4.2 De Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Leerdoel les 12 

Aan het eind van deze les :

- kun je kort de Korea-oorlog beschrijven

- weet je wat de gevolgen van Stalin's dood waren

- weet je wat een wapenwedloop is

- weet je waarom de Hongaarse Opstand uitbrak

Belangrijke personen

- partijleider Stalin van de SU

- partijleider Mao Zedong van China

-partijleider Chroesjtsjov van SU

- premier Nagy van Hongarije

Belangrijke gebeurtenissen 1945-1955

- 1949: SU heeft ook een atoombom

- 1949: oprichting VRC (Volksrepubliek China), communistisch China dus

- 1949: oprichting NAVO

- 1950-1953: Korea-oorlog

-1953: dood Stalin

- 1955 BRD bij de NAVO

- 1955 oprichting Warschaupact (als reactie)

- 1956: Chroesjtsjov aan de macht ==> start destalinisatie

- 1956: Hongaarse Opstand

moeilijke woorden

- wapenwedloop

- destalinisatie

In de volgende dia's:

- Korea-oorlog

- dood Stalin

- opstand Hongarije

- wapenwedloop (Spoetnik)

De Koude Oorlog

Paragraaf 4.2

Invloedsferen

• Veroverde gebied op DLD

 = jouw invloedsfeer = waar jij de baas bent/ jouw idee geldt

• Bepalend voor politiek en economisch bestuur

• Andere kant mag NIET ingrijpen
• Oostblok = invloedssfeer SU = communistisch

• Westblok = invloedssfeer VS = kapitalistisch/democratisch

Het "ijzeren gordijn"

IJZEREN gordijn

Containment politiek (1947)

VS gaat het communisme indammen/zorgen dat het niet uitbreidt.

• Economisch
• Militair

Marshallplan

Marshallplan economische en financiële hulp aan alle Europese landen.

Berlijnse blokkade

Alle toegangswegen naar west-Berlijn werden afgesloten. 

Amerikaanse luchtbrug werd ingezet voor goederen.

mei 1949: Staling beëindigd de blokkade

1948

Berlijnse blokkade. 

Berlijnse Blokkade

Waarom past deze foto bij de Berlijnse Blokkade?

Militaire Bondgenootschappen

NAVO: Westerse landen (VS+ West-Europa) tegen communisme (1949)

Warschaupact: Reactie op de NAVO van de Sovjet-Unie en de communistische Oosterse landen

Koreaanse Oorlog

juni 1950 - juli 1953

Noord en Zuid, waarom er 2 Korea's zijn

Oorzaken

• Korea was sinds 1910 bezet door Japan
• Na de Tweede Wereldoorlog werd het land gesplitst in: 

• Noord-Korea: communistisch, gesteund door de Sovjet-Unie

• Zuid-Korea: kapitalistisch, gesteund door de Verenigde Staten
  

• Verdeling ligt op de 38e breedtegraad

0

Noord-Korea valt 

Zuid-Korea aan

juni 1950

Gevolgen aanval Noord-Korea op Zuid-Korea (1)

• Verenigde Staten zien hierin een grote communistische dreiging

• Verenigde Naties sturen een troepenmacht (onder leiding van de VS). De Sovjet-Unie boycot de VN en is afwezig bij de stemming

• China raakt in oktober 1950 kort bij de oorlog betrokken.

• Er zijn voorstanders in de VS voor het gebruik van 26(!) atoombommen (op Noord-Korea, China en de SU

Gevolgen aanval Noord-Korea op Zuid-Korea (2)

• De Koreaanse Oorlog wordt ook wel gezien als de enige 'hete' oorlog van de Koude Oorlog
• Bij de wapenstilstand in juli 1953 liggen de grenzen nog hetzelfde als aan het begin van de oorlog: 38e breedtegraad
  
  

• Vergeet niet: offcieel is er nog steeds geen vrede tussen Noord-Korea en Zuid-Korea.
  

