Luchtkwaliteit: we gaan op onderzoek! CNME Maastricht

• Wereldoriëntatie
• Basisschool
• Groep 7,8

Welke stof zit er niet in de lucht?

1. Stikstof
2. Zuurstof
3. Aardgas
4. CO2

Luchtkwaliteit: we gaan op onderzoek!

Digitale gastles via Lesson-up 
Gastdocent: Jessie Steevens 

                                                                        

                                                                                  foto: luchtmeetstation Philipsweg Maastricht

vooraf voor de leerkracht: bekijk de video op slide 20 (en evt 31 voor ademhalingsproefjes - optioneel). hierin worden alle materialen en meetinstrumenten besproken en getoond. Dit helpt bij het klaarzetten van de materialen. 

NB tijdens de les kunnen video's natuurlijk gepauzeerd worden als dat handig is.

-Zelf verzorgen bij proefje smog maken: ijsklontjes of waterijsje

-Zelf verzorgen bij ademhalingsproefjes (verdiepingsles): emmer.

indien de video niet werkt: https://www.youtube.com/watch?v=iFjEBxWtDFI  

0:00 tot 1:59 min laten zien 

Een vraag of opdracht op het scherm?

Elke leerling kan interactief meedoen via een tweede scherm:
snappet, smartphone, chromebook of laptop.

Ga naar lessonup.com/nl en typ de code linksonder in 

Geen tweede schermen?  Klassikaal werken op het digibord of met pen en papier kan ook. Vink dan 'devices in de klas' uit (linksonder in beeld).

DEEL 1: 

KENNISMAKING 

MET THEMA 

LUCHT(KWALITEIT)

Wat weet je over
lucht en
luchtkwaliteit?

Voorkennis activeren.

-Indien nodig de term 'luchtkwaliteit' benoemen: goede luchtkwaliteit is als de lucht schoon is.

- 'wat komt er bij je op? waar denk je aan? waar heeft het mee te maken?'

mogelijke antwoorden: bomen maken zuurstof, er is alleen lucht op aarde, auto's vervuilen de lucht met uitlaatgassen, hoge druk gebied, scheten vervuilen de lucht, vuur geeft rook, we hebben zuurstof nodig om te leven etc. 

0

video over samenstelling van normale, schone lucht.

0

Video over fijnstof, smog (vuile lucht ofwel luchtvervuiling)

Stikstof

Uitlaatgassen

Zuurstof

CO2

Fijnstof

Koolstofdioxide

Smog

Waterdamp

Roet

Dit zit in schone lucht

Dit zit in vervuilde lucht

Argon

Toelichting: sommige stoffen zijn onderdeel van schone EN vervuilde lucht: 

Stikstof (N2) zit gewoon in schone lucht, is oke. Stikstofverbindigen (ammoniak, stikstofoxiden) komen in de lucht door veehouderij en uitlaatgassen). De problemen in Nederland met 'stikstof' gaat eigenlijk over stikstofverbindingen.

Koolstofdioxide (CO2) zit van nature in schone lucht. Echter, mensen verhogen deze hoeveelheid (broeikaseffect). Binnenshuis kan er een teveel aan CO2 zijn (uitgeademd) en dan is het een teken van vervuilde binnenlucht (meer ventilatie nodig)

Ozon (O3): hoog in de atmosfeer hoort zit te zitten - beschermt tegen UV stralen. Laag in de lucht is het smog - luchtvervuiling, niet gezond.

Tijd voor een paar quizvragen

5 meerkeuzevragen

Lucht is...

1. niks
2. een verzameling gassen
3. zuurstof
4. wolken

Wanneer meer automobilisten een elektrische auto gaan rijden wordt de luchtkwaliteit ...

1. beter
2. slechter

De meest vervuilde lucht vind je in Chinese en Indiase steden

1. waar
2. niet waar

Eigenaren van oldtimes betalen geen wegenbelasting, omdat deze auto's heel schoon zijn.

1. waar
2. niet waar

Dit veroorzaakt binnenshuis luchtvervuiling:

1. Open haard
2. Kledingkasten
3. Wokken
4. Alledrie de antwoorden zijn juist

DEEL 2: 

EN... ACTIE!

