Les 3 - Informatie lezen en begrijpen

• Mentorles
• Studieles
• +1
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4-6

Instructies

Introductie_voor_de_docent.pdf

Onderzoeken

Informatie lezen en begrijpen

Instructie voor de docent:

Alle lessen in deze reeks zijn zo ontworpen dat ze flexibel inzetbaar zijn: je kunt ze klassikaal geven of de leerlingen de les volledig zelfstandig laten doorlopen. Als docent kun je ervoor kiezen om een les klassikaal te starten en leerlingen interactief mee te laten doen via een (QR-)code op het scherm (Geef les). Wil je dat leerlingen zelfstandig aan de slag gaan, dan kun je een klas aanmaken en een unieke code delen (Deel met leerlingen > Kies een klas). Hiermee krijgen zij toegang tot de les op hun eigen tempo. Deze zelfstandige werkvorm is alleen beschikbaar binnen de pro-functionaliteiten. Wil je klassikaal starten en de leerlingen daarna zelfstandig verder laten gaan? Maak van te voren een klas aan, start de les klassikaal en deel op het gewenste moment tijdens de les de code van de aangemaakte klas.

Reflecteren

Onderzoeken

Communiceren

Les 1

Les 2

Les 3

Les 4

Les 7

Les 5

Les 8

Les 6

Jouw lessen

Dit weet je al

Dit leer je nu

Doen

Terugkijken

Reflecteren

Onderzoeken

Communiceren

Hoe werkt het?

Klikken

Slepen

Typen

Tijdens de les worden verschillende iconen gebruikt. Aan de hand van de vier iconen links, zoals te zien op deze slide, kun je makkelijk zien wat het leerdoel is van dat onderdeel. 

Zo betekenen de hersenen dat voorkennis geactiveerd wordt (dingen die je al weet), het boek betekent dat je nieuwe lesstof leert d.m.v. theorie, het papier met de pen betekent dat je actief bezig bent met het combineren van voorkennis en nieuwe kennis, dus dat je iets oefent. En het oog betekent dat je reflecteert en terugkijkt op wat je leert. 

     Sociale vaardigheden

     Denkvaardigheden

Vaardigheden

Onderzoeken

• Informatie zoeken
  & evalueren
• Informatie lezen
  & begrijpen   

Communiceren

• Informatie schriftelijk communiceren

Persoonlijke vaardigheden

 Reflecteren

• Het zelfdiagram
   
• Het beeld van jezelf 
  

De essentie uit een tekst halen zonder het te lezen. 

Aan het einde van de les kun je:

Benoemen welke aanwijzingen in de lay-out van de tekst helpen om de tekst beter en sneller te begrijpen. 

Benoemen op welke signaalwoorden in de tekst je kunt letten om de tekst beter en sneller te begrijpen. 

In de vorige les heb je geleerd hoe een zoekmachine als Google werkt. Ook heb je gezocht naar factoren die de resultaten van een online zoekopdracht beïnvloeden. Weet je nog hoeveel het er waren? 

Maar, wat heb je aan betrouwbare bronnen als je niet weet hoe je de informatie uit die bron moet interpreteren en begrijpen? Daarover gaat deze les.

Waarover gaat deze tekst?

Toelichting:

Leerlingen luisteren het geluidsfragment waarbij het de bedoeling is dat zij zo veel mogelijk onthouden, zonder dat ze aantekeningen mogen maken. 

Vraag: Hoe goed kon jij dit verhaal volgen?

Schaal: 1 = helemaal niet, 5 = heel goed

05

 Wat weet je nog van wat er is verteld in het fragment?

Schrijf alles wat je er nog van weet op!

Bedenk een goede titel bij het fragment dat je hebt gehoord.

De titel van de tekst waarnaar je geluisterd hebt is: 'De basketbaltraining'.

Lijkt jouw antwoord daarop?

Luister het fragment nog een keer nu je weet wat het onderwerp van de tekst is.

Beantwoord deze vraag nu nog eens. Hoe goed kon jij 

dit verhaal nú volgen? Schaal: 1 helemaal niet t/m 5= heel goed

05

Als het goed is, kon je de tekst nu veel beter volgen, terwijl het enige dat is toegevoegd de titel van de tekst is. Je hebt de titel dus kennelijk nodig om de informatie uit de tekst in de juiste context te kunnen plaatsen. 

Niet alleen de titel helpt jou om een tekst beter te begrijpen. Er zijn nog meer factoren die voor beter tekstbegrip zorgen. In deze les wordt dat uitgelegd. 

Conclusie

Vraag: waar begin jij mee als je een boek gaat lezen?

Voorkant boek

Achterkant boek

Inhoudsopgave

Laatste bladzijdes

de eerste regels van het eerste hoofdstuk

Afbeeldingen

Wat doe jij bij het lezen van een tekst 

'altijd' of 'nooit'?

Nooit

Altijd

Ik lees de inhoudsopgave...

Ik lees de voorkant … 

Ik bekijk de afbeeldingen...

