Boeddhisme inleiding

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

a) Kies als antwoord een van de vijf stellingen

b) Schrijf op in je schrift waarom jij voor deze stelling kiest. Onderbouw je keuze. Gebruik minstens 200 woorden.

Welke gedachten of voorstellingen heb jij over een leven na de dood?

1. 'Door reïncarnatie keert je ziel terug in een ander bestaan.'

2. 'Na dit leven ga je naar de hemel (het paradijs), of misschien naar de hel.'

3. 'Na de dood zal een mens slechts voortleven in de herinnering van anderen.'

4. 'Met de dood is alles afgelopen, want er is niets na de dood.'

5. 'Niemand weet of er leven na de dood is, dus denk ik daar nooit over na.'

Maak de invulopdracht op het uitgedeelde papier. Welke Indiase wijsheid heb je gevonden? Leg de uitspraak uit.

Boeddhisme

Boeddhisme

Hoeveel Nederlanders bezitten een Boeddha beeld?

Meer dan 3 miljoen Nederlands bezitten een afbeelding van Boeddha

Meer dan 3 miljoen Nederlands bezitten een afbeelding van Boeddha

in de aanbieding bij de Xenos

Religie in Nederland. Sleep het aandeel naar het juiste geloof

4 %

35 %

5 %

Wie weet waar er een Boeddhabeeld op school staat?

Beelden en wijze spreuken van Boeddha zijn blijkbaar erg populair in het Westen, maar wat weet je over het Boeddhisme zelf?

Beelden en wijze spreuken van Boeddha zijn best populair in het Nederland, maar wat weet jij over het Boeddhisme zelf?

Wat weet jij over het Boeddhisme?
probeer 2 dingen te bedenken

De afgelopen weken hebben we ons verdiept in het Hindoeïsme. De komende periode bestuderen we een tweede wereldgodsdienst van Aziatische bodem: het Boeddhisme. Deze religie is uit het Hindoeïsme voortgekomen en is gebaseerd op de ervaringen en inzichten van Siddharta Gautama, die later Boeddha werd genoemd.

In het Westen zijn beelden en spirituele uitspraken van de Boeddha redelijk populair. Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau voelt ruim 4 procent van de Nederlanders van 17 jaar en ouder zich het meest verwant met het Boeddhisme. Van hen noemen 55.000 zich daadwerkelijk Boeddhist.

In Azië is het Boeddhisme natuurlijk veel groter.

6 % moslims

40 % christenen

Meer dan 3 miljoen Nederlands bezitten een afbeelding van Boeddha

Meer dan 3 miljoen Nederlands bezitten een afbeelding van Boeddha

Je koopt ze bij de intratuin of de Xenos

Noem een land waarin Boeddhisten in de meerderheid zijn

Sri Lanka, Thailand, Myanmar (Birma - Birmezen zijn de grootste bevolkingsgroep), Taiwan, Japan, Bhutan, Laos, Vietnam, Cambodja

Bekijk deze kaart

Thailand, Cambodja, Myanmar, Sri Lanka, Bhutan, Tibet, Laos, Vietnam

Weet je nog in welk land de meeste hindoe's wonen? En hoe de premier van dit land heet?

De stichter van het Boeddhisme is Siddarta Gautama.

Hij werd rond 480 v.C. geboren als zoon van de koning van een klein hindoeïstisch koninkrijk in Noord-India.

Prins Siddarta kreeg van zijn volgelingen de eretitel Boeddha. Dit betekent 'de Ontwaakte' of 'de Verlichte'.

Wanneer leefde Siddharta?

1. tussen 1300 en 1200 v.C.
2. tussen 480 en 400 v.C.
3. tussen 500 en 580 n.C.
4. tussen 1800 en 1850 n.C.

Siddharta is geboren als een....

1. Boeddhist
2. zoon van een hindoe-koning
3. God
4. Priester

Wat betekent 'Boeddha' letterlijk?

