Thema 9 Grondstoffen Blok 1 Energie en grondstoffen

Mundo 
Leerwerkboek 9
Grondstoffen
1 / 39
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolvmbo k, g, tLeerjaar 2

In deze les zitten 39 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 6 videos.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Mundo 
Leerwerkboek 9
Grondstoffen

Slide 1 - Tekstslide

Programma
Les 1: Blok 1 Energie en grondstoffen
  • Voorkennis blok 1
  • Video: Veen
  • Aan de slag: Opdrachten/poster maken
  • Terugblik

Slide 2 - Tekstslide

Wat zijn de leerdoelen van deze les?

  • Je kan uitleggen waarom in Nederland turf als brandstof gebruikt werd.
  • Je kan het verschil uitleggen tussen wat fossiele brandstoffen en duurzame energiebronnen

Slide 3 - Tekstslide

Waar gaan we het over hebben?
- Wat is energie?
- Waarom gebruiken we energie?
- Waar hebben we energie voor nodig?

- Wat zijn grondstoffen?
- Waarom gebruiken we grondstoffen?
- Waarvoor hebben we grondstoffen nodig?

Slide 4 - Tekstslide

Waarvoor gebruik jij energie?

Slide 5 - Woordweb

Welke soorten energie ken je al

Slide 6 - Woordweb

Energiebronnen in Nederland

Duurzame energiebronnen:
wind/water/zon 1%


Raken niet op en zijn minder schadelijk voor het milieu
Fossiele brandstoffen die NL gebruikt:
  • aardgas 45%
  • aardolie 38%
  • steenkool 10%

  • kernenergie 1%

Kunnen opraken en zijn slecht voor het milieu

Slide 7 - Tekstslide

Noem een voorbeeld van energie

Slide 8 - Woordweb

Begrip: Energie
  • We hebben altijd energie nodig om iets te laten werken. Als we bijvoorbeeld willen zwemmen, hebben we energie nodig om ons door het water voort te bewegen. Als je het licht aandoet heb je eerst energie nodig, die dan wordt omgezet in elektriciteit, waardoor wij licht hebben.
  • Energie is een reactie op verbranding.
  • Er zijn heel wat verschillende soorten energiebronnen. Wij zetten meestal energie om in elektriciteit, omdat we voor heel veel dingen in ons dagelijks leven elektriciteit nodig hebben. 


Slide 9 - Tekstslide

Begrip: Grondstof(fen)
Grondstoffen zijn materialen die in een proces gebruikt worden om iets te maken of te fabriceren. Specifiek natuurlijke grondstoffen zijn stoffen die in de natuur gevonden worden, zoals vruchtbare aarde, olie, mineralen, hout en andere gewassen. In productieprocessen kunnen ook niet-natuurlijke grondstoffen gebruikt worden: dit wordt ook wel een halffabricaat genoemd.

Slide 10 - Tekstslide

Hout, turf en steenkool 
  • Hout was lang dé energiebron.
  • IJzererts werd gesmolten op vuur > 130 kg hout nodig per kilo. Rond 1500 waren de meeste bossen gekapt. 

  • Turf werd ook gebruikt als brandstof = gedroogd veen = plantenresten

  • Steenkool is een ook een fossiele brandstof = brandstof gevormd uit planten en/ of dieren. 

Slide 11 - Tekstslide

Turfwinning
De veengebieden werden in langgerekte stroken afgegraven. De blokken turf werden gedroogd. 

De turf kon worden gebruikt als brandstof, omdat in de Middeleeuwen hout steeds schaarser werd in Nederland (overmatige houtkap door bevolkingsgroei). 

Slide 12 - Tekstslide

Video: Leg in eigen woorden uit hoe van veen de brandstof turf wordt gemaakt

Slide 13 - Tekstslide

Slide 14 - Video

Leg in eigen woorden uit hoe van veen de brandstof turf wordt gemaakt

Slide 15 - Open vraag

Slide 16 - Video

Stoommachines
  • Tot de 18e eeuw veel huisnijverheid naast de landbouw.
  • Door bevolkingsgroei groeit de vraag naar kleding.
  • Engelse uitvinders ontwerpen nieuwe spin-en weefmachines. 

  • Machines worden steeds groter > eerst aangedreven met waterkracht > fabrieken worden gevestigd aan rivieren/bij water 
  • Ligging aan het water is vestigingsplaatsvoordeel

  • Stoommachines worden aangedreven met steenkool.  Fabrieken ontstaan in buurt van mijnen. Industriële revolutie begint in Engeland. 

Slide 17 - Tekstslide

Slide 18 - Video

Aan de slag! 
  • Lezen: ‘Waar gaat dit blok over?', ‘Hout, turf en steenkool', 'Veengebieden', ‘Stoommachines'. blz. 10 t/m 15. 
  • Maken: opdracht  1abc, 2, 3ab, 4, 5abc, 6, 7, 8.
  • Extra uitleg: Kom aan de instructietafel zitten 
  • Klaar? 
  • Verdieping: Vraag de docent naar de uitleg. Poster maken over een fossiele brandstof: Veen, steenkool, aardolie of aardgas
timer
20:00

