Jodendom

• Diversiteit
• MBO
• Studiejaar 1

Het Jodendom

Lesdoelen

• Aan het einde van deze les heb je een algemeen beeld van het Jodendom.
• Je weet welke gebruiken / tradities worden gehanteerd. 
• Je weet welke feestdagen er worden gevierd. 

Terugblik vorige les

Iedereen een groepje gevormd?

Iedereen een onderwerp gekozen?

Ontstaan Jodendom

• Het Jodendom is de oudste monotheïstische religie ter wereld.
• De precieze ontstaansdatum is niet bekend maar wordt geschat op zo’n 3000-4000 jaar geleden.
  
• Het Jodendom vindt z'n oorsprong in de aartsvader Abraham.

De aardsvader 

God vroeg Abraham om zijn zoon Isaak te offeren als een test van zijn geloof en gehoorzaamheid. Abraham was bereid om dit te doen, maar op het laatste moment greep een engel in en vertelde hem dat hij Isaak niet hoefde te doden. In plaats daarvan offerde Abraham een ram die in de buurt verstrikt was geraakt.

Heilige Geschriften en Tradities

Thora (Wet)

- Belangrijkste heilige boek van het Jodendom

- Bestaat uit 5 boeken: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri, Deuteronomium

Talmoed

- Uitleg en interpretatie van de Thora

Tenach

- Verzamelnaam voor alle Joodse geschriften

- Acroniem: Thora (Wet) – Nevi’iem (Profeten) – Ketoeviem (Geschriften)

Het "oude" testament 

1. Genesis - Het begin van de wereld en het ontstaan van het Joodse volk. 

De schepping, Adam&Eva, Noach, de aardvaders Abraham, Isaak, Jacob en Jozef

2. Exodus - Vrijheid en de verbondenheid met God.

Slavernij in Egypte, uittocht onder Mozes, ontvangen van de 10 geboden.

3. Leviticus - Hoe leef je heilig en in verbondenheid met God?

De regels om rein en heilig te leven en wetten&rituelen voor priesters. 

4. Numeri - Leiderschap, vertrouwen en volharding

De tocht door de woestijn en alle uitdaging die daarbij kwam kijken.

5. Identiteit bewaren en trouw blijven aan het verbond

Afscheid van Mozes en binnengaan van het beloofde land. 

Gebruiken in het Jodendom

• Spijswetten
  
• Synagoge
• Besnijdenis
  
• Maankalender
• 
  
• Zevenarmige kandelaar (Menora, symbool voor de staat Israël)
  
• Rabbijn

Spijswetten: Geen schelp en schaaldieren, geen varkensvlees, gevolgte alleen kip en gans. 

Synagoge: Joods gebedhuis

Maankalender: Op grond van de Tenach wordt de schepping geacht te hebben plaatsgevonden 3761 jaar voor het begin van de christelijke jaartelling.Een maankalender of lunarkalender is een kalender die is gebaseerd op de cyclus van de schijngestalten van de maan. Van dergelijke kalenders zijn er in de loop der tijd wereldwijd verschillende gemaakt. Een voorbeeld van een maankalender die vandaag de dag nog in gebruik is, is de islamitische kalender.

Traditionele Feestdagen

Pesach (uittocht uit Egypte)

Chanoeka (het lichtjesfeest, ter nagedachtenis aan het “Chanoeka wonder”)

Rosj Hasjana (Joods nieuwjaar in oktober / september)

Jom Kippoer (dag van de vergeving, reflecteren op het leven)

Jodendom

• Antisemitisme - Jodenhaat

-> Al sinds de tijd van de middeleeuwen. 

Onderscheiden twee soorten. 

• Antisemitisme op basis van ras.
• Antisemitisme op religieuze basis. 

Holocaust

Wat is de Holocaust?

De Holocaust was de systematische vervolging en genocide van ongeveer zes miljoen Europese Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Geef een korte definitie van de Holocaust en leg uit dat het plaatsvond tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Concentratiekampen

Waar in ghetto's nog manieren worden gevonden om te verstoppen voor de Duitsers, is dat in de kampen vrijwel onmogelijk.

De Nazi's bouwden vernietigingskampen in Polen. De meest bekende vinden we hier; Auschwitz. 

Maar ook in andere landen zijn er zogenoemde doorvoerkampen of werkkampen gebouwd. In Nederland zijn dit Westerbork en Vught. 

Kogels kosten de Duitsers teveel geld, en het duurde lang.

 

Concentratiekampen gemaakt om mensen te vermoorden. Voor de Duitsers zijn concentratiekampen veel 'overzichtelijker' en 'effectiever' om het 'Joodse probleem' op te lossen.

Joden en Palestijnen

Conflict Israël - Palestina

Heel in het kort ontstond de kwestie zo: een Joods-Oostenrijkse activist zag een eigen Joodse staat als oplossing voor de moeilijke positie van Joden in Europa. Die staat moest verrijzen in Palestina. Het idee sloeg aan. Na de Eerste Wereldoorlog kregen de Britten het gezag over Palestina. Onder de vleugels van de Britten vestigden steeds meer Joden zich in Palestina. Dat leidde tot verzet onder de Palestijnen, en uiteindelijk tot een opstand.

In 1947 kwamen de Verenigde Naties tot een plan voor de verdeling van Palestina. De Joden accepteerden dit plan, de Palestijnen niet. Omringende Arabische landen vielen Palestina binnen, maar na deze strijd kreeg Israël een groter gebied onder controle dan hen in het VN-verdelingsplan was toebedeeld. Daarna volgden nog enkele oorlogen. Het conflict speelt nog altijd.

🇮🇱 Israël - 🇵🇸 Palestina: Wat is er nu aan de hand? (sept 2025)

 Oorlog & geweld

• Israël bombardeert Gaza, veel burgerslachtoffers

• Gevechten ook op de Westelijke Jordaanoever

 Internationale reacties

• VN wil twee-statenoplossing zonder Hamas

Humanitaire situatie

• Grote schade in Gaza, tekort aan water/voedsel

• Veel ontheemden en gewonden

 In Nederland

• Protesten, verdeeldheid in politiek

• Discussie over mensenrechten vs veiligheid

• Nederland wil import uit Israëlische nederzettingen verbieden

Hoeveel jaar geleden is het Jodendom ongeveer ontstaan?

1. 1000 - 2000 jaar
2. 2000 - 3000 jaar
3. 3000 - 4000 jaar
4. 4000 - 5000

Hoe wordt het heilige boek van het Jodendom genoemd?

1. Koran
2. Vedas
3. Tebrach
4. Tenach

Wat is een ander woord van Synagoge?

1. Gebedshuis
2. Huis
3. Kerk
4. Bibliotheek

Afsluiten 

• Aan het einde van deze les heb je een algemeen beeld van het Jodendom
  
• Volgende week komt het Christendom aan de beurt. 
• Nu mag je met je groepje aan de slag met de voorbereiding van jullie presentatie 'Religieuze feestdag'