1. De Verlichte of Wijze
2. De Ontwaakte of Onwetende
3. De Verliefde of Gelukkige
4. De Ontwaakte of Verlichte

Het 'ontwaken' van prins Siddharta

Om de kern van prins Siddharta's inzicht en leer te begrijpen, is het goed om te bedenken dat hij door geboorte en opvoeding een hindoe was. Als zoon van de koning groeide hij op in de kaste van de ksatria's en werd hij opgevoed met het geloof in reïncarnatie: de kringloop van wedergeboorte. Dit geloof hield in dat je bestaan op aarde afhankelijk was van de manier waarop je ziel in een vorig bestaan had geleefd.

Even een stukje herhaling....

Prins Siddarta

Leg uit hoe je verlossing bereikt binnen het Hindoeïsme (gebruik de juiste terminologie)

Binnen het kastenstelsel is de kaste van de ksatria's waartoe prins Siddharta behoorde

1. de hoogste orde
2. de tweede stand
3. de derde stand
4. de vierde stand

Hoe kom je ook alweer in een hogere of juist lagere kaste terecht?

Welke beschrijving hoort bij welk symbool?

Swastika; Hindoeïstisch symbool van reïncarnatie en eeuwige kringloop

Ohm-teken; oertrilling waaruit al het leven is voortgekomen

Achtvoudig pad, Boeddhistisch symbool van de weg naar verlossing

De hindoeïstische prins Siddharta groeit op in grote rijkdom. Zijn vader wil dat zijn zoon nooit het paleis verlaat en verwent hem daarom enorm. De koning heeft er zelfs voor gezorgd dat er in het paleis nooit iets vervelends gebeurt. Alles is altijd even mooi, niemand is er ziek of oud. Niemand mag praten over droevige dingen. Zelfs bloemen die zijn uitgebloeid, worden snel door een speciale tuinman afgeknipt. Zo groeit Siddhartha op in een altijd gelukkige wereld vol luxe en rijkdom. 

Maar als de prins 29 jaar oud is, wil hij toch wel eens weten hoe de wereld er buiten het paleis uitziet en ondanks het verbod van zijn vader stapt hij door de poort het paleis uit.

Siddharta begint een nieuwe religie

Buiten de muren van het paleis ziet de prins meteen een ellendige en magere man liggen. De man heeft maar één been en houdt zijn handen vragend omhoog. Siddhartha snapt niet wat er aan de hand is en vraagt aan een voorbijganger waarom de man dat doet. De voorbijganger antwoordt: “Dat is een zieke man die aan het bedelen is.”

"Bedelen?", "Ziek?" herhaalt Siddharta de voor hem onbekende woorden, "Wat is dat en kan ik als prins ook ziek worden?"
“Natuurlijk,” zegt de man. “Leven is lijden.

Vier ontmoetingen

Een ongeluk ligt in een klein hoekje. En ziek worden we allemaal wel eens.”
Verbaasd en diep in gedachten, rijdt de prins in zijn koets verder.

Maar een klein stukje verderop ziet Siddartha een oude vrouw, leunend op een stok. Haar gezicht is helemaal gerimpeld en ze heeft geen enkele tand meer in haar mond. Geschokt wijst de prins naar haar en roept: “Wat is dat?” Een voorbijganger blijft stilstaan en vraagt verbaasd: “Wat bedoel je?” “Daar!”, wijst Siddhartha. De voorbijganger kijkt en zegt ongeduldig: “Dat is een oude vrouw, dat zie je toch.”
“Oud?”, zei Siddhartha. “Wat is dat nu weer?”
“Nou als je lang leeft, dan word je vanzelf oud.” “Ik ook?”, vraagt Siddhartha.
“Ik hoop het wel voor je" antwoordt de voorbijganger, "of wil je soms liever vroeg doodgaan?” Opnieuw moet Siddhartha diep nadenken. "De dood", wat zou dat zijn?

Bij zijn derde ontmoeting ziet Siddharta een rouwstoet die een dode voor de verbranding naar de rivier brengt. Iedereen, zo dringt nu tot hem door, zal eens sterven.

De drie ontmoetingen doen de prins beseffen dat niets eeuwig is. Alles verandert en vergaat. Siddartha  gaat hierdoor nadenken over de zin van het leven en de betekenis van lijden en de dood.

De diepste indruk maakt een vierde ontmoeting op hem, als hij een bedelmonnik treft, die in armoe leeft en er lichamelijk niet goed uitziet, maar wel heel vredig is.