Stalin sterft

5 maart 1953

• 
  

• Er is geen directe opvolger
  
• Na een machtsstrijd wordt Chroesjtsjov de nieuwe leider (1956)
  
• Hij wil afrekenen met de terreur van Stalin: destalinisatie
  

destalinisatie: na de dood van Stalin wordt afstand genomen van de dictator Stalin en zijn gruweldaden.

Voor sommige Oostbloklanden is dat het sein om te denken dat er misschien meer vrijheid in hun land wordt toegestaan door de SU. Zo komen in Hogarije de mensen in opstand in 1956. Helaas is Chroesjtsjov niet veel beter dan Stalin want ook hij wil dat elk Oostblokland aan het handje van de SU blijft lopen. Hij slaat de opstand dan ook bloedig neer.

Lancering van de Spoetnik 1

oktober 1957

De Sovjet-Unie lanceert de eerste satelliet op 4 oktober 1957.

Grote paniek in de Verenigde Staten: Spoetnikcrisis

Nog grotere wapenwedloop tussen VS en SU

Als de Sovjet-Unie een satelliet met een raket de ruimte in kan schieten, dan is het schieten van een raket met een atoombom naar de Verenigde Staten natuurlijk ook niet meer moeilijk!

Dus: paniek in de VS!!

Berlijnse Muur 1961

Berlijnse Muur 1961

Berlijnse muur

CUBACRISIS 1962

Cubacrisis, 1962

Communisme in 

de achtertuin van 

de VS!

Cuba is sinds 1959 communistisch

John F. Kennedy

Fidel Castro & Chroestjov

Cubacrisis

Cubacrisis

Cubacrisis

1962

Sovjet-Unie wil raketten op Cuba

VS dreigt de schepen met raketten aan te vallen

De Cubacrisis - 1962

Bekijk de volgende video:

Cubacrisis

• 1962 - bijna kernoorlog
• Sovjet-Unie had kernwapens geplaatst op Cuba. 
• VS dreigde met oorlog  - maar de Sovjet-Unie gaf toe en haalde kernwapens weg

Korte video Cubacrisis

Bekijk de korte video over de Cubacrisis

Een akkoord!

Kennedy en Chroesjtsjov in 1961, dus vóór de Cubacrisis, bij een ontmoeting in Wenen.

Cubacrisis

• 1962 de Cubacrisis => Chroesjtsjov (SU) liet kernrakketten plaatsen op het communistische Cuba gericht op de VS 
• Chroesjtsjov (SU) haalde de kernrakketten weg + Kennedy (VS) deed dat ook in Turkije.

Ontspanning

Na de Cubacrisis begon een periode van ontspanning.

De VS en de Sovjet-Unie onderhandelden over ontwapening. 

Nog een video Cubacrisis

Video Cubacrisis

Na Cubacrisis

 

Ontspanning in Koude Oorlog

angst voor nucleair conflict

Hotline

(direct contact VS en SU)

1989: Val Berlijnse Muur

Weg met de Muur!!!

1990: Duitse eenwording

Hervormingen van Gorbatsjov

In 1985 kwam er een nieuwe leider aan de macht in de SU:

Michail Gorbatsjov.

Hij beloofde verbetering: Glasnost en perestrojka

(hervorming en openheid)

Gorbatsjov

1985: De Sovjet-Unie krijgt een nieuwe leider; Michail Gorbatsjov

Problemen:

• mislukte planeconomie
• hoge kosten bewapening
• ontevreden volken

Gevolgen

• Gorbatsjov wil een betere relatie hebben met de Westerse landen

• Verschillende, belangrijke ontmoetingen tussen Reagan en de Gorbatsjov

• Ontspanning tussen VS en SU

• Meer politieke vrijheid en economische vrijheid toegestaan in SU en Oost-Europa

• Gorbatsjov zegt dat Oost-Europese landen hun eigen toekomst mogen bepalen (!)

Einde communisme 

• Bondgenoten (Oost-Europa) luisterden niet meer 

• 9 november 1989: val Berlijnse muur 
  

• 1991: Sovjet-Unie valt uiteen 
  

Rusland valt Oekraïne aan. 

• 24 februari 2022
  
• Demilitariseren Oekraïne
• Vervangen regering

• Waarom zou Poetin dit doen door zijn ogen bekeken???