Les 7 H3 Overheid

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Economie

Wat gaan we vandaag doen?

• Economisch experiment
• Herhaling stof vorige les
• Theorie Overheid bespreken
• Zelf opdrachten maken

Economisch experiment

Economisch experiment:

Je hebt de keuze tussen 2 tenten:

In tent 1 staat een man met een muntje die jou gegarandeerd € 1.000 geeft.

Wordt het kop: krijg je er € 500 bij

Wordt het munt: krijg je er niks bij.

In tent 2 staat een man met een muntje die jou € 2.000 geeft. Daarna moet je verplicht een muntje gooien.

Wordt het kop: moet je € 1.000 teruggeven.

Wordt het munt: moet je € 500 teruggeven.

Welke tent ga je in?

Tent 1 of tent 2?

Tent 1

Tent 2

Herhaling stof vorige les

• Wanneer is er sprake van een marktevenwicht? 
• Bij welk punt maximaliseren bedrijven hun winst?
• Waarom wordt er (theoretisch gezien) geen winst gemaakt bij volkomen concurrentie?
• Aan welke voorwaarden moet voldaan worden voor prijsdiscriminatie plaats kan vinden? 

Opdrachten bespreken

Hoofdstuk 3: De overheid

Vind jij dat de overheid zich moet bemoeien met marktwerkingen (waarom wel en waarom niet)

Overheid

Zonder overheidsingrijpen is sprake van marktwerking: de markt is vrij om tot een evenwicht te komen. De overheid kan dit ongewenst vinden en grijpt in, bijvoorbeeld door:

• subsidies
• accijnzen
• minimumprijzen
• enz.

Belangrijkste reden ingrijpen

Externe effecten: een effect van productie dat buiten de markt om werkt, bijvoorbeeld milieuvervuiling, leereffect, uitzicht, stank, gezondheid enz.

Gevolg van extern effect:

Marktfalen: de marktprijs geeft niet de 'maatschappelijke' prijs weer. 

Andere redenen

• vanwege beperkte economische doelmatigheid: voorkomen en oplossen van monopolies, kartelvorming e.d.
•  politieke redenen: vriendjespolitiek, beschermen bepaalde markten, tevreden stellen politieke achterban

Drie manieren waarop overheid evenwicht beïnvloedt:

1. Prijsregulering
2. Wet- en regelgeving
3. heffen belasting/verstrekken subsidies 

Prijsregulering

Door middel van minimumprijzen of maximumprijzen. Leidt tot bescherming leverancier, bescherming consument of beiden.

Wet en regelgeving

Belangrijkste wet: de mededingingswet: voorkomt prijsafspraken, kartelvorming, enz.

Belasting en subsidies

kostenstijging door accijnzen

kostendaling door subsidies

Collectieve goederen

Product waarbij het niet mogelijk is niet-betalende consumenten uit te sluiten van consumptie en waarbij de consumptie door de ene consument niet ten koste gaat van de consumptie door een andere consument.

Oftewel: goederen die van ons allemaal zijn

Welke collectieve
goederen ken je?

Uitsluiting

Wel mogelijk bij:

• pretparken
• wifi

Niet mogelijk bij:

• dijken
• het leger

Zelf aan de slag