Vierde ontmoeting

Nadat Siddartha de monnik heeft ontmoet, vraagt hij zich af hoe de monnik zo rustig kan blijven bij alle ellende om je heen. Siddhartha verlaat het paleis en gaat al zwervend op zoek naar antwoorden. Hij wordt ook een bedelmonnik. Hij vast, mediteert, en doet nooit meer plezierige dingen. Maar nog altijd heeft hij het antwoord op zijn vragen niet gevonden.

Totdat hij op een dag onder een grote boom gaat zitten, de bodhi-boom. Siddhartha wordt heel rustig en ontspannen. En ineens begrijpt hij het! Het gaat er in het leven niet om geen leuke dingen meer te doen. Het gaat in het leven om het vinden van het juiste evenwicht.

Door dit plotselinge inzicht voelt het alsof de prins wakker is geworden uit een droom.

Vanaf die tijd wordt Siddhartha ‘Boeddha’ genoemd, dit betekent ‘de ontwaakte’.

Hoe werd Siddharta Gautama in zijn latere leven genoemd? En wat betekent die naam?

Hoe werd Siddharta Gautama in zijn latere leven genoemd?

1. Shiva
2. Mohammed
3. Boeddha
4. Mozes

Sleep de plaatjes naar de juiste ontmoeting

1. ziekte

2. ouderdom

3. dood

4. kalmte

Prins Siddartha voelde zich, ondanks zijn luxe leven aan het hof, een ongelukkig mens. Dit lijkt een bevestiging van de uitdrukking: 'Geld maakt niet gelukkig'. Hoe sta jij hierin, zou jij in het paleis gebleven zijn? Leg je antwoord uit.

Prins Siddartha voelde zich, ondanks zijn luxe leven aan het hof, een ongelukkig mens. Dit lijkt een bevestiging van de uitdrukking: 'Geld maakt niet gelukkig'. Hoe sta jij hierin, zou jij in het paleis gebleven zijn?
Noem vier 'dingen' die voor jou (bijna) onmisbaar zijn om gelukkig te zijn. En leg uit waarom daar voor jou geld wel of niet bij hoort.

Pak je schrift

Schrijf op wie Siddharta Gautama was.

Wat weet je over hem en wat is zijn relatie met het Boeddhisme?

Probeer tijdens de volgende film twee Westerse misverstanden over het Boeddhisme te ontdekken.

Bekijk daarna p. 48-49 en maak opdracht 5.

803 n.C.

Grote Boeddha van Leshan (China)

Pak je boek, lees p. 44 en maak opdracht 2.

Dorje Shugden

In het Tibetaanse boeddhisme worden naast boeddha ook andere (lagere) incarnaties aanbeden. Eén van hen is Dorje Shugden. Dorje Shugden is wat men in het Tibetaans boeddhisme een Dharma beschermer noemt. Dit zijn geesten-godheden die zich actief inzetten om de Dharma (leer van de boeddha) te beschermen tegen negatieve invloeden. Beschermende godheden zijn voor Tibetanen een alledaagse realiteit en zijn zo gewoon voor ze als wifi gewoon is voor westerlingen. Het is dus niet de vraag of ze bestaan, maar hoe contact met ze te maken.

De specifieke verering van Dorje Shugden is door Dalai Lama verboden omdat hij verdeeldheid zou creëren.

Het sociale leven van de Tibetaan is überhaupt al sterk georiënteerd op loyaliteit in persoonlijke vriendschappen en aan de clan of familie. De beschermer van de clan behartigt daarom ook de belangen van deze groep, wat alleen gebeurt op basis van loyaliteit. Dergelijke relaties tussen een beschermer en een groep of individu zijn bijna zakelijk van aard, omdat er offers, rituelen en andere middelen van pacificatie door de groep worden geleverd in ruil voor bescherming van de godheid.