Slide 19 - Tekstslide

Poster: Fossiele brandstof
Maak alleen een poster over een fossiele brandstof naar keuze: Veen, aardolie, aardgas of steenkool. (gebruik hiervoor blok 1 en het internet)
-Leg uit hoe het precies is ontstaan.
-Waar gebruik je het voor in het dagelijks leven? 
-Wat is het verbruik in procenten in Nederland en waar in de grond in Nederland is het te vinden.
-Gebruik minstens 3 afbeeldingen over het gekozen onderwerp.
-Wat is er de laatste tijd over in het nieuws geweest? 
Tip: gebruik de app-Picsart als postermaker



timer
20:00

Slide 20 - Tekstslide

Hieronder staan verschillende manieren om aan branfstof te komen. Welke van deze manieren valt onder 'fossiele brandstof'?
Sleep alle fossiele branfstoffen naar het sleepvak.
Fossiele brandstof
Water
Aardgas
Zon
Steen
Aardolie
Wind
Kolen

Slide 21 - Sleepvraag

Les 2
Industriële revolutie

Slide 22 - Tekstslide

Les 2:  Blok 1 Energie en grondstoffen
Wat gaan we doen deze les? 
  • Herhalen - lessonup
  • Kijken: Histoclip: De industriële revolutie.
  • Lezen twee blokjes
  • Aan de slag - opdrachten/poster maken
  • Terugblik

Slide 23 - Tekstslide

Hieronder staan verschillende manieren om aan branfstof te komen. Welke van deze manieren valt onder 'fossiele brandstof'?
Sleep alle fossiele branfstoffen naar het sleepvak.
Fossiele brandstof
Water
Aardgas
Zon
Steen
Aardolie
Wind
Kolen

Slide 24 - Sleepvraag

Welke fossiele brandstoffen zitten er in de Nederlandse bodem?
A
Aardolie, aardgas en steenkool
B
Steenkool en aardgas
C
Aardgas, alleen in groningen
D
Nederland heeft geen fossiele brandstoffen

Slide 25 - Quizvraag

Wat is een van de belangrijkste uitvindingen van de industriële revolutie?
A
stoommachine
B
ploeg
C
straatverlichting
D
dienstensector

Slide 26 - Quizvraag

Wat zijn de leerdoelen van deze les?

  • Je kan verklaren waarom de stoommachine voor de industriële revolutie heeft gezorgd.
  • Je kan uitleggen wat vestigingsplaatvoordelen zijn
  • Je kan uitleggen waarom de industriële revolutie juist in Engeland begon.
  • Je kan twee redenen noemen waarom Congo, ondanks grondstoffen, een arm land is. 

Slide 27 - Tekstslide

Slide 28 - Video

Lezen 
  • Doe je boek open op bladzijde 14 en 15.
  • We lezen samen twee alinea's.
  • Stoommachine en Engeland en de rest van de Wereld

Slide 29 - Tekstslide

Engeland en de rest van de wereld
  • Engeland had al sinds de 18e eeuw koloniën
  • Industriële revolutie deed vraag naar grondstoffen groeien
  • Vanuit Engeland verspreidde de IR zich over Europa. Overal in Europa ontstonden industriegebieden.
  • Ook andere Europese landen wilden koloniën om grondstoffen te halen en om te gebruiken als afzetgebieden > dit heet modern imperialisme
We lezen: Engeland en de rest van de wereld op blz 17) 

Slide 30 - Tekstslide

Aan de slag! 
Lezen: de lesstof: ‘Engeland en de rest van de wereld', ‘Congo: arm land met rijkdom aan grondstoffen’. p. 17 t/m 27
Maken: opdracht 9, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 19, 20 en 21
Klaar? Nakijken kan via de studiewijzer.
Muziek mag.
Overleg rustig met degene naast je.


timer
20:00

Slide 31 - Tekstslide

Poster: Fossiele brandstof
Maak alleen een poster over een fossiele brandstof naar keuze: Veen, aardolie, aardgas of steenkool. (gebruik hiervoor blok 1 en het internet)
-Leg uit hoe het precies is ontstaan.
-Waar gebruik je het voor in het dagelijks leven? 
-Wat is het verbruik in procenten in Nederland en waar in de grond in Nederland is het te vinden.
-Gebruik minstens 3 afbeeldingen over het gekozen onderwerp.
-Wat is er de laatste tijd over in het nieuws geweest? 
Tip: gebruik de app-Picsart als postermaker



timer
20:00

Slide 32 - Tekstslide

Slide 33 - Video

Op naar Congo!

Slide 34 - Tekstslide

Congo: arm land met met rijkdom aan grondstoffen
  • Land in Afrika 
  • Congo was een kolonie van België
  • Grondstoffen : goud, zilver, kopen, diamanten, kobalt en coltan. 
  • Congo is een arm land
We lezen: Congo, arm land met rijkdom aan grondstoffen op blz 20

Slide 35 - Tekstslide

Les 3:  Blok 1 Energie en grondstoffen
We kijken: De IJzeren Eeuw

Lezen: ‘Industrie in Nederland', ‘Nieuwe grondstoffen’. p. 22 & 24

Maken: opdracht 14abc, 15, 16, 17, 18, (19havo), 20, 21 en 22. 




Slide 36 - Tekstslide

Slide 37 - Video

Aan de slag! 
 Rond blok 1 af, kijk je werk na.
Leer de begrippen
Maak de samenvattingsopdracht.



 

opdracht 20, 21 en keuze: 22.



Keuze: 

Maak keuzemenu A of B. 
timer
15:00

Slide 38 - Tekstslide

Klaar?
- vraag aan je docent om het antwoorden formulier
- daarna krijg je de vraag voor je eindopdracht

Slide 39 - Tekstslide