Mama Sranan - De weg naar onafhankelijkheid - deel 1

• Geschiedenis
• Nederlands
• +1
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo
• Leerjaar 1-3

Introductie

Historie verteld vanuit een persoonlijk verhaal Deze twee lessen gaan over de weg naar de onafhankelijkheid van Suriname. De lessen zijn gebaseerd op de film Mama Sranan van schrijfster en documentairemaakster Tessa Leuwsha. Het is háár persoonlijke verhaal dat als leidraad dient met daarin de historische feiten verweven. Dat maakt deze les bijzonder omdat zo alles over 50 jaar onafhankelijkheid op een andere manier - persoonlijker - overgebracht wordt aan de leerlingen. Centrale vragen bij de historische gebeurtenissen in deze lessen zijn dan ook steeds Wat doet dit met mensen Hoe denk jij daarover / wat zou het met jou doen Les 1: De weg naar onafhankelijkheid (1) - de koloniale geschiedenis tot de wens om onafhankelijk te worden Suriname als kolonie: plantages Anton de Kom Macht, ongelijkheid & identiteit - de waarde van een land

Instructies

Zie bijlage

Instructies

Docentenhandleiding - Mama Sranan - Les 1.pdf

Wat doet muziek met je hersenen tijdens het leren?

De weg naar onafhankelijkheid

Mama Sranan - Moeder Suriname

Een les met een persoonlijke verhaal over de weg naar onafhankelijkheid Suriname

Naar een film van Tessa Leuwsha

Leerdoelen:

• Je begrijpt de koloniale relatie tussen Nederland en Suriname
• Je kent de argumenten voor de onafhankelijkheid van Suriname
• Je begrijpt de invloed van slavernij en ongelijkheid op de identiteit van de Surinamers - vroeger en nu

Leerdoelen van de les

In deze documentaire vertelt schrijfster en documentairemaker Tessa Leuwsha de geschiedenis van Suriname via het leven van een wasvrouw, haar grootmoeder Fansi. 

Fansi woonde in Suriname en is net voor de onafhankelijkheid in 1975 naar Nederland verhuisd. Het bijzondere aan deze documentaire is dat het verhaal wordt verteld in de ik-vorm. Tessa gebruikt hiervoor verschillende archiefbeelden, waardoor je als kijker heel dicht op, of bijna ín de geschiedenis zit. Via fragmenten maak je kennis met haar verhaal.

Het persoonlijke verhaal van Mama Sranan

Je kunt ook de hele film bekijken (72 min)

In de docentenhandleiding vind je meer informatie over Tessa Leuwsha.

Maak kennis de hoofdpersoon: Fansi

Bekijk hier het fragment

In bovenstaand fragment zie je Fansi. Ze zit in een Nederlands bejaardenhuis. Ze voelt zich alleen en lijkt niet gelukkig, terwijl op de televisie de onafhankelijkheid van Suriname te zien is. 

• Kun je bedenken waarom ze niet gelukkig is?
  
• Ze zegt: “Ik heb mijn eigen beelden’. Wat bedoelt ze daarmee?

Handig om te weten is dat Fansi het vaak heeft over haar blanke moeder en donkere vader, Ma Louise,  haar man Prince en haar zoon John. Deze namen zul je in de fragmenten tegenkomen.

In de docentenhandleiding vind je een extra vraag.

• Introductie Suriname
  
• Suriname als kolonie: plantages
• Wie was Anton de Kom
• Macht, ongelijkheid & identiteit - de waarde van een land
• Reflectie & afsluiting

Inhoud

Via korte fragmenten worden verschillende onderwerpen uit de film belicht.

Je hoeft deze les niet chronologisch te volgen. Het is mogelijk om een bepaalde module van deze les te doen.

Wat weet je al over Suriname?

Introductie Suriname: geografisch

Waar ligt Suriname en aan welke landen grenst het?

Afbeelding is te vergroten door erop de klikken en is ook verplaatsbaar.

Introductie Suriname: verschillende periodes

Vóór 1667	De oorspronkelijke bewoners, de Indianen, leven in het gebied
1667	Na Engelse overheersing wordt het een Nederlandse kolonie
17e eeuw	Invoering slavernij. Bevolkingsgroepen uit andere landen worden naar Suriname gehaald, waaronder Afrikaanse slaven en later contractarbeiders
1863	Afschaffing slavernij in Nederlandse koloniën
1954	Suriname wordt een autonoom land binnen het Koninkrijk der Nederlanden.
25 - 11 - 1975	Suriname wordt een onafhankelijk land, de Republiek Suriname, na meer dan 300 jaar Nederlandse controle.
rond 1975	Veel Surinamers emigreren naar Nederland

In de docentenhandleiding vind je nog een extra opdracht.

