lesplan
Maatschappijkunde: Politiek
Een lesplan van Seneca Burgerschap
Wil je met dit lesplan aan de slag? Klik op de knop hieronder om een eigen kopie te maken in 'Mijn Lessen'. Vervolgens kun je de lessen aanpassen naar jouw wensen.
Wat leer je bij maatschappijkunde? Welke onderwerpen worden behandeld? Bij dit vak leer je dingen over jezelf, over je klasgenoten en over de samenleving. Maatschappijkunde gaat over mensen en over hoe mensen met elkaar leven. Dat gebeurt in de samenleving. Of de maatschappij, zoals we het ook wel noemen. Maar wat houdt dat eigenlijk in?
Politiek
‘Politiek? Dat is toch iets voor oude mensen? Of iets voor mensen
die mogen stemmen bij verkiezingen. En dat mag ik nog niet omdat ik nog geen 18 jaar ben. Ik heb daar toch niets mee te maken?’ Jongeren vinden politiek vaak niet interessant. Maar het klopt niet dat jongeren niets met politiek te maken hebben. Hoe dan wel?
In de politiek worden besluiten genomen over jongeren. Denk
bijvoorbeeld aan het verlagen van de alcoholleeftijd, of hoe hoog
het minimumjeugdloon moet zijn. Politiek is er ook in jouw wijk of
dorp wanneer er bijvoorbeeld bepaald wordt waar een school moet staan of dat er een pannakooi of hangplek in de buurt komt.
Hoe kunt u deze lessen gebruiken?
- Maak met het oogje aan de rechterkant van de dia’s in de bewerkmodus een dia onzichtbaar tijdens het geven van de les.
- Pas differentiatie toe in uw les. Alle dia’s met een blauw bolletje in de bewerkmodus zijn enkel voor BB, alle dia’s met een geel bolletje zijn enkel voor KGT en alle dia’s zonder gekleurd bolletje zijn voor zowel BB als KGT.
- Maak gebruik van timers bij quizvragen. Onder de quizvragen staat nu een timer maar deze kunt u handmatig uitzetten. Zo kunt u langer stilstaan bij de opdrachten voordat uw leerlingen antwoord moeten geven.
- De notities bevatten belangrijke informatie. Naast lestips staat er ook toelichting bij bepaalde dia’s of opdrachten. Dit zijn aantekeningen voor u als docent.
wat heb ik met de politiek te maken?
Je wilt een hangplek in de buurt of je denkt aan een pannakooi. Dat kost natuurlijk geld. Je kunt proberen er zelf eentje te maken met je vrienden. Of je gaat de deuren langs om geld op te halen. Maar ook moet je in gesprek met de gemeente. Waarom is dit gesprek nodig?
Doelen die dit hoofdstuk centraal staan:
Voor bb:
- Ik kan 4 mogelijkheden die individuele burgers hebben om de politieke besluitvorming te beïnvloeden noemen.
- Ik kan 2 kenmerken van belangen- of pressiegroepen noemen.
- Ik kan 3 mogelijkheden van belangen- of pressiegroepen om politieke besluitvorming te beïnvloeden noemen.
- Ik kan 11 mogelijkheden die zowel individuele burgers als belangen- of pressiegroepen hebben noemen.
- Ik kan de namen en taken van de actoren op het gemeentelijk bestuursniveau en hun rol in het politieke besluitvormingsproces noemen.
Voor kgt:
- Ik kan 4 mogelijkheden die individuele burgers hebben om de politieke besluitvorming te beïnvloeden noemen.
- Ik kan 2 kenmerken van belangen- of pressiegroepen noemen.
- Ik kan 3 mogelijkheden van belangen- of pressiegroepen om politieke besluitvorming te beïnvloeden noemen.
- Ik kan 11 mogelijkheden die zowel individuele burgers als belangen- of pressiegroepen hebben noemen.
- Ik kan 8 verschillende machtsmiddelen die burgers, belangen- en pressiegroepen kunnen hebben om de politieke besluitvorming te beïnvloeden noemen.
- Ik kan de namen en taken van de actoren op het gemeentelijk bestuursniveau en hun rol in het politieke besluitvormingsproces noemen.
politieke stromingen in nederland
Een manier om invloed te krijgen voor de hangplek uit hoofdstuk 1 was contact zoeken met een politieke partij of er zelf één oprichten. Zo kun je invloed krijgen in de plek waar je woont. In jouw woonplaats zitten er verschillende politieke partijen in de gemeenteraad. Deze partijen verschillen omdat ze allemaal een andere politieke stroming aanhangen. Wat is dat, een politieke stroming? En hoeveel stromingen zijn er?
Doelen die dit hoofdstuk centraal staan:
Voor bb:
- Ik kan 2 kenmerken van politieke partijen uitleggen.
