H4 P4 L7 Kastenstelsel en Moksha

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Les 7

Periode 4

Kastenstelsel

Korte leerdoelen vorige lessen

- De begrippen Ariërs, Dravidische volkeren, Veda, sanatana dharma, dharma (h) reïncarnatie, atman, brahman en karma (h)

- Je kunt de vier kasten met bijbehorende sociale laag, beroepen, kleur en rituele plichten benoemen en beschrijven. 

- Je kunt het begrip dalit en hun maatschappelijke stand beschrijven aan de hand van hun werkuitvoeringen. 

 

(Sanatana) dharma, karma en kasten

Het hindoeïsme herkent dat de wereld werkt in bepaalde cycli, waarin de mens  men moet doen wat het moet doen om zorgen dat het niet verandert. Dat doe je door te leven naar je dharma. 

Karma is van invloed op hoe je reïncarneert. Leef je goed dan reïncarneer je in een hogere kaste. Leef je niet goed dan reïncarneer je in een lagere kaste. Uiteindelijk hoop je moksha te bereiken: je ontsnapt dan uit de samsara. Dit doe je door geen karma aan te maken. Daar zullen we het vandaag over hebben.

Eerst gaan we ons geheugen opfrissen.   

Het resultaat van daden in een voorgaand leven, dat van invloed is op de kaste waarin je geboren wordt in een nieuw leven.

1. karma
2. dharma
3. parma
4. reïncarnatie

Hindoes geloven in wedergeboorte. De essentie komt weer terug op aarde. Wedergeboorte is..

1. karma
2. dharma
3. shoarma
4. reïncarnatie

Hoe noemen we de voortdurende kringloop van wedergeboorten waarin de atman zit opgesloten?

1. atman
2. brahman
3. samsara
4. moksha

Als je de geldende gewoontes, regels en plichten van de familie, kaste, sekse, beroep en leeftijd nakomt, leef je volgens de ...

1. karma
2. dharma
3. pharma
4. reïncarnatie

brahman

een atman komt los van het brahman 

en gaat zitten in een stuk vlees, een lichaam

moksha

samsara

het brahman, het goddelijke, is er altijd geweest en het is de bron waaruit elke atman voortkomt; in alles wat bestaat - mensen, dieren, planten, natuurverschijnselen - is iets van het brahman aanwezig

brahman

een atman komt los van het brahman 

en gaat zitten in een stuk vlees, een lichaam

moksha

samsara

het brahman, het goddelijke, is er altijd geweest en het is de bron waaruit elke atman voortkomt; in alles wat bestaat - mensen, dieren, planten, natuurverschijnselen - is iets van het brahman aanwezig

Waaruit ontspringt het goddelijke vonkje dat in een lichaam komt?

1. atman
2. brahman
3. samsara
4. moksja

Moksha

Je kunt ontsnappen uit de samsara door geen karma meer aan te maken. Dat is gemakkelijker buiten de maatschappij dan daarbinnen. 

En dus kiezen mensen ervoor afzonderlijk te leven in ascese (onthouding van aardse genoegen)​. 

Sannyasin (asceet)​: komt van “Sam” ‘alles samen’ en​ “Nyasa” ‘opgeven’.​Sannyasi is iemand die al het aardse​ opgeeft. ​

Vier levensdoelen

1. Dharma: Het juiste handelen, op de juiste tijd, ​

op de juiste manier en om de juiste redenen volgens de universele wetten van de menselijke natuur wat tot tevredenheid, geluk en voorspoed zal leiden. Dus: alle plichten (van de kaste) vervullen​

2. Artha: Het verzamelen van rijkdom​

3. Kama: Liefde en erotiek; een gezin stichten​

4. Moksha: Het ontsnappen uit de samsara. 

Vier levensstadia

1. De veda-student: hoort bij dharma

2. De familieman: hoort bij dharma, artha en kama

3. De woud-bewoner: hoort bij dharma en moksha 

4. De asceet (sannyasi): hoort bij moksha

Deze levensstadia zijn alleen een optie voor jongens / mannen uit de hoogste kaste.  

Moksha bereiken

Er bestaan verschillende manieren om moksha te bereiken:

- meditatie (het  inzicht dat de atman in ieder wezen hetzelfde is als het goddelijke brahman leidt naar verlossing) 

- leven volgens de dharma (een atman komt pas los wanneer het goede belangeloos wordt gedaan in het leven)

- goden vereren (helpt te focussen op wat goddelijk en eeuwig is en zo het menselijke en aardse te relativeren)

Vier kasten

De maatschappij werd door de Ariërs verdeeld in 4 standen,  ‘kasten’ genaamd.​Later hebben zich meer dan 2000 sub-kasten ontwikkeld. Deze worden door Hindoe’s djati (geboorte) genoemd.​

Oorspronkelijk werd een kaste in Sanskriet warna genoemd: kleur.  Kasten regelen sociale omgang en hebben eigen religieuze plichten en regels: men trouwt binnen de kaste en vaak wordt hetzelfde beroep uitgeoefend.​

Vier kasten

Brahmanen (wit)

Hoogste stand: Oorspronkelijk Arische priesters ​

Houden zich strikt aan reinheidsvoorschriften ​

Zorgen traditioneel voor offers en rituelen in tempel​

Tegenwoordig: hoogleraren, hoge ambtenaren, ministers etc.​

Ksatria's (rood)

Tweede stand: koningen en krijgers (de Indiase adel)​

Politieke machthebbers, oorlogvoering​

Nu: landsbestuurders, militairen​

​

Vaisja's (bruin)

Derde stand: middenstanders​

Kooplieden, boeren en arbeiders​

Oorspronkelijk: nederige afkomst, de onderdrukte bevolking​

Nu: welvarend 

Sjoedra's (zwart)

Laagste stand: bekeerde slaven en dienaren. 

In dienst van de andere drie kasten​

Tot 1950: waren zij uitgesloten van veel religieuze rituelen​

​

Kastelozen (paria's of dalits)

De ‘onderdrukten’ of ‘onaanraakbaren’​

Onbekeerde inboorlingen,​ krijgsgevangenen en slaven ​

​Onreine beroepen: slager, ​schoonmaker, lijkverbrander​

Contact met hen wordt door kasten gemeden​

Vaak: mogen in cafés niet uit dezelfde kopjes drinken, toegang tot tempel wordt geweigerd etc.​

Buitenlanders zijn officieel ook kastelozen​

www.npostart.nl