workshop systemische kijk op de klas

• Onderwijsassistenten
• MBO
• Studiejaar 1

Inhoud

- Doelstellingen

- Voorstelronde

- Doel bepalen

- Wat is systemisch werk?

- Hoe zit het bij jou?

- Systemisch werk en de klas.

Stel je eens voor...

Stel jezelf je klas voor... zie alle kinderen zitten, waar ze zitten, hoe ze zitten, naast wie ze zitten.

Kijk er rustig naar.

Stel jezelf achter elk kind nu eens de ouders voor. Achter de rechter schouder de vader, achter de linker schouder de moeder. Stel je voor hoe de ouders het kind beschermen.

ken alle ouders --> weet wie ze zijn

ouders zijn voor het kind de beste ouders --> Dat is voor leerkrachten vaak lastig.

Soms minachting: Daar hebben we er al twee van gehad en het wordt telkens erger, 

Heb achting! 

Dat beschermd ook: geeft wat afstand, zorgt dat je minder fel uitvaart (zou je ook niet doen als ouders er niet zijn)

Wat heb je ervaren?

Doelstellingen

- Je weet wat systemisch werk is en kent de belangrijkste bouwstenen.

- Je hebt inzicht gekregen in de systemische kijk op de klas.

- Je heb ideeën opgedaan om binnen je werk mee aan de slag te gaan.

voorstellen

Wie is je vader, wie is je moeder?

Wat hoop je hier te halen/ brengen?

systemisch werk

systeem = zelfstandige delen die samen een geheel vormen --> familie, organisatie, team, klas

systemisch werken = door een opstelling patronen en ervaringen zichtbaar/ hoorbaar maken --> wat je ziet en niet ziet, waarnemen (fenomenologie)

systemisch kijken = alles wat er is mag erbij horen en is van belang, met de blik van het geheel --> deelnemers, ieders achtergrond, de organisatie, de plek waar je werkt en/ of woont

Opdracht: je omgeving: Kijk eens om je heen, waar je ook bent op dit moment. Hoe ervaar je de omgeving: de ruimte, het gebouw, de natuur, alles wat je ziet? 

Welk effect heeft dit op je fysieke waarneming?

Welke effect heeft dit op waar je mee bezig bent?

bouwstenen systemisch werk

Drie basisprincipes:

1)  ieder heeft zijn eigen plek (binding)

2)  erbij horen  (evenveel recht op een plek)

3) balans in geven en nemen

In de klas ook nog: Regels en afspraken zijn voor iedereen duidelijk.

Stel je familie op: wie komt eerst en wie daarna? Bedenk een situatie waarin jijzelf of een van de familieleden handelde vanuit een verkeerde plek.

bouwstenen systemisch werk

dynamieken: --> Treden in werking als de principes niet optimaal werken.

- dragen voor een ander

- parentificering

- triangulering

-dader en slachtoffer- dynamiek

Bedoeling = Het systeem zo goed mogelijk laten functioneren

bouwstenen systemisch werk

Aan de basis van de principes en de dynamieken daarvan staan de gewetens.

- persoonlijk geweten

- collectief  geweten

- geweten van het grote geheel

Dilemma = als persoonlijk en collectief geweten tegen elkaar ingaan.

persoonlijk geweten

innerlijk oriëntatiepunt --> gevormd door waarden en normen familie-systeem

Van hieruit 'doe' je: je weet wat goed en fout is, geeft je het gevoel van schuld en onschuld

principes:

1) erbij horen : gaat over relaties --> elk kind wil bij een groep horen en een plek hebben (gepest, buiten gesloten, niet mee kunnen --> ervaren boosheid, verdriet, trekken zich terug)

2) balans in geven en nemen: wanneer je iets geeft wil je het ook graag terug geven --> is de balans scheef.?? Binding met de ander zal verminderen (erbij horen), afstand nemen, relatie beëindigd

3) ordening: organogram, in de rij staan op lengte, ontslag op basis van leeftijd. Kennen van je plek geeft veiligheid, zekerheid,rust. 

