je deze vast gebruikt. Waaraan herken je een paspoort? Tip: klik op het oogje nadat je de vraag hebt beantwoord. 

- Doet dit werk je denken aan een paspoort? Waarom wel of juist niet?

Tip: klik op ? dan krijg je nog meer van zijn 'paspoorten' te zien. 

Vertel: met een paspoort kun je je identificeren, dat wil zeggen dat je aan iemand kan bewijzen dit ben ik. Vaak omdat er ook een foto van jou op staat. 

- Waarom zou de kunstenaar deze titel hebben gekozen voor dit werk? En wat zou hij willen zeggen met de Afrikaanse maskers die de mensen op hebben?

Bekijk de video:

- Wat hebben jullie gezien in de video?

Vertel: in het filmpje zie je een supernova, een moment waarop een ster op spectaculaire wijze explodeert waarbij er heel veel licht te zien is in een keer. Dat is heel erg bijzonder.

Bespreek: maar waarom zouden we jullie dit filmpje laten kijken? De tentoonstelling die jullie straks gaan bekijken heeft als titel: Afrika Supernova, Afrika als een exploderende ster. De tentoonstellingsmaker heeft natuurlijk met een reden voor deze titel gekozen. Kunnen jullie met elkaar bedenken waarom de tentoonstelling zo heet? Je mag deze vraag ook na je bezoek aan de tentoonstelling er nog eens bijpakken en dan beantwoorden.

Tot snel!

Tot snel in Kunsthal KAdE!