Geschiedenis & koloniale tijd - Suriname als kolonie: plantages

Bekijk hier het fragment: grondstoffen

Engeland was de eerste overheerser in Suriname. In 1667 ruilde Engeland met Nederland Suriname voor New York en werd Nederland de baas In Suriname.

• Waarom was Suriname interessant voor Nederland om te ruilen?

In de docentenhandleiding vind je een extra vraag.

Geschiedenis & koloniale tijd - slavernij & plantages

Bekijk hier het fragment

Kijkvraag: Waaraan zie je dat de Nederlanders meer macht hadden dan Surinamers?

“De rijkdom van Nederland is vooral te danken aan koloniale uitbuiting."

Eens

Oneens

Geen mening

Macht, ongelijkheid & identiteit

Doordat Suriname een kolonie van Nederland was, was er sprake van ongelijkheid. De witte Nederlanders waren aan de macht. In 1863 werd de slavernij afgeschaft, maar de verhoudingen bleven lang ongelijk. Heel lang. Vanuit het historisch perspectief van de slavernij is het een moeizaam proces om weer naast elkaar te komen staan. 

Je kunt je afvragen in hoeverre de gevoelens van macht en ongelijkheid, die met 50 jaar onafhankelijkheid al in een verleden liggen, vandaag de dag nog van invloed zijn?

Wat vind jij?

Macht, ongelijkheid & identiteit

Bekijk hier het fragment: Fansi's leven

In dit fragment hoor je de ongelijkheid in het dagelijks leven.

Kijkvraag: Probeer elementen te ontdekken waaraan je de ongelijkheid merkt.

In de docentenhandleiding vind je een extra verdiepende vraag.

Macht, ongelijkheid & identiteit - het verzet van Anton de Kom

Dit is Anton de Kom

Wie van jullie had zijn naam al eens gehoord?

Hoe komt het dat hij zowel in Suriname als Nederland een verzetsstrijder is geweest?

In de docentenhandleiding vind je een extra verdiepende vraag.

Macht, ongelijkheid & identiteit - Loskomen van je verleden

Bekijk hier het fragment: Anton de Kom

Je hoort een citaat van Anton de Kom uit zijn boek: Wij slaven van Suriname:

‘Geen beter middel om het minderwaardigheidsgevoel bij een ras aan te kweken dan dit geschiedenisonderwijs waar wij uitsluitend de zonen van een ander volk worden genoemd en geprezen’

Wat zou hij hiermee bedoelen?

In de docentenhandleiding vind je een extra verdiepende vraag.

De link gaat naar een boekles over het boek Wij slaven van Suriname die te vinden is in de transkoloniale leeslijst.

Macht, ongelijkheid & identiteit: kansen voor arm & rijk

Bekijk hier het fragment: arm & rijk

Ondanks verzet van onder anderen Anton de Kom, bleef het verschil tussen arm en rijk heel duidelijk zichtbaar. 

Je ziet het dagelijks leven. Maar je ziet ook de ongelijkheid. 

Wat doet dat met een mens en hoe onttrek je jezelf eraan? 

Macht, ongelijkheid & identiteit - De waarde van een land

Bekijk hier het fragment: Bauxiet in WOII

Grondstoffen waren in WOII erg belangrijk - Princes Juliana komt op bezoek en vindt Suriname geweldig! Is dat zo? Luister goed naar wat ze zegt. Denk je dat ze gelijk heeft? Wat voor gevoel zal dit de Surinamers geven? Kun je dat terugzien in de beelden?

Vraag: Gaf dit Surinamers meer zelfvertrouwen?

In de docentenhandleiding vind je een extra verdiepende vraag.

Afsluiting & reflectie – verleden dichterbij

Wat valt je op bij het gebruik van het historisch materiaal? 

Korte schrijfopdracht: Vertel in een kort essay een herinnering van iemand van een vorige generatie (opa/oma)

Afsluiting & reflectie - Tessa's boodschap

Tessa zegt: 

We leren door verhalen te delen." 

Wat bedoelt ze daarmee?

Meer lesmateriaal over Suriname?

Kijk op onze website met digitaal lesmateriaal

Daar vind je onder meer lessen over slavernij, Keti koti en een transkoloniale leeslijst met (jeugd)boeken over Suriname.

Of ga zelf op zoek in onze onderwijscollectie.