4.3 Massa

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

4.3 Massa

Programma

Activiteit	Doel	Tijdsduur
-Huiswerk nakijken	Reflecteren op vorige leerdoelen	10 min
-Formatieve check		10 min
-Wet van massabehoud	Nieuwe leerdoelen introduceren	10 min
-Molverhoudingen		30 min
-Oefenen	Nieuwe leerdoelen verwerken	20 min

Oefeningen nakijken

Ik loop langs om te controleren of je je spullen bij je hebt en of de oefeningen gemaakt zijn.

De antwoorden staan in het eerste tabblad van de Studiewijzer in Magister.

Reflecteren op vorige leerdoelen

Klik op de link om naar een nieuwe les te gaan, hierbij kan je zelf feedback geven op je leerdoelen:

Reflectie op 4.2 Reactiesnelheid

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je kunt op microniveau uitleggen waarom de wet van massabehoud altijd geldt.
  
• Je kunt molverhoudingen gebruiken om massaberekeningen uit te voeren aan reacties.
  
• Je kunt uitleggen wat de begrippen overmaat en ondermaat inhouden.
  
• Je kunt uitrekenen welke stof bij een reactie in over-/ondermaat aanwezig is.

De wet van behoud van massa

De wet van behoud van massa (De wet van Lavoisier).

Oftewel: de massa voor een chemische reactie is hetzelfde als de massa na een chemische reactie.

Voorbeeld:

Bij de ontleding van 25 g water, ontstaat 10 gram waterstof en 15 gram zuurstof.

2 H₂O → 2 H₂ + O₂

25 g = 10 g + 15 g

Bij de ontleding van 20 g zilverchloride ontstaat 15 g zilver en 6 g chloor. Waar of niet waar?

1. Waar
2. Niet waar

Bij de ontleding van 22,0 gram water ontstaat 9,4 gram waterstof.
Bereken de massa van de zuurstof die ontstaat.

1. 31,4 g
2. 15,7 g
3. 12,6 g
4. 206,8 g

Molverhouding

Je hebt geleerd dat bij chemische reacties de beginstoffen verdwijnen en er nieuwe stoffen ontstaan.

Neem bijvoorbeeld de verbranding van suiker:

C₆H₁₂O₆ + 6 O₂ --> 6 H₂O + 6 CO₂

De coëfficiënten laten zien dat bij elke molecuul suiker, 6 moleculen water ontstaan.

De verhouding tussen de moleculen in de reactievergelijking is gelijk aan de molverhouding.

Bij elke mol suiker ontstaat er 6 mol water, en dus ook 6 mol koolstofdioxide.

C₆H₁₂O₆ + 6 O₂ --> 6 H₂O + 6 CO₂

Bereken hoeveel mol zuurstof je nodig hebt als je 22 mol water maakt.

N₂ + 3 H₂ → 2 NH₃

Bereken hoeveel mol waterstofgas nodig is voor de synthese van 0,80 mol ammoniak.

Rekenen aan reacties 

H₂ + O₂ → H₂O₂

Stel je hebt 5 gram waterstof. Hoeveel gram zuurstof heb je dan nodig voor de reactie hierboven?

Nieuw stappenplan:

1. Zet het aantal gram waterstof om in mol.
2. Bepaal met de molverhouding hoeveel mol zuurstof je hebt.
3. Zet het aantal mol zuurstof om in grammen.

Mm = molaire massa (g/mol)

Molaire massa = molecuulmassa (u)

Zie Les 3.4

H₂ + O₂ → H₂O₂
Stel je hebt 5 gram waterstof. Hoeveel gram zuurstof heb je dan nodig voor de reactie hierboven?

Atoommassa H = 1,008 u
Atoommassa O = 16,00 u

Bereken hoeveel kilogram zuurstof je nodig hebt voor de volledige verbranding van 1,00 kg benzine in een automotor.
2 C₈H₁₈ + 25 O₂ → 16 CO₂ + 18 H₂O

Atoommassa H = 1,008 u
Atoommassa O = 16,00 u
Atoommassa C = 12,01 u

Overmaat

Wat is overmaat?

Stel je hebt 5 mol waterstof (H₂) en 9 mol zuurstof (O₂), je gaat hiermee waterstofperoxide (H₂O₂) maken.

H₂ + O₂ → H₂O₂

De verhouding waterstof en zuurstof is 1:1.

Hoeveel mol waterstofperoxide kan je maken?

Overmaat

Je kan maar 10 mol waterstofperoxide maken.

Als je alle 9 mol zuurstof wilt gebruiken, heb je ook 9 mol waterstof nodig, maar dit heb je niet.

Je gebruikt dus 5 mol waterstof en 5 mol zuurstof.

Hierbij hou je 4 mol zuurstof over, dit noem je de overmaat.

Stel je hebt 22 mol zoutzuur en 56 mol natronloog.
Ze reageren met elkaar in de verhouding 3:5

Welke stof is in overmaat, en hoeveel mol blijft daar dan van over?

Oefeningen

Wie?	Zelfstandig of duo's in rust.
Wat?
Hoe?	Uit het boek
Hulp?	Docent
Tijd?	Tot 5 minuten voor eindtijd.
Uitkomst?	Je beheerst de gestelde leerdoelen.
Klaar?	Test Jezelf in de Online methode

Hoofdstuk 4 Paragraaf 3:

1 t/m 10

Welke leerdoelen beheers je nu?

Deze leerdoelen beheers ik nu al

Deze leerdoelen beheers ik nog niet. Dus ga ik hier nog mee verder oefenen/lezen. Anders vraag ik hulp aan de docent.

Je kunt op microniveau uitleggen waarom de wet van massabehoud altijd geldt.

Je kunt molverhoudingen gebruiken om massaberekeningen uit te voeren aan reacties.

Je kunt uitrekenen welke stof bij een reactie in over-/ondermaat aanwezig is.

Je kunt uitleggen wat de begrippen overmaat en ondermaat inhouden.