Ik zoek een samenvatting op… 

Ik blader door het hele boek heen… 

Ik lees het voorwoord… 

Ik lees de laatste bladzijdes… 

Ik lees de achterkant van het boek… 

 En daarna dit:

Als je een tekst goed en snel wil begrijpen, dan kan je naast lezen nog een aantal andere dingen doen!

Previewen 

Luister dit fragment eerst.

Wat heb ik je in het audiofragment gehoord 

wat je eerder zelf niet deed? 

Previewen van een boek

Bekijk voorkant 

Lees achterkant 

Bekijk informatie en lijsten achterin het boek 

Bekijk de inhoudsopgave: de hoofdstukken 

Bekijk de inhoudsopgave: eventuele delen 

Bekijk de inhoudsopgave: de subhoofdstukken en eventueel paragrafen 

Lees het voorwoord 

Pak een schoolboek en kijk of je dit boek kunt previewen. Klik op hotspots.

Toelichting:

Bij deze opdrachten hebben leerlingen pen en papier nodig. Eventueel kan ook gekozen worden voor een andere tekst of artikel. 

Hoe was het om zo naar je boek te kijken?

makkelijk

moeilijk

saai

interessant

vreemd

Wat levert het op deze manier kijken naar de tekst jou op?

Schrijf op!

Je kunt de techniek previewen ook heel goed toepassen op een korte tekst, een hoofdstuk of een artikel. Hierdoor:

Previewen van korte teksten

Begrijp je beter waar het hoofdstuk over gaat.

Kun je een kortere en betere samenvatting maken. 

Kun je hoofd- en bijzaken beter onderscheiden.

Voordeel? De tijd die je dus kwijtraakt door eerst te previewen, haal je ruimschoots in doordat je sneller en met meer begrip kunt lezen en beter kunt besluiten wat belangrijk is in de tekst.  

Denk je dat je genoeg weet over hoe previewen werkt? Sla dan de volgende slide over en ga verder met de opdracht check je tekst!  

Previewen bij een hoofdstuk

of artikel gaat als volgt:

• Je leest eerst de eerste regels, daar staat namelijk vaak waar de tekst over gaat.
• Daarna lees je de laatste regels, een tekst eindigt vaak met een conclusie of samenvatting.
• Daarna scan je de hele tekst.

Scannen doe je aan de hand van de volgende vragen:

• Kun je bijvoorbeeld kopjes vinden in de tekst? Lees die kopjes. Het zou namelijk zomaar kunnen dat je daarmee meteen de belangrijkste onderwerpen in de tekst te pakken hebt.
• Als je een formule of theorie tegenkomt, weet je ook dat je die vast zult moeten kennen!
• Zie je ergens rijtjes staan? Wat staat daar in? Ongetwijfeld belangrijke inhoud.

Nu je het artikel gescand hebt, heb je de rode draad van de tekst te pakken. Probeer deze in een paar woorden op te schrijven, dan weet je wat de hoofdzaken zijn. Als je het opschrijft met wat ruimte er tussen kan dit heel goed de start van je samenvatting zijn.

Ga naar de nieuwssite van de NOS en open het eerste artikel. Scan de tekst voor het lezen:

• Lees de eerste regels
• Lees de laatste regels
• Scan de kopjes
• Bekijk formules, theorieën
• Zoek naar rijtjes
• Schrijf op wat je ontdekt hebt (rode draad en belangrijke dingen). Laat wat ruimte tussen de zinnen zitten, zodat dit de basis voor je samenvatting kan zijn. 

Check de tekst!

Zorg dat je pen en papier bij de hand hebt. 

Als je nu niet naar de nieuwssite van de NOS kan, kun je ook een ander artikel of stuk tekst uit een boek gebruiken. 

Toelichting: 

Bij deze opdrachten hebben leerlingen pen en papier nodig. Eventueel kan ook gekozen worden voor een andere tekst of artikel. 

Hoe was het om zo naar het artikel te kijken?

😒🙁😐🙂😃

Wanneer je een tekst leest, is het dus handig om de tekst eerst te previewen, zodat je weet wat het belangrijkste is in de tekst.

Een tekst bevat hulpmiddelen die het previewen makkelijker maken. Er zijn twee soorten hulpmiddelen:

• signaaltekens 
• signaalwoorden

Signaalwoorden zijn woorden in de tekst die de structuur van de tekst verduidelijken.

Signaaltekens zijn hulpmiddelen in de lay-out die je aangeven dat er iets belangrijks gebeurt in de tekst.

Wat zijn signaaltekens 

en wat zijn signaalwoorden?

Signaaltekens

Signaalwoorden

A,B enz

Cijfers

Streepjes, bullets

Onderstrepingen

Vetgedrukt

Cursief

Afwijkende marges

Opsommingen

Argumenten

Tegenstellingen

Toelichtingen

Conclusies

Hoeveel items had je goed?

Wat uit deze les ga jij vanaf nu gebruiken als je 

teksten moet lezen voor school of thuis?

In deze les heb je gezien hoe je zonder een tekst volledig te lezen de kern uit de tekst kunt halen. Dat is een handige vaardigheid die je op school en tijdens je studie kunt inzetten als je grote hoeveelheden studiestof moet bestuderen. In de volgende les ga je oefenen met previewen.