7.3.3 Het stadse leven - gilden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

De Middeleeuwen

7.3.3. Hoe was het leven in een middeleeuwse stad?

Deze les

Aan het eind van deze les kun je: 

- De sociale lagen in een Middeleeuwse stad benoemen.

- Uitleggen hoe een gilde was georganiseerd.

- De functies van een gilde noemen.

Wat is het verschil tussen een horige boer en een burger?

'Stadslucht maakt vrij'

• Steden zorgden voor meer vrijheden voor de Europese bevolking
• Dat gold voor bijvoorbeeld de boeren.
• Vroege Middeleeuwen: boeren weinig vrijheden (horig)
• Late Middeleeuwen: boeren trekken naar de stad 
• Boeren waren vrij van hun heer wanneer ze éen jaar en één dag in de stad woonden
• Waarom is de stad aantekkelijk?: - Geen herendiensten

                                                                             - Geen belasting betalen aan de heer

  Wie wonen er in de stad?

                              Inwoners van de stad = Burgers

1. Rijke kooplieden.

- Zaten in het bestuur van de stad (bovenlaag).

2. Winkeliers en ambachtslieden (middenklasse).

3. Gewone (arme) arbeiders
4. Bedelaars en daklozen

Afhankelijk van de kerk en de rijken.

  Werken in een gilde

• Omdat de oogst groter wordt, hoeft niet iedereen meer boer te zijn: er ontstaan andere beroepen: ambachten.
  

• Mensen met hetzelfde ambacht zitten in een gilde.

• Onderlinge afspraken tussen gilden om concurrentie te voorkomen:
  

 werktijden, opleiding, prijs en kwaliteit.

- Het gilde controleerde de kwaliteit van de producten en stelde de verkoopprijs vast.

• Bij ziekte en overlijden kreeg het gezin hulp van het gilde.

Van leerling 

tot meester

• Je mag alleen een eigen bedrijf hebben, als je lid van een gilde bent.

• Hiervoor moet je eerst meester worden:
  
  

1. Je begon al erg jong als onbetaalde leerling;
2. Daarna werd je gezel; knecht
3. En pas als je meesterproef  (examen) had gedaan kon je meester worden.

Middeleeuwse ambachtslieden aan het werk.

Een voorbeeld van een meesterproef.

Om meester te worden moest een poort worden gemetseld.

Wie zaten er in het bestuur van een middeleeuwse stad?

1. Winkeliers
2. Gewone arbeiders
3. Kooplieden
4. Leerlingen

Wat was de voornaamste taak van de schout in het bestuur van de middeleeuwse stad?

1. Het onderhouden van de stadsmuren
2. Het leiden van religieuze ceremonies
3. Het verzorgen van de financiën
4. Het handhaven van de wet en orde

Een boer is een ambachtsman

1. Waar
2. Niet waar

Een gildemeester gaf les aan mensen die ook in het gilde wilden.

1. waar
2. niet waar

Het gilde controleert de kwaliteit en de prijs van de producten die de gildeleden maken.

1. Waar
2. Niet waar

Als een gildelid ziek is, zorgen de andere leden voor hem en zijn gezin.

1. Waar
2. Niet waar

Herken jij het juiste gilde?

Sleep het juist beroep naar de juiste afbeelding

Schoenmakers-gilde

Slagers-gilde

Bakkers-gilde

Kleermakers-gilde

De pest in Europa

• De pestbacterie kwam rond 1350 door Arabische handelaren vanuit Azië naar Europa
• Mensen die de pest kregen werden naar het Pesthuis, buiten de stad, gebracht.
• 1/3 = een derde van de Europese bevolking stierf aan de pest. 
• Lepra was een andere besmettelijke ziekte in de middeleeuwen.
• Deze zieken werden in isolement gehouden in een leprozerie en niet om daar te herstellen...

Armoe in

de stad

• Werklozen en zieken waren afhankelijk van liefdadigheid 
• Ziektes zoals pest en lepra heersten vooral onder armen

Straf van God!

• De oorzaken van de pest zijn pas in de 19e eeuw bekend geworden
• Voor de mensen in de Middeleeuwen was de ziekte een straf van God
• De mensen dachten dat God hen ging straffen, omdat ze niet goed en zondig hadden geleefd.

Flagellanten sloegen zichzelf om zo aan God te laten zien dat zij spijt hadden van hun zonden. De naam Flagellant komt van het Latijnse woord voor zweep: flagellum. Aan het eind van de leren riempjes zitten spijkers.

hoe verspreidde de pest zich?

1. door vlooien
2. door ratten
3. door overbrengen van bacteriën
4. alle antwoorden zijn goed

Wat is niet waar over de Pest?

1. Bijnaam 'de Zwarte Dood'
2. Kwam vanuit China
3. Tegenwoordig nog steeds gevaarlijk
4. Zwarte bulten

Wat was 'de pest'?

1. Een ziekte waarbij je overal op je lichaam zwarte bulten kreeg.
2. Een ziekte waaraan 30 miljoen mensen stierven.
3. Een ziekte die ontstond in Azië.
4. Een ziekte die werd verspreid door vlooien.

wat is een andere naam voor de pest?

1. de pokken
2. de builenziekten
3. de zwarte dood
4. de rattendood

opdrachten

7.3.3

HAVO: vraag 11 en 12

VWO: vraag 6 en 7