Formuleren 4V - les 5

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

vr. 21 apr. - 4V - 3e uur

Lesdoel: aan het einde van de les weet je of je dat/als-constructies uit zinnen kunt halen. Verder weet je wat een foutieve samentrekking is en kun je die vinden in voorbeeldzinnen.

vr. 21 apr. - 4V - 3e uur

• Herhalen uitleg dat/als-constructie
• Bespreken huiswerk: opdr. 12 blz. 141
• Uitleg foutieve samentrekking blz. 142-143
• Zelfstandig werken
• (Lezen in je boek)

Dat/als-constructie

• Als jij goed oplet, dan haal je waarschijnlijk een voldoende.
  
• Ik denk dat jij een voldoende haalt als je goed oplet.
  
• Wanneer je die beslissing neemt, kun je niet meer terug. 
• Ik vind dat je niet meer terug kunt, wanneer je die beslissing neemt. 

Dat/als-constructie

Bijzinnen van voorwaarde:

• Als jij goed oplet, dan haal je waarschijnlijk een voldoende.
  
• Ik denk dat jij een voldoende haalt als je goed oplet.
  
• Wanneer je die beslissing neemt, kun je niet meer terug. 
• Ik vind dat je niet meer terug kunt, wanneer je die beslissing neemt. 

Dat/als-constructie

Een ‘bijzin van voorwaarde’ begint meestal met als of wanneer.

Dat/als-constructie:

Er is sprake van een dat/als-constructie als de ‘bijzin van voorwaarde’ niet vooraan of niet helemaal achteraan in de zin staat: de woorden dat en als staan naast elkaar, waardoor de kans groot is dat de zin 'ontspoort'.

Dat/als-constructie

Voorbeelden dat/als-constructie:

• Ik denk dat als je goed oplet dat je een voldoende haalt.
• Ik vind dat wanneer je die beslissing neemt dat je niet meer terug kunt.

Dat/als-constructie

Voorbeelden dat/als-constructie:

• Ik denk dat als je goed oplet dat je een voldoende haalt.
  
• Ik vind dat wanneer je die beslissing neemt dat je niet meer terug kunt.
  

Oplossing? --> Zet de 'bijzin van voorwaarde' helemaal achteraan in de zin.

Dat/als-constructie

Oplossing? --> Zet de 'bijzin van voorwaarde' helemaal achteraan in de zin:

• Ik denk dat als je goed oplet dat je een voldoende haalt.
  
• Ik vind dat wanneer je die beslissing neemt dat je niet meer terug kunt.
  

Dat/als-constructie

Oplossing? --> Zet de 'bijzin van voorwaarde' helemaal achteraan in de zin:

• Ik denk dat                                   dat je een voldoende haalt.
  
• Ik vind dat                                    dat je niet meer terug kunt.
  

Dat/als-constructie

Oplossing? --> Zet de 'bijzin van voorwaarde' helemaal achteraan in de zin:

• Ik denk dat                                   dat je een voldoende haalt, als je goed oplet.
  
• Ik vind dat                                    dat je niet meer terug kunt, wanneer je die beslissing neemt.
  

Dat/als-constructie

Oplossing? --> Zet de 'bijzin van voorwaarde' helemaal achteraan in de zin:

• Ik denk dat dat je een voldoende haalt, als je goed oplet.
  
• Ik vind dat dat je niet meer terug kunt, wanneer je die beslissing neemt.
  

Dat/als-constructie

Oplossing? --> Zet de 'bijzin van voorwaarde' helemaal achteraan in de zin:

• Ik denk dat je een voldoende haalt, als je goed oplet.
  
• Ik vind dat je niet meer terug kunt, wanneer je die beslissing neemt.
  

Dat/als-constructie

Verschillende varianten dat/als-constructie:

• dat/als
• omdat/als
• doordat/als
• dat/wanneer
• omdat/wanneer
• doordat/wanneer
• enzovoort

Antwoorden opdr. 12 blz. 141

Foutieve samentrekking

Samentrekking = weglating

• voor- en nadelen
•  --> een woorddeel is weggelaten, samengetrokken
• lange en korte broeken
  
• --> een woord is in zijn geheel weggelaten, samengetrokken
  
• Jan heeft een boek gekocht en Piet een krant
• --> een zinsdeel is weggelaten, samengetrokken
  

Foutieve samentrekking

Als twee zinnen aan elkaar gemaakt zijn, mogen de delen die hetzelfde zijn weggelaten/samengetrokken worden, mits:

• de betekenis hetzelfde is;
  
• de vorm hetzelfde is (allebei meervoud, allebei enkelvoud);
  
• de grammaticale functie hetzelfde is (allebei ow, allebei lv, allebei kww = koppelwerkwoord).
  

Foutieve samentrekking

Voorbeelden foutieve samentrekking:

• Esther hield konijntjes in een hok, maar vooral van haar cavia.
• Dat lelijke gebouw wordt afgebroken en ook die oude flats.
• De nieuwe brug is af en daarom vandaag door de minister geopend.

Foutieve samentrekking

Voorbeelden foutieve samentrekking:

--> Welk(e) woord(en) is/zijn weggelaten/samengetrokken?

• Esther hield konijntjes in een hok, maar Esther hield vooral van haar cavia.
  
• Dat lelijke gebouw wordt afgebroken en ook die oude flats worden afgebroken.
  
• De nieuwe brug is af en de nieuwe brug is daarom vandaag door de minister geopend.
  

Zelfstandig werken

Maak opdr. 14 op blz. 143 = huiswerk ma. 8/5

Werk alleen; 

Werk in stilte; 

Bij vragen: lees de uitleg nogmaals en steek daarna pas je vinger op.

Klaar? Ga lekker lezen in je boek!

Foutieve samentrekking

Voorbeelden oplossingen foutieve samentrekking:

• Esther hield konijntjes in een hok, maar hield vooral van haar cavia.
  
• Dat lelijke gebouw wordt afgebroken en ook die oude flats worden afgebroken.
  
• De nieuwe brug is af en is daarom vandaag door de minister geopend.