Ontleden woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Woordsoorten

Je leert over woordsoorten.

Woordsoortbenoeming

Bij woordsoortbenoeming geef je ieder woord uit een zin een naam.

De namen die je misschien al kent zijn:

lidwoorden (lw)

zelfstandige naamwoorden (zn)

bijvoeglijke naamwoorden (bn)

voorzetsels( vz)

werkwoorden (ww)

persoonlijk voornaamwoord (pvn)

bezittelijk voornaamwoord (bvn)

telwoorden

Welke woordsoorten kan je al herkennen in een zin?

Werkwoorden

Een werkwoord is een woordsoort.

In een zin staat ten minste één werkwoord.

Er zijn ook zinnen met meer dan één werkwoord.

Een werkwoord zegt wat iets of iemand doet, wat iets of iemand overkomt,  wat er is gebeurd, wat iemand of iets is.

wat zijn de drie lidwoorden?

Wat is een zelfstandig naamwoord?

Zelfstandig naamwoord

Een zelfstandig naamwoord is een dier, mens, plant, ding en  gevoel

Voor een zelfstandig naamwoord kan je altijd een lidwoord  zetten.

Eigennamen zijn ook zelfstandig naamwoorden.

Bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets van een zelfstandig naamwoord.

voorbeeld: De groene appel. "Groene" zegt iets over "de appel" en is dus een bijvoeglijk naamwoord.

Een bijvoeglijk naamwoord schrijf je zo kort mogelijk!

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord schrijf je vaak met -en.

Voorzetsel (vz)

- kastwoorden (plaats)

- feestwoorden (tijd)

Kies de juiste woordsoort.

Je moet ook nooit cola drinken bij de computer.

1. Zelfstandig naamwoord (zn)
2. Voorzetsel (vz)
3. Bijvoeglijk naamwoord (bn)
4. Werkwoord

Kies de juiste woordsoort.

Ik fiets nog snel even naar de winkel.

1. Lidwoord (lw)
2. Zelfstandig naamwoord (zn)

Kies de juiste woordsoort.

Gisteravond heb ik een film gekeken.

1. Zelfstandig naamwoord (zn)
2. Lidwoord
3. Bijvoeglijk naamwoord (bn)
4. Werkwoord

Welke lidwoorden zijn er in het Nederlands?

Kies de juiste woordsoort.

Gelukkig mag ik straks weer naar huis.  

1. Werkwoord
2. Zelfstandig naamwoord (zn)
3. Bijvoeglijk naamwoord (bn)
4. Lidwoord (lw)

Noteer de/het zelfstandig naamwoord(en) (zn).
Ons nieuwe huis is mooi en groot.

Ik zoek de betekenis van het woord straks even op. 

1. Zelfstandig werkwoord
2. Zelfstandig naamwoord
3. Bijvoeglijke naamwoord
4. Lidwoord

Hoeveel zelfstandig naamwoorden (zn) staan er in onderstaande zin?
Jip en Janneke hebben een hond die Takkie heet.

Kies de juiste woordsoort.

Ik heb veel nagedacht.

1. werkwoord
2. lidwoord
3. zelfstandig naamwoord

Kies de juiste woordsoort.

In klas 2m4  zitten alleen maar leuke leerlingen.

1. Zelfstandig naamwoord (zn)
2. Lidwoord (lw)
3. Bijvoeglijk naamwoord (bn)
4. Zelfstandig werkwoord (zww)

Hoeveel zelfstandig naamwoorden (zn) staan er in onderstaande zin?
In augustus gaan mijn oom en tante altijd naar Spanje.

Hoeveel bijvoeglijk naamwoorden staan er in onderstaande zin?
Het grote lokaal was heel koud.

Persoonlijke voornaamwoorden

Een persoonlijk voornaamwoord is een woord dat verwijst naar een levend wezen.

Persoonlijke voornaamwoorden

Enkelvoud	onderwerp	ander zinsdeel
1e persoon	ik	me/mij
2e persoon	je/jij	je/jij
	u	u
3e persoon	hij	hem
	ze/zij	ze/haar
	het	het

Meervoud	onderwerp	ander zinsdeel
1e persoon	wij	ons
2e persoon	jullie	jullie
	u	u
3e persoon	ze/zij	ze/hen/hun

Wat is het bezittelijk voornaamwoord?