- Ik kan 2 functies van politieke partijen uitleggen.
- Ik kan politieke standpunten indelen in links en rechts.
- Ik kan politieke standpunten indelen in progressief en conservatief.
- Ik kan de indeling en uitgangspunten van politieke stromingen toepassen.
Voor kgt:
- Ik kan 3 kenmerken van politieke partijen uitleggen.
- Ik kan 2 functies van politieke partijen uitleggen.
- Ik kan 2 rollen van politieke partijen uitleggen.
- Ik kan politieke standpunten indelen in links en rechts.
- Ik kan politieke standpunten indelen in progressief en conservatief.
- Ik kan de indeling en uitgangspunten van politieke stromingen toepassen.
Wat gebeurt er bij verkiezingen?
In Nederland mogen wij kiezen wie de beslissingen in de politiek mogen nemen. De mensen in de gemeenteraad, zoals uit het voorbeeld van Joep en Kim, zijn gekozen door de inwoners van hun gemeente, net zoals de mensen die in de Tweede Kamer worden gekozen door Nederlanders met stemrecht. Bij verkiezingen mogen de mensen kiezen wie de gemeente, provincie of het land bestuurt. Maar mogen de mensen die wij kiezen dan zelf ook alles bepalen?
Doelen die dit hoofdstuk centraal staan:
Voor bb:
- Ik weet wat de namen, uitgangspunten en de bijbehorende politieke stromingen van de landelijke politieke partijen zijn.
- Ik weet wat de kenmerken van een parlementaire democratie zijn.
- Ik weet wat de 6 aspecten van het functioneren van de Nederlandse parlementaire democratie zijn.
Voor kgt:
- Ik weet de namen, uitgangspunten en de bijbehorende politieke stromingen van de landelijke politieke partijen die zetels hebben in de Tweede Kamer.
- Ik ken de 4 kenmerken van populistische politieke partijen.
- De ken de kenmerken van een parlementaire democratie.
- Ik ken de 6 aspecten van het functioneren van de Nederlandse parlementaire democratie.
Wie doet wat in de politiek
Iedereen in Nederland kent koning Willem-Alexander en zijn vrouw Máxima. Op Koningsdag bezoeken ze een stad in Nederland om deze feestdag te vieren. En op Prinsjesdag leest de koning de troonrede voor. Ook gaan ze op werkbezoeken en leven ze mee als er iets ergs gebeurt. Maar heeft de koning eigenlijk ook macht? Of heeft de politiek dat? Hoe zit dat en wat is de taak van de koning precies?
Doelen die dit hoofdstuk centraal staan:
Voor bb:
- Ik kan 6 taken van het parlement toepassen (deels hoofdstuk 3)
- Ik kan 3 kenmerken en taken van het kabinet noemen.
- Ik kan 2 taken van het kabinet noemen.
- Ik kan 3 aspecten over de verhouding tussen kabinet en parlement noemen.
- Ik kan 3 aspecten van Nederland als monarchie noemen.
- Ik kan 3 taken van de koning toepassen.
- Ik kan 3 rollen van de koning toepassen.
Voor kgt:
- Ik kan 6 taken van het parlement toepassen (deels hoofdstuk 3)
- Ik kan 3 kenmerken en taken van het kabinet noemen.
- Ik kan 2 taken van het kabinet noemen.
- Ik kan 3 aspecten over de verhouding tussen kabinet en parlement noemen.
- Ik kan 3 aspecten van Nederland als monarchie noemen.
- Ik kan 3 aspecten van Nederland als constitutionele monarchie noemen.
- Ik kan 4 machtsmiddelen van het kabinet toepassen.
- Ik kan 3 taken van de koning toepassen.
- Ik kan 3 rollen van de koning toepassen.
het proces van besluitvorming in de politiek
Wat zou jij willen veranderen in de samenleving? Wat zou jij anders doen? Politieke partijen hebben daar ideeën over. Zij hebben een mening over wat het beste is voor de samenleving. Bij verkiezingen stemmen mensen op partijen die hun voorkeur hebben. Van die partijen komen er mensen in het parlement, de Eerste en de Tweede kamer. De regering en het parlement maken het beleid. Maar hoe wordt eigenlijk beleid gemaakt?
Doelen die dit hoofdstuk centraal staan:
Voor bb:
- Ik kan 4 fasen in het proces van politieke besluitvorming toepassen.
- Ik kan een rol van ambtenaren in de politieke besluitvorming noemen.
- Ik kan 3 kenmerken noemen waardoor ambtenaren een grote invloed hebben op het opstellen en uitvoeren van beleid.
- Ik kan 2 functies die media in een democratie spelen toepassen.
Voor kgt:
- Ik kan 4 fasen in het proces van politieke besluitvorming toepassen.