 

Welk dilemma kom je wel eens tegen in je werk?

vanaf 1.45

fragment 5: 21.00

02:45

Als je dit fragment met een systemische blik bekijkt, wat gebeurt hier dan?

fragment vanaf 12.52

Persoonlijke  in conflict met algemene veld

02:45

Aan welke systemische 'wet' wordt hier gewerkt?

1. De regels en afspraken zijn duidelijk.
2. Iedereen heeft zijn plek.
3. Balans tussen geven en nemen.
4. Iedereen draagt zijn eigen last.

vanaf 1.45 

vanaf 14.25

Loopt door tot volgende vraag.

3: vanaf 33.30

systemische kijk op de klas

jouw rol

- erbij horen --> Kun je naar alles kijken en mag het er allemaal zijn? (kracht en kwetsbaarheid, weten en niet weten) 

- balans in geven en nemen--> Kun je jezelf ruimte geven en geven in dienst van het lesgeven?

ordening --> kun je nabijheid en afstand nemen van de kinderen, ouders, collega's

Stephen Covey: noemt dit: persoonlijk eigenaarschap:  wijsheid, kracht, sturing en zekerheid (in 7 eigenschappen van effectief leiderschap)

systemische kijk op de klas

systemische vragen:

- Wie in jouw achtergrond is een bron van steun voor jou? 

- Wat heb je meegekregen vanuit jouw systeem?

- Wie heeft dit als eerste tegen je gezegd? 

- Welke zin is je meegegeven vanuit je verleden, vader/moeder...

- Wie van je familie kan dit goed?

- Wie of wat geeft teveel?

- Wat is de prijs om het te veranderen? Wie betaald deze prijs?

- wie of wat wordt hier niet (voldoende) erkend?

-  wanneer is dit vraagstuk ontstaan?

systemische kijk op de klas

opdrachten:

- teken je gezin

- Wie (uit je systeem) kan je hier tot steun voor zijn? --> visualiseer dat hij/zij achter je staat.

- Laat iedereen op één tafel zijn of haar poppetjes zetten: hoe is het voor dat poppetje daar, wat heeft het nodig, wat kan het doen om...

- rollen bij pesten (pester, gepeste, meeloper, toekijker, versterker) neerzetten met stoelen

- teken een boot met iedereen die bij de klas hoort ook op de tekening (wie zit er wel of niet op de boot, wie is kapitein, wie verdrinkt, hangt in de mast, is hulp...)

- teken jou met je vader en moeder

- maak een schatkist met alle schatten die je van je systeem hebt gekregen (thuis, familie, school)

veel opdrachten bij preventief pest programma's of sociaal emotionele passen daar ook bij. 

opdrachten 2

- loop rond en voel hoe jij je voelt. Ga naast een ander staan, schouder aan schouder. Hoe is dat? voelt het gelijkwaardig (of ben jij kleiner/ groter) krachtig of zwak. Als je goed hebt gevoeld, dan wissel je van plek. Wat is er nu anders/ het zelfde?

-

Wil je de uitgebreide oefeningen hebben, laat het me dan weten.

Welk idee heb jij nog?

15:03

Wat doet deze voogd systemisch gezien?

17:42

Stel dit kind heb je in je klas. Wat is belangrijk om van haar systeem te weten? en waarom?

33:51

Balans in geven en nemen, met de dynamiek schuld onschuld. Hoe wordt hier de balans terug gebracht?

Klas opstellen

groepsgeluk

Zet een situatie neer

Zet daarbij hoe iedereen zich voelt?

Bedenk welk basisprincipe is er wel/ niet?

Welke dynamieken zie je?

Wat neem je mee van deze workshop?

Verdiepen

Artikel: https://www.onderwijslessen.nl/professionele-ontwikkeling/systemisch-werk-in-het-onderwijs/

boeken: Jij hoort bij ons! --> Marrianne Franke Gricksch

systemisch trainen --> Lia Geene en Hanneke Konsten