Thema 1 - Planten en Dieren

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij biologie - Thema 1

Start thema 1: Planten en dieren

Wat is biologie?

biologie = de kennis van het leven (en dood).

• een levend wezen noemen we een organisme.
• elk organisme gaat een keer dood.
• er zijn 4 groepen organismen

          - dieren

          - planten

          - bacteriën (heel klein)

          - schimmels

Start thema 1: Planten en dieren

B1 - Wanneer is iets levend?

De 7 levenskenmerken

• Ademhalen - opnemen en afgeven van lucht (bijvoorbeeld zuurstof).
• Voeden - opnemen van water en vaste stoffen (bijvoorbeeld glucose).
• Uitscheiden - afgeven van (afval)stoffen.
• Waarnemen - prikkels uit de omgeving kunnen opvangen. 
• Bewegen - zichzelf kunnen verplaatsen (ook planten kunnen dit!).
• Voortplanten - ontstaan van een nieuw organisme.
• Groeien - groter en zwaarder worden (niet hetzelfde als ontwikkelen!).

Hoe moet ik dit leren?

De 7 begrippen weten en kunnen gebruiken/ herkennen. Je hoeft niet de exacte omschrijving uit je hoofd te leren!

Start thema 1: Planten en dieren

B1 - Levend, dood of levenloos?

Start thema 1: Planten en dieren

B1 - Oefening

Iets leeft als het alle (1) vertoont. 

Daar zijn er zeven van, namelijk (2), (3), (4), (5), (6), (7) en (8).

Een levend wezen noemen we een (9).

Als iets in het verleden heeft geleefd,  maar nu niet meer, is het (10).

Als iets nooit heeft geleefd, dan noemen we dat (11).

Start thema 1: Planten en dieren

B1 - Samengevat

Iets leeft als het alle levenskenmerken vertoont. 

Daar zijn er zeven van, namelijk ademhalen, voeden, uitscheiden, waarnemen, bewegen, voortplanten en groeien.

Een levend wezen noemen we een organisme.

Als iets in het verleden heeft geleefd,  maar nu niet meer, is het dood.

Als iets nooit heeft geleefd, dan noemen we dat levenloos.

Start thema 1: Planten en dieren

B2 - Groei en ontwikkeling

groei = groter en zwaarder worden.

        - meer mogelijkheden om te overleven

          (betere ademhaling, meer voedsel, beter 

           kunnen bewegen, betere waarneming)

ontwikkeling = verandering in de bouw.

         - vorm = functie! 

         - andere vorm is dus een andere functie

Betere kans om te overleven zorgt ook voor meer kans om je voort te planten en dus nakomelingen te krijgen!

Start thema 1: Planten en dieren

B2 - Levenscyclus bruine bonenplant

Levenscyclus = ontwikkeling van jong tot volwassen organisme 

1) In zaadje zit het begin van een nieuw plantje (= kiem).

2) Als zaadje water opneemt, gaat de kiem groeien (kieming).

1 t/m 5) Het plantje groeit en gebruikt hiervoor het  reservevoedsel uit de zaadlobben.

Hoe moet ik dit leren?

De afbeelding kunnen aflezen en bij elke stap kunnen uitleggen wat er gebeurt. Het is echt niet de bedoeling om de afbeelding uit je hoofd te leren! 

Start thema 1: Planten en dieren

B2 - Levenscyclus bruine bonenplant

Levenscyclus = ontwikkeling van jong tot volwassen organisme 

Hoe moet ik dit leren?

De afbeelding kunnen aflezen en bij elke stap kunnen uitleggen wat er gebeurt. Het is echt niet de bedoeling om de afbeelding uit je hoofd te leren! 

6) Er ontwikkelen blaadjes. Nu kan het plantje licht opvangen. 

7) Er is een volwassen plant ontstaan.

8) Aan de plant ontstaan bloemen die bevrucht kunnen                     worden, waardoor er nieuwe zaden worden gemaakt. 

Thema 1 - Planten en Dieren

B2 - Bruine boon

• Zelf een bruine boon natekenen, zodat je   leert gedetailleerd te kijken.

• Uit welke onderdelen bestaat de bruine   boon? Benoem deze.

• Wat is de functie van deze onderdelen (vorm = functie).

Aan het werk

Maak de volgende opdrachten in je boek

B1 -  1 t/m 4, 6, 7

B2 - 1 t/m 3, 5, 6, 7

Thema 1 - Planten en Dieren

B5 - Energie

Alle organismen hebben energie nodig om in leven te blijven.

