Klinisch redeneren

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 2

Klinisch redeneren

Definitie:

Klinisch redeneren is een proces waarbij we op elk moment actief nadenken over de problemen en oplossingen van een zorgvrager en zijn omgeving, die betrekking hebben op ziekte en gezondheid. 

Wat moeten we hiervoor kunnen?

Klinisch redeneren kan alleen als de zorgvrager in de buurt is

1. Waar
2. Niet waar

Klinisch redeneren doe je ook als de zorgvrager niet buurt is:

- Als je overlegt met een collega, de arts of familie van de zorgvrager 

- Tijdens het opstellen van een verpleegplan of zorgplan 

Omdat je steeds nieuwe informatie krijgt, kun je steeds verder klinisch redeneren. Klinisch redeneren is dus een continu (voortdurend) proces 

Klinisch redeneren en risico-inschatting 

Een belangrijk element bij het klinisch redeneren is het inschatten van risico's. De situatie van zorgvragers hangt van veel factoren af, die bovendien snel kunnen veranderen. Op  basis van deze factoren en van bevindingen die bijvoorbeeld passen bij een bedreigend toestandsbeeld, kun je als zorgprofessional een juiste risico-inschatting maken. Daarvoor moet je wel over de juiste kennis en ervaring beschikken. Bij een risico-inschatting moet je ook kunnen beargumenteren hoe je tot deze inschatting bent gekomen. 

Voorbeeld: risico-inschatting bij een hartpatiënt

Ik denk dat we bij mevrouw Jansen een ECG (hartfilmpje) moeten maken. Ze is gisteren twee keer gevallen en dat zou te maken kunnen hebben met een ritmestoornis. Vorig jaar heeft zij van de cardioloog een bètablokker voorgeschreven gekregen om ritmestoornissen te voorkomen, maar daar zijn we vorige week mee gestopt omdat haar bloeddruk aan de lage kant was. Het vallen zou wel eens kunnen worden veroorzaakt door een nieuwe ritmestoornis. deze nieuwe ritmestoornis is in dat geval weer het gevolg van het stoppen van de medicijnen. Een ECG geeft ons meer informatie of mevrouw Jansen een ritmestoornis heeft. 

Probleemherkenning

Probleemherkenning is bij klinisch redeneren gerelateerd aan riscio-inschatting. Problemen kunnen ontstaan in lichamelijke, psychologische en/of sociale zin. Het herkennen van het hoofdprobleem is slechts een deel van de probleemherkenning. Je moet je bij elk probleem ook afvragen of andere problemen kunnen hebben geleid wat je werkelijk ziet. Als je bij elk probleem jezelf blijft afvragen waarom en hoe het is ontstaan, kom je uiteindelijk in veel gevallen tot de kern van het probleem. 

Voorbeelden

Lichamelijk probleem: De zorgvrager heeft een dag niet geplast.

Psychisch probleem: De zorgvrager is angstig. 

Sociaal probleem: De zorgvrager onttrekt zich aan groepsactiviteiten. 

Klinisch redeneren & interventies

Het gaat niet alleen om situaties observeren en hier uitspraken over doen. Je moet vaak ook ingrijpen om de zorg in goede banen te blijven leiden. We noemen dit: een interventie doen. Een interventie kan groot zijn, bijvoorbeeld: reanimeren bij een circulatiestilstand. Meestal zijn het kleinere interventies, zoals? 

Een interventie is een actie van jouw kant waardoor de zorgvrager wordt beïnvloed. 

Geef voorbeelden van ongewenste effecten van interventies:

Klinisch redeneren met kennis én ervaring

Klinisch redeneren vereist niet alleen een brede kennis, maar ook een hoop ervaring. Een ervaren zorgprofessional zal veel herkennen uit eerdere situaties en hierdoor vrijwel automatisch bepaalde conclusies trekken. Hierbij gebruikt de zorgprofessional ten eerste zijn voorgevoel. Je kunt dit alleen op een goede manier inzetten als je veel ervaring hebt. Ten tweede analyseer je als zorgprofessional de situatie, waarbij je tegelijkertijd aan mogelijke oplossingen denkt. 

Waarom is klinisch redeneren belangrijk voor zorgprofessionals?

Klinisch redeneren is voor jou als zorgprofessional onmisbaar omdat: 

• Je hebt veel direct contact met de zorgvrager
• Je bent verantwoordelijk voor het juist overdragen van informatie van de arts aan de zorgvrager
• Je zult je in de praktijk vaak moeten opstellen als 'de advocaat van de zorgvrager' of 'zorgregisseur'. 
• Je speelt een belangrijke rol in de vroege signalering van (on)verwachte klinische problemen 
• Je moet goed zorginhoudelijk kunnen communiceren met (soms ook onervaren) artsen en zorgprofessionals 
• Je moet conform de wet BIG je keuzes en beslissingen kunnen verantwoorden 
• Je moet gedurende je hele carrière blijven leren. Klinisch redeneren helpt hierbij. 

Fouten in klinisch redeneren

• Verankering
• Vooringenomenheid
• Zoeken naar bevestiging
• Focus op één aandoening 
• Denken dat de zorgvrager de klachten verzint
• Zelfoverschatting
• Vroegtijdig stoppen

En nu jullie! 

Maak zelf een casus, van een situatie op je stageplek, waarbij klinisch redeneren van belang is/is gebleken. Omschrijf de situatie zo dat de klas kan gaan klinisch redeneren. 

Schrijf voor jezelf (als de situatie al geweest is) de uitkomsten op. Maak aantekeningen (als het een situatie betreft die nu speelt) die je mogelijk mee naar de praktijk kunt nemen.