Het bezittelijk voornaamwoord geeft aan van wie iets is.

bezittelijk voornaamwoord

Wat is een bezittelijk voornaamwoord?

mijn		onze/ons
jouw		jullie
zijn		hun
haar		uw
zijn

Telwoorden

Een telwoord (tw) geeft een hoeveelheid of een volgorde aan.

Er zijn twee soorten telwoorden.

• Een hoofdtelwoord (htw)

• Een rangtelwoord (rtw)

hoofdtelwoorden

hoofdtelwoorden,

Een hoofdtelwoord (htw): geeft een hoeveelheid aan.

Ik heb … (drie, honderdtwintig, veel) pennen in mijn etui.

rangtelwoord

Een rangtelwoord (rtw): geeft een volgorde aan.

Een rangtelwoord eindigt altijd op -de of -ste.

Ik zit op de … (zesde, twintigste, middelste) rij in de klas.

Zelfstandig aan de slag!

- Maak van blz 114: Grammatica 2.7

- opdracht 1, 4, 5, 6, 7, 8

Klaar?

Kijk de opdrachten na (zie de bijlage in Magister bij het vijfde uur)

TIP: GEBRUIK DEZE PRESENTATIE BIJ HET MAKEN VAN DEZE OPDRACHTEN

Woordsoorten: Hoe zat het ook alweer?

Pak voor je blz 117 uit je boek

Woordsoortbenoeming

• ww
• lw
• znw
• bnw
• vz 
• pvn
• bvn
• hoofdtelwooren/rangtelwoorden

Zelfstandig / hulpwerkwoord

Nieuw deze les bij woordsoortbenoeming

 zelfstandig werkwoord

 Ik loop naar school

Ik fiets naar de winkel

Wij schaatsen op het ijs

De man huilt om zijn vrouw

Zelfstandig werkwoord

ZELFSTANDIG WERKWOORD (ZWW)

• Het zelfstandig werkwoord is het belangrijkste werkwoord in de zin.
• Het zelfstandig werkwoord geeft aan wat het onderwerp doet.
• Het zelfstandig werkwoord heeft een duidelijke betekenis: 

je kunt het (meestal) uitbeelden. 

• Het zelfstandig werkwoord kan als enige werkwoord in een zin staan. 
• Er staat maar één zelfstandig werkwoord in een zin. 
  

Lieke zwemt elke zaterdag.

zelfstandig werkwoord

Hulpwerkwoord

Meer werkwoorden in de zin?
Dan is er (minstens) één het hulpwerkwoord.

Het hulpwerkwoord geeft "hulp" aan het zelfstandige werkwoord. 

Het hulpwerkwoord heeft zelf geen duidelijke betekenis. 

Het hulpwerkwoord (hww)

Trucjes:

Het hulpwerkwoord kun je weglaten uit de zin.

Als er meer werkwoorden in de zin staan, dan is de pv altijd het hulpwerkwoord.

pv /  hulpwerkwoord

ben

hebt

wordt

heeft

had

is

word 

Heb moeten

zelfstandig werkwoord

veranderd

uitgekozen

gehersenspoeld

bedacht

gepakt

geweest

gereden

aangeven

hulpwerkwoord

Hulpwerkwoord in de zin? Dan is het zelfstandig werkwoord altijd:

- het hele werkwoord

- het voltooid deelwoord

Doen:

Maken opdracht 9t/m 12 en opdracht 14.

(blz 118)

Dit is huiswerk voor aanstaande donderdag

Deze les: samen het huiswerk nakijken (opdracht 9t/m 12 en 14 vanaf blz 117)

- Daarna: Extra oefenen met woordsoorten, zie link!

Check leerdoel(en)

Mevrouw Berendsen is erg tevreden over 1. de les. Vandaag 2. zagen jullie haar nog een keer. Jullie volgden een 3. andere les. Deze 4. les ging niet over woordsoorten, maar wel 5. over andere belangrijke stof.