Dieren (en mensen) halen de energie uit voedsel. De meeste energie in voedsel zit verstopt in het molecuul (= stof) glucose.

Thema 1 - Planten en Dieren

B5 - Glucose

Planten zijn de enige organismen die glucose kunnen maken. Hiervoor hebben de planten water, koolstofdioxide en licht(energie) nodig. Het water kan samengaan met de koolstofdioxide en de energie uit het licht "vangen" en lange tijd bewaren. Die stof noemen we glucose.

Thema 1 - Planten en Dieren

B5 - Fotosynthese

De reactie waarbij de glucose gemaakt wordt, heet fotosynthese en vindt plaats in de groene delen van de plant. 

      

Water + Koolstofdioxide + Energie uit licht               Glucose + Zuurstof

      

Thema 1 - Planten en Dieren

B5 - Samenvatting

• De reactie waarbij de glucose gemaakt wordt, heet (1).
• De plant heeft hiervoor 3 dingen nodig, namelijk (2), (3) en (4).
• Deze reactie vindt plaats in de (5) delen van de plant.
• De glucose is een ontzettend belangrijke stof, want hierin zit knetterveel (6) opgeslagen.
• De reactie waarmee de plant de glucose maakt is als volgt:

      ............ + .............. + ....................                 ..............  + ............

Thema 1 - Planten en Dieren

B5 - Samenvatting

• De reactie waarbij de glucose gemaakt wordt, heet fotosynthese.
• De plant heeft hiervoor 3 dingen nodig, namelijk water, koolstofdioxide   en licht(energie).
• Deze reactie vindt plaats in de groene delen van de plant.
• De glucose is een ontzettend belangrijke stof, want hierin zit   knetterveel energie opgeslagen.
• De reactie waarmee de plant de glucose maakt is als volgt:

     

Water + Koolstofdioxide + Energie uit licht               Glucose + Zuurstof

      

Thema 1 - Planten en Dieren

B3 - Ontwikkeling bij insecten en kikkers: Metamorfose

Metamorfose = gedaantewisseling

Sommige dieren veranderen geheel van vorm tijdens hun levenscyclus.

Vlinder

Kikker

Meeltor

Bij insecten: Eitje - Larve - Pop - Imago (=volwassen dier)

Thema 1 - Planten en Dieren

B4 - Ontwikkeling bij mensen

Drie vormen van ontwikkeling bij mensen

• Lichamelijk - vorm van lichaam verandert (puberteit).
• Geestelijk  - persoonlijkheid, verstand en gevoelsleven verandert.
• Motorisch  - manier van bewegen verandert (bijv. leren lopen)

Thema 1 - Planten en Dieren

B4 - Levensfasen

In elke levensfasen vindt lichamelijk, geestelijke en motorische ontwikkeling plaats.

• baby - 0 tot ..... jaar
• peuter - ..... tot ..... jaar
• kleuter - ..... tot ..... jaar
• schoolkind - ..... tot ..... jaar
• puber - ..... tot ..... jaar
• adolescent - ..... tot ..... jaar
• volwassene - ..... tot ..... jaar
• bejaarde - vanaf ..... jaar

Thema 1 - Planten en Dieren

B4 - Levensfasen

In elke levensfasen vindt lichamelijk, geestelijke en motorische ontwikkeling plaats.

• baby - 0 tot 1,5 jaar
• peuter - 1,5 tot 4 jaar
• kleuter - 4 tot 6 jaar
• schoolkind - 6 tot 12 jaar
• puber - 12 tot 16 jaar
• adolescent - 16 tot 21 jaar
• volwassene - 21 tot 65 jaar
• bejaarde - vanaf 65 jaar

Thema 1 - Planten en Dieren

Toets

• Eerst een oefentoets!
• Wanneer plannen we de (oefen)toets.
• Hoe kan je je het beste voorbereiden?

• Zorg dat je alle belangrijke opdrachten op tijd hebt gemaakt.   Hierdoor herhaal je de lesstof.
• Beter vaak kort (max. 15 min) leren dan alles in één keer.
• Ken de begrippen (woordenlijst / flashcards / overhoren).   Iedereen leert op een andere manier, dus zoek uit wat het   beste voor jou werkt.

Thema 1 - Planten en Dieren

Weet wat je weet en vul je valkuil

Hoe weet je zeker dat je het echt weet?

• Maak de oefentoets (online of in je boek).
• Kijk jezelf kritisch na; 

              Wees niet te "lief", maar ook niet te streng voor jezelf.

• Kijk nu goed met welke onderdelen je het meeste moeite hebt.
• Besteed de dagen voor de toets nog extra aandacht aan               die onderdelen.