Relatie tussen COPD en hartfalen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2,3

De relatie tussen COPD en hartfalen

Vragen over COPD? 

Bijv. over.....

- twee vormen

- symptomen

- verloop van de ziekte

- behandeling

- complicaties

Vragen over hartfalen?

Bijv. over....

- oorzaken

- symptomen

- gevolgen / complicaties

OPDRACHT

Ga op zoek naar informatie over de combinatie COPD en hartfalen.

Bijv.:

- komen ze vaak samen voor?

- hebben ze invloed op elkaars ontstaan?

- hebben ze invloed op elkaars ernst?

- komt de behandeling van beide aandoeningen overeen, zijn ze volledig onafhankelijk of werken de behandelingen elkaar juist tegen?

Tip: zoek ook op de term 'cor pulmonale'

Prevalentie onder 65-plussers is voor beide aandoeningen 10–15% en neemt toe met de leeftijd. 

De exacte prevalentie van COPD bij hartfalen wordt geschat op 8–28%. 

De prevalentie van hartfalen bij COPD is 26%. Hiervan is echter slechts 5,7% als zodanig bekend en 20,5% is niet herkend. 

Bron: https://huisarts.bsl.nl/hartfalen-en-copd/

Cardioselectieve bètablokkers mogen wel worden voorgeschreven aan patiënten met COPD.

Er is veel overlap tussen hartfalen en COPD wat betreft diagnostiek, etiologie (oorzaken), prognose en behandeling. 

Er is ook veel overlap in klachten. Niet-herkend hartfalen komt bij deze groep patiënten veel voor. 

Bron: https://huisarts.bsl.nl/hartfalen-en-copd/

COPD en hartfalen zijn chronisch progressieve ziekten die elkaar in negatieve zin versterken. 

Bron: https://huisarts.bsl.nl/hartfalen-en-copd/

Cardioselectieve bètablokkers mogen wel worden voorgeschreven aan patiënten met COPD.

Hartfalen bij COPD ontstaat voornamelijk door een verhoogde druk in de longcirculatie, wat uiteindelijk leidt tot rechterhartfalen. 

COPD leidt tot vernauwing en verlies van longcapillairen door ontsteking en destructie van longweefsel. Dit veroorzaakt zuurstoftekort, waardoor de kleine longslagaders samentrekken om de bloedstroom te herverdelen naar beter beluchte longdelen. Op de lange termijn verhoogt dit de bloeddruk in de longcirculatie. Door de verhoogde druk moet de rechter hartkamer harder werken om bloed door de longen te pompen. Dit leidt tot verdikking van de rechterventrikel. Uiteindelijk kan de rechterkamer het extra werk niet aan, wat resulteert in rechterhartfalen. Dit wordt een cor pulmonale genoemd. .

Bron: https://tvgg.be/nl/artikels/cor-pulmonale-herbekeken

30-70% van de patiënten met COPD heeft ook PH, wat

ongunstig is voor de prognose bij deze patiënten, ook al zijn

de hemodynamische veranderingen meestal mild en is de

progressie langzaam. 

Bron: https://www.nhg.org/wp-content/uploads/2023/03/huisartsenbrochure-pulmonale-hypertensie.pdf

Gemeenschappelijke oorzaken voor COPD en hartfalen zijn roken en systemische inflammatie (bijv. bij reumatoïde artritis). 

Bron: https://huisarts.bsl.nl/hartfalen-en-copd/

Roken is de belangrijkste oorzaak voor COPD; 90–95% van de COPD’ers rookt of heeft gerookt. Roken leidt echter ook tot systemische en coronaire atherosclerose. Beide vormen van atherosclerose zijn weer een belangrijke oorzaak voor het ontwikkelen van hartfalen. 

Bij COPD is er inflammatoire ontsteking in de longen, maar tevens in de systemische circulatie, ook onafhankelijk van roken of ernst van COPD. Ontstekingen in de vaatwand en het myocard spelen eveneens een rol bij het ontwikkelen van hartfalen. Inflammatie speelt dan ook een grote rol in het atherosclerotische proces.

Kortademigheid is een kernsymptoom voor beide ziekten. 

Piepende ademhaling en hoesten (COPD-symptomen) komen ook bij hartfalen voor.

Verminderde inspanningstolerantie en vermoeidheid (symptomen hartfalen) zijn ook veelgehoorde symptomen bij patiënten met COPD. 

Bron: https://huisarts.bsl.nl/hartfalen-en-copd/

Kortademigheid met af en toe acute dyspneu, hoest en slijmproductie zijn kernsymptomen van COPD, zeker bij iemand met een rookhistorie.

Kortademigheid, verminderde inspanningstolerantie, moeheid en enkeloedeem zijn kernsymptomen voor hartfalen. Bij verder gevorderde stadia komen daar nachtelijke dyspneu en orthopneu (meerdere kussens nodig) en nycturie bij.

Meeste medicatie bij hartfalen of COPD kunnen veilig worden toegediend aan patiënten die zowel hartfalen als COPD hebben.

Uitzonderingen zijn:

- Digitalis; dit medicijn heeft een nadelig effect op de longfunctie door pulmonale vasoconstrictie. Het wordt echter tegenwoordig maar beperkt gebruikt bij hartfalen.

- Niet selectieve bètablokkers. 

- Kortwerkende inhalatie β2-receptoragonisten en oraal prednisolon; deze pulmonale middelen kunnen een nadelig effect hebben op de hartfunctie. 

Bronnen: https://huisarts.bsl.nl/hartfalen-en-copd/

https://www.henw.org/artikelen/combinatie-van-hartfalen-en-copd-meer-dan-toeval

De niet-selectieve bètablokkers carvedilol, pindolol, propranolol en sotalol blokkeren zowel bèta 1- als bèta 2-receptoren. Deze bètablokkers hebben behalve op het hart (bèta 1-receptor) ook invloed op de ademhalingswegen (bronchoconstrictie) en op de regeling van de glucosespiegel in het bloed (remming van de glycogenolyse, zodat hypoglykemie minder snel wordt gecorrigeerd).

Selectieve bètablokkers (onder andere atenolol, bisoprolol, metoprolol en nebivolol) oefenen hun werking voornamelijk uit op de bèta 1-receptoren. Dit zijn dan ook de bètablokkers van voorkeur, áls er een indicatie is voor bètablokkers bij de behandeling van hypertensie. 

video: hoe leidt COPD tot hartfalen