Daar komt ook nog bij dat veel Tibetanen een bepaalde Dharma beschermer ritueel pacificeren uit devotie naar hun goeroe (leraar). De relatie tussen de lama en zijn discipel is er ook een van loyaliteit, waar de leerling geïnitieerd kan worden in een bepaalde beoefening waar hij of zij bepaalde verplichtingen aan over houdt. Als leerling van een gerespecteerde lama zul je niet snel je verplichtingen aan deze leraar breken, deels ook uit angst voor negatieve karmische gevolgen. Als jouw leraar een beoefenaar was van Dorje Shugden, en hij heeft deze beoefening aan jou overgedragen is het de bedoeling dat je deze beoefening blijft uitvoeren.

a) Kies als antwoord een van de vijf stellingen

b) Schrijf op in je schrift waarom jij voor deze stelling kiest. Onderbouw je keuze. Gebruik minstens 200 woorden.

Welke gedachten of voorstellingen heb jij over een leven na de dood?

1. 'Door reïncarnatie keert je ziel terug in een ander bestaan.'

2. 'Na dit leven ga je naar de hemel (het paradijs), of misschien naar de hel.'

3. 'Na de dood zal een mens slechts voortleven in de herinnering van anderen.'

4. 'Met de dood is alles afgelopen, want er is niets na de dood.'

5. 'Niemand weet of er leven na de dood is, dus denk ik daar nooit over na.'

Wie was Siddharta? En wat is zijn relatie met het Boeddhisme?

Controlevraag

Sleep de begrippen naar het juiste vakje

Holifeest

Divalifeest

Er wordt gebeden tot de godin Laksmi. Zij zal een jaar lang wonen in alle huizen die goed schoongemaakt en goed verlicht zijn.

op de eerste dag van het feest wordt een brandstapel (holika) aangestoken, op de tweede dag bestrooien mensen elkaar met as, zand en een kleurstof

wordt gevierd in november

is een lentefeest

Kumb Mela (kruikenfeest)

cyclus van 12 jaar bij de rivier Ganges

Welke teksten of kenmerken horen bij welk corpus?

de Veda's

de Upanishads

Zoals het zout in het water, bemerk je het Ware in het lichaam niet. Toch is het er. In datgene wat de ongrijpbare kern is, vindt alles wat bestaat zijn eigenheid.

O goden! Al uw namen en gestalten zullen vereerd, gegroet en aanbeden worden. Gij allen, luister naar mijn gebed.

boeken van de overlevering (inhoud door mensen opgesteld)

geopenbaarde boeken (inhoud van goddelijke oorsprong)

Gij, o wijze god, zijt heer van het heelal, gij zijt koning van hemel en aarde, aanvaard mijn gaven, hoor naar mij en antwoord met voorspoed.

Het doel waarop alle onthechting gericht is en waarnaar allen streven is Brahman. Dit is het allerhoogste.

beide in het sanskriet geschreven

Hindoeïsme en dieren

Een groot aantal dieren wordt binnen het Hindoeïsme als heilig gezien vanwege hun associatie met een specifieke god. Daarnaast is ook de koe heilig. Dit lijkt vooral te zijn voortgekomen uit het economische belang van de koe op het platteland. Niet alleen is haar melk en boter een belangrijke bron van eiwitten en vitamines als je geen vlees eet. Maar ook de mest wordt gebruikt als brandstof en isolatiemateriaal van huizen.

Hindoes eten over het algemeen weinig of geen vlees omdat ze er vanuit gaan dat ook dieren een goddelijke vonk hebben en kunnen reïncarneren en verlost worden. Een dierlijke wedergeboorte wordt wel als onwenselijk gezien: je geraakt dan verder verwijderd van de moksha. Waarbij er nog wel een verschil wordt gemaakt tussen een geit of een mossel.

Soms gebeurt het dat mensen in een dier een specifieke ziel zien terugkeren, maar dat zou natuurlijk ook een reactie op de rouw kunnen zijn...

Met welke drie ‘onderdelen’ van het hindoeïsme was Siddartha het oneens?

Controlevraag

Volgende week verdiepen we ons in het achtvoudige pad naar verlossing

Welke 4 mensen kwam Siddharta Gautama tegen die hem aan het nadenken zette over zijn eigen leven?

1. Een zieke, een oude, een werkeloze en een begrafenisstoet
2. Een oud persoon, een zieke, een begrafenis en een monnik
3. Een bejaarde, een monnik, een zieke en een overleden kind.
4. Een monnik, een zieke, een bejaarde en een kreupele.

Wat vind jij belangrijk dat ouders meegeven aan hun kinderen?