- Ik kan 2 rollen van ambtenaren in de politieke besluitvorming noemen.
- Ik kan 3 kenmerken noemen waardoor ambtenaren een grote invloed hebben op het opstellen en uitvoeren van beleid.
- Ik kan 3 functies die media in een democratie spelen toepassen
- Ik kan de rol en de noodzaak van het sluiten van compromissen in het politieke besluitvormingsproces noemen.
Hoe worden wetten gemaakt (kgt)
Sommige nieuwe wetten komen veel in het nieuws, soms hoor je er weinig over. Van wetten over maatregelen rondom corona heb je vast gehoord. Of de donorwet: iedereen is donor, tenzij je aangeeft dat je dat niet wilt. Maar wist je ook dat er een wet is die bepaalt dat partners nu langer betaald verlof hebben als hun partner is bevallen? Elk jaar komen er nieuwe wetten en aanpassingen bij, dus het is lastig om ze allemaal te kennen. MAar hoe komen wetten eigenlijk tot stand in Nederland?
Doelen die dit hoofdstuk centraal staan:
- Ik kan 9 rechten die horen bij de taken van het parlement toepassen.
- Ik kan uitleggen dat het bestuur van de provincie en de gemeente gebonden is aan wetten en besluiten van de landelijke overheid.
- Ik kan 4 terreinen noemen waar de overheid zorg voor draagt in een verzorgingsstaat.
HOe was het vroeger met democratie en hoe zal het in de toekomst zijn
Voor BB is dit H6, voor KGT is dit hoofdstuk 7. Dit komt omdat KGT een extra hoofdstuk er tussen heeft.
Ruim 100 jaar geleden kregen vrouwen in Nederland stemrecht. Vanaf dat moment mochten mannen en vrouwen vanaf 23 jaar stemmen. Zo'n 50 jaar later werd die leeftijd verlaagd naar 18 jaar. Nederland is al lang een democratie, maar hoe is ons land geworden zoals het nu is? Wat kan er nog veranderen?
Doelen die dit hoofdstuk centraal staan:
Voor bb:
- Ik kan 4 kenmerken van de rechtsstaat toepassen.
Voor kgt:
- Ik kan 4 kenmerken van de rechtsstaat toepassen.
- Ik kan 4 knelpunten van de parlementaire democratie noemen.
politieke systemen in andere landen
Bij verkiezingen voor de Tweede Kamer kun je kiezen uit meer dan 10 partijen. In Amerika is dat heel anders. Daar stemmen de mensen vaak op de 2 grootste partijen. En dan zijn er ook nog landen waar mensen helemaal niet mogen stemmen. Hoe kan dat? Hoe kan het dat er zo veel verschillen zijn in politiek tussen landen? En welke verschillen zijn er eigenlijk?
Doelen die dit hoofdstuk centraal staan:
Voor bb:
- Ik kan 6 verschillen tussen een dictatuur en democratie toepassen.
Voor kgt:
- Ik kan 6 verschillen tussen een dictatuur en democratie toepassen.
- Ik weet hoe het kiesstelsels van evenredige vertegenwoordiging werkt.
- Ik weet hoe het kiesstelsel van het meerderheidsstelsel werkt.
- Ik kan 3 kenmerken van extremistische politieke partijen of bewegingen noemen.
samenwerken in de europese unie
Ben jij wel eens op vakantie geweest in Frankrijk, Spanje of een ander land in Europa? Het is heel makkelijk om ergens in Europa op vakantie te gaan. Dat komt door de Europese Unie. De Europese Unie zorgt ervoor dat iedere burger makkelijk door Europa kan rondreizen. Nederland ligt in Europa maar ook in de Europese Unie. Hoe zit dat? Europa is een werelddeel, maar wat is de Europese Unie? En wat hebben we eraan?
Doelen die dit hoofdstuk centraal staan:
Voor bb:
- Ik kan de redenen voor de Europese samenwerking noemen.
- Ik kan 4 doelstellingen van de Europese Unie noemen.
- Ik kan 4 beleidsterreinen waarop de Europese Unie beleid maakt met voorbeelden noemen.
Voor kgt:
- Ik kan de redenen voor de Europese samenwerking noemen.
- Ik kan 4 doelstellingen van de Europese Unie noemen.
- Ik kan 4 beleidsterreinen waarop de Europese Unie beleid maakt met voorbeelden noemen.
- Ik kan 7 beleidsterreinen waarop de Europese Unie beleid maakt met voorbeelden noemen.
- Ik kan 2 kenmerken van de Europese besluitvorming door Europese instanties toepassen.
- Ik kan 5 kenmerken van de Europese besluitvorming door Europese instanties toepassen.
Dit lesplan wordt de komende periode aangevuld met alle hoofdstukken van de module Politiek.