4.5 Romeinen en Germanen

4.5: Romeinen en Germanen
1 / 39
volgende
Slide 1: Tekstslide
geschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 1

In deze les zitten 39 slides, met interactieve quiz, tekstslides en 9 videos.

Onderdelen in deze les

4.5: Romeinen en Germanen

Slide 1 - Tekstslide

Voor de komst van de Romeinen is Nederland....

  • een moeilijk begaanbaar gebied vol moerassen en bossen.
  • een landbouwsamenleving
  • Zuid- Nederland: hier wonen de Kelten (Galliërs)
  • ten Noorden van de Rijn: hier wonen de  Germanen.

Slide 2 - Tekstslide

Romeinen in Nederland
Kelten onderworpen door Julius Ceasar, na een opstand vragen de Romeinen Germaanse Bataven zich in het gebied tussen de Maas en de Rijn te vestigen. 
Wie was Caesar ook al weer?

Slide 3 - Tekstslide

Elbe als grens?

Keizer Augustus:
‘Varus, Varus, geef me mijn legioenen!’

In september van het jaar 9 na Chr. organiseerde Arminius een hinderlaag die 18.000 Romeinen het leven kostte. Het 17e, 18e en 19e legioen werden volledig in de pan gehakt.
Drusus was de broer van Tiberius

Slide 4 - Tekstslide

Slide 5 - Video

De Rijn als grens:
Germanen zijn te sterk voor de Romeinen. Er komt een einde aan de Romeinse expansie (uitbreiding) De Rijn wordt de grens van het rijk.  De Romeinen sluiten een bondgenootschap met de Bataven.

Slide 6 - Tekstslide

Limes:
Limes: versterkte noordgrens van het Romeinse Rijk.

grenzen: natuurlijke grenzen --> bergen, rivieren enz.

grenzen die door mensen zijn gemaakt: bijv. met versterkte legerplaatsen, of lijnen die met lineaal getrokken zijn.

Slide 7 - Tekstslide

Slide 8 - Tekstslide


De Limes in Nederland


In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.
Bij Nijmegen (Noviamagus) en Xanten (Castra Vetera) lagen castra. Een castra is een groot fort, meestal voor een legioen. Dit was een leger van ongeveer 6000 soldaten.
Bij Utrecht (Trajectum) lag een castellum. Een castellum is een klein fort, meestal voor een cohort. Dit was een leger van ongeveer 600 soldaten.
De wachttoren die je bij de vorige slide zag, stond bij Vechten (Fectio)
De Tubanten (Tubanti) waren Germanen die in het oosten van het huidige Nederland woonden. De naam kom je tegenwoordig in dit gebied nog regelmatig tegen: de naam Twente is er van afgeleid, net als de naam van de regionale krant Tubantia.
De Bataven woonden in het gebied rond de grote rivieren. Dit gebied heet tegenwoordig de Betuwe, en vermoedelijk komt de naam van de Bataven

Slide 9 - Tekstslide


De Limes in Nederland


In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.
Reconstructie van het castellum Leiden-Roomburg
Nu park Matilo (castellum ligt nog 'ondergronds'. Hier woonden en leefden zo'n 500 Romeinse soldaten in de barakken.

Slide 10 - Tekstslide


De Limes in Nederland


In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.
Reconstructie van het mini-castellum bij Den Haag 

Slide 11 - Tekstslide


De Limes in Nederland


In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.
Reconstructie van Castra Noviomagus (Nijmegen)

Slide 12 - Tekstslide

Bataafse Opstand in 69 na Chr.
Schilderij van Rembrandt met een bijzondere geschiedenis!

Slide 13 - Tekstslide

Romeinse invloed:
  • oprichting landbouwbedrijven
  • stichtten van steden (Utrecht, Nijmegen, Maastricht)
  • Romanisering
  • Einde van de prehistorie in Zuid-Nederland, Romeinen leren de bewoners van Zuid-Nederland schrift kennen.

Slide 14 - Tekstslide

Romanisering
Leg met behulp van het plaatje uit wat romanisering is.

Slide 15 - Tekstslide

1.
2.
3.
4.
5.
Bataven vestigden zich in het gebied
Kelten kwamen in opstand
Kelten werden door Romeinen vermoord, verdreven of afgevoerd.
Romeinen veroverden Zuid- Nederland
Romeinen vroegen Germanen om zich in het gebied te vestigen.

Slide 16 - Sleepvraag

Slide 17 - Tekstslide

Het einde.... 