WE GAAN OP ONDERZOEK UIT!

Aan de slag! Op onderzoek!

• Jullie gaan onderzoek doen  naar de
    lucht in en om school
• Je werkt in groepjes van 3 à 4
• Elk groepje onderzoekt iets anders
   over lucht - in de volgende video leg
   ik dat uit
• Wees voorzichtig met de materialen
  

Link van de video https://www.youtube.com/watch?v=iFjEBxWtDFI

bekijk 2:00-10:59 min. Dit is beste een lange instructie van de meetinstrumenten. Je kunt evt stukjes instructie per meetinstrument terugkijken via de tijdstempels die vermeld staan in de comments onder de video op Youtube.

Overzicht onderzoekjes               .

1. waterplantje maakt zuurstof?                                               (4x)
2. luchtvochtigheid en temperatuur meten                              (1x)
3. fijnstof meten (digitaal)
   luchtdruk meten (Josene meter) - NB niet in de video    (1x)
4. fijnstofmeter maken (analoog)                                                   (3x)
5. smog maken                                                                                        (1x)
6. CO2 = koolstofdioxide meten

Stappenplan onderzoek         .

1. Overleg met je groepje wat jullie gaan meten (5 min)
2. Verzamel alles wat je nodig hebt: apparatuur, materialen, werkblad, legenda, pen en papier (5 min)
3. Maak een plan: waar ga je je onderzoek doen (in de klas, in school, buiten?) en wie doet wat? (10 min)
4. Doe je onderzoek (20 min)
5. Schrijf tijdens je onderzoek goed op wat je hebt gedaan en ontdekt/gemeten/gezien.

laat deze slide staan tijdens het onderzoek - als geheugensteuntje voor de leerlingen.

DEEL 3: 

DRAAG JOUW STEENTJE BIJ AAN EEN SCHONERE LUCHT 

0

korte intro naar 'wat kun je zelf doen om bij te dragen aan schonere lucht?' Bijvoorbeeld op de fiets naar school komen natuurlijk!

Hoe kun jij zorgen
voor schonere lucht?

Bespreek de brainstorm/woordweb met de klas. Soms kun je direct voor schonere lucht zorgen (fiets naar school) en soms ook indirect (lokaal eten kopen, dus minder uitlaatgassen door vrachtauto's of vliegtuigen). Op de volgende slide staat een uitwerking van deze vraag.

Hoe kun jij zorgen voor schonere lucht?

• In de klas: goed ventileren
    = minimaal elke pauze en voor en na school ramen en deuren open
• Geen kampvuur of open haard (geeft veel rook)
• Met de fiets naar school, sport en vrienden
• Meer bomen & planten in de tuin of binnen: ze zorgen voor frisse lucht
• Neem eens de trein, die rijdt op groene stroom
• Eet een dag in de week vegetarisch (koeien zorgen voor veel luchtvervuiling)
• Geen (verre) vliegvakantie - vliegtuigen vervuilen de lucht enorm
• Warme trui aan en de verwarming een graadje later: minder rook uit de schoorsteen
• Doe met je klas of school mee aan de Groene Voetstappen week!

opsomming van mogelijkheden - als hulp wanneer het lastig blijkt om zelf met ideeën te komen.

Dit is ons plan om bij te dragen aan
schonere, gezondere lucht:

.............................................................................................................. ..............................................................................................................
..............................................................................................................

.                                                                                     

.                                                                                     Psst, maak jullie plan 

                                                                                    SMART

OPTIONEEL DEEL 4:

VERDIEPING LUCHT & GEZONDHEID

• info over de link tussen luchtkwaliteit & gezondheid/ziekte
• proefjes over ademhaling, longinhoud, astma NB enkele proefjes niet geschikt ttv corona)

KAN OOK ALS 2E LES GEGEVEN

Overzicht ademhaling onderzoekjes

1. hoe vaak adem jij - in rust en tijdens sport?
2. rekenvraag: hoe vaak adem je per dag?
3. longinhoud meten: hoe groot zijn mijn longen?
4. hoe sterk zijn jouw longen: ademkracht meten
5. rietje: hoe voelt astma?