8.5

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Startopdracht in stilte!

Noem 5 voorbeelden van aangeboren en aangeleerd gedrag

Leg in eigen woorden uit wat 'inprenting' is

Voorlopige planning SE3

Thema 4: ordening en evolutie

Thema 8: gedrag

PO gaan wij mogelijk na het SE

doen, later meer informatie

Les 1: 4.1, 4.2, 4.3

Les 2: 4.6, 4.7

Les 3: 8.1, 8.2

Les 4: 8.3, 8.4, 

Les 5: 8.5 

Les 6: PO en herhaling

Les 7: Herhaling

Wat gaan we vandaag doen

• Startopdracht 


• Herhaling basisstof 3 en 4 thema 8
• Uitleg en leerdoelen basisstof 5 thema 8
• Tussendoor aan het werk met opdrachten
• Samen afsluiten

Als er goed wordt gewerkt tussendoor pauze!

Aangeboren

• Bepaald door genen
  

- Organisme kan het gedrag direct goed uitvoeren zonder dat ze dit eerder gezien hebben

>Trappelen kieviten

>Pikgedrag kuikens

>Zuigreflex bij zoogdieren

Aangeleerd

• Leerprocessen 
• Door ervaring leert een dier bepaald gedrag uit te voeren of te laten

- Soort specifieke zang bij vogels

- Geschiktheid van voedsel

Gewenning

• Een bepaalde reactie op een prikkel wordt afgeleerd na herhaling van die prikkel.

Inprenting

• Iets leren in een bepaalde, korte levensperiode (de gevoelige periode)
  

Trail and error

• Leren door toevallige ontdekkingen
  

- Insecten vermijden die niet lekker zijn

Conditionering

•  Een bepaald gedrag wordt geleerd door ‘beloning’ of ‘straf’
  

• Een kunstmatige prikkel veroorzaakt uiteindelijk “natuurlijk” gedrag
  

Territoriumgedrag

Dreiggedrag = gedrag bedoeld om indringers te verjagen

Territoriumgedrag

Aanvalsgedrag = gedrag waarbij een dier gaat vechten met een ander dier

Territoriumgedrag bij mensen

Paringsgedrag

Baltsgedrag = om partner aan te trekken en te motiveren voor paring

Broedzorg

= het verzorgen van eieren en jongen

Leerdoelen basisstof 5

Na deze les kun je:

- de overeenkomsten en verschillen noemen van gedrag bij mensen en gedrag bij dieren

Zelfstandig lezen!

Basisstof 8.5 in boek 3b

         - vanaf pagina X in je leerboek

Je bent stil tot de tijd om is

Klaar? Maak de opdrachten van thema 8

Gedrag bij mensen

Aangeboren

- zuigreflex

- gelaatsuitdrukkingen bij bepaalde gevoelens

Aangeleerd

- taal

- gebaren

- sociaal gedrag

Normen en waarden

Normen zijn gedragsregels, gebaseerd op waarden

Voorbeeld: 

Norm = je mag niet stelen

Waarden = eerlijkheid, respect en rechtvaardigheid

Normen en waarden kunnen per cultuur anders zijn

Rolgedrag en rolpatronen

Ieder mens heeft een bepaalde rol

Het gedrag dat daarbij hoort noemen we het rolpatroon

Man-vrouw rolpatroon

Sleutelprikkels en 

supernormale prikkels

Net als bij dieren

Aan de slag!

Maak de opdrachten van basisstof 8.5 in je werkboek!

Eerst 5 minuten in stilte, daarna overleggen! 

Volgende week

Meenemen boek A en boek B!!

We gaan herhaling doen, zorg dat je voorbereid komt

Leerdoelen basisstof 5

Na deze les kun je:

- de overeenkomsten en verschillen noemen van gedrag bij mensen en gedrag bij dieren