Slide 18 - Tekstslide

Oorzaken crisis van de 3-4e eeuw:

Binnenlandse oorzaken
1. Epidemieën
2. Achteruitgang nijverheid en handel
3. Dalende inkomsten regering
4. Minder soldaten aan de grens
5. Burgeroorlogen

Oorzaken van buitenaf
Druk op grenzen door volksverhuizingen

Slide 19 - Tekstslide

           Slachtoffers van 'de Plaag van Cyprianus'
1. Epidemie
 De plaag was zo dodelijk, dat de bisschop van Carthago, Cyprianus, ervan overtuigd was dat ze het einde der tijden aankondigde.
De bisschop beschreef de gruwelijke details van de ziekte. Ze ging gepaard met een bijna constant overgeven, wonden rond de keel- en mondholte, bloeddoorlopen ogen en in het laatste stadium konden zelfs ledematen afsterven en afvallen. 

Slide 20 - Tekstslide

2. Achteruitgang handel en nijverheid
Einde Pax Romana:

- onveiligheid (piraten, rovers)
- minder handel
- minder nijverheid
- leegloop steden

Slide 21 - Tekstslide

De Romeinse stad Nimes werd zo klein dat alle burgers binnen het amfitheater konden komen wonen. De muren van het amfitheater werden de stadsmuren!

Slide 22 - Tekstslide

3 Dalende inkomsten regering

   - omvang bevolking neemt af
   - economische activiteiten nemen af
   dus: minder belastingopbrengsten

   Probleem om het rijk te verdedigen. Steeds minder Romeinse
   burgers in het leger. Soldaten van buiten het rijk, die meer
   geïnteresseerd waren in hoger loon dan in het behoud van
   het Romeinse rijk (barbarisering leger)

Slide 23 - Tekstslide

4 Minder soldaten aan de grens

   - dalend bevolkingscijfer, dalende inkomsten regering -->
     minder soldaten aan de grens
     Gevolg: Romeinse rijk minder goed beschermd en wordt
     een prooi voor volkeren op zoek naar een beter bestaan.

     Volkeren konden afgekocht worden (duur) of oorlog voeren
     (duur). Uiteindelijk kwamen sommige volken als
     bondgenoot binnen het rijk te wonen (foederati)
   

Slide 24 - Tekstslide

5 Burgeroorlogen

   - Door alle problemen verzwakt de positie van de keizer 
   - Marcus Aurelius wordt gezien als de laatste goede 
     bestuurder (tot Diocletianus). 
   - Zijn zoon Commodus opent de rij van slechte keizers (The
     Gladiator)
   - Generaals worden door soldaten uitgeroepen tot keizer
   - Vele machtswisselingen, chaos.
   - Keizer Decius start de grote christenvervolging

   

Slide 25 - Tekstslide

- Constantijn de Grote had de hoofdstad al verplaatst naar het
  Oosten
- Definitieve splitsing van het Romeinse rijk door keizer
  Theodosius in 395 , om zo de problemen beter aan te kunnen.

Slide 26 - Tekstslide

Volksverhuizingen
Atilla de Hun, de Gesel Gods. "Waar Attila is langs gekomen, groeit geen gras meer".

Slide 27 - Tekstslide


Christenen in het Romeinse Rijk


Het Christendom verspreidt zich snel in het Romeinse Rijk. 
De goede wegen en de aantrekkingskracht van het geloof 
zorgen ervoor dat veel mensen christen worden.


De Grote Volksverhuizing tussen de 3e en 5e eeuw.
De Hunnen waren een stam uit Azië. Ze waren gevreesd omdat ze erg wreed zouden zijn. Europese stammen slaan op de vlucht en kunnen, nu de grenzen niet meer zijn bewaakt, het Romeinse Rijk binnentrekken.
De Vandalen kwamen helemaal tot aan Rome. Ze plunderden de stad een paar keer en roofden zelfs het goud van de tempeldaken. Het begrip vandalisme komt inderdaad van de plunderende Vandalen.
De Angelen en Saksen steken de Noordzee over en komen terecht in Engeland.
Veel namen van stammen kom je tegenwoordig nog steeds tegen in namen van landen en streken: Franci (Frankrijk), Alemanni (Duitsland, in het Frans: Allemange), Bavarii (Beieren), enz.

Slide 28 - Tekstslide

De ondergang van Rome

Slide 29 - Tekstslide

WEST-ROMEINSE RIJK, geen succes!
Visigoten plunderen o,l.v. Alrik in 410 de stad Rome. De Vandalen doen het in 455 nog eens dunnetjes over
In 476 wordt Romulus Augustulus als keizer afgezet door de Germaan Odoaker: symbolische einde WRR

Slide 30 - Tekstslide

OOST-ROMEINSE RIJK, succesvoller.

- Rijker, kunnen aanvallen afkopen
- Wordt het Byzantijnse rijk genoemd
- Weet in Middeleeuwen de aanvallen van de Arabieren (deels) af te slaan
- Gaat uiteindelijk in 
  1453 ten onder door
   de opkomst van het
   Ottomaanse rijk
  

Slide 31 - Tekstslide

Slide 32 - Video

Slide 33 - Video

Slide 34 - Video

Slide 35 - Video

Slide 36 - Video

Slide 37 - Video

Slide 38 - Video

Slide 39 - Video