§5.2 Zelfstandige burgers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

§5.2 Zelfstandige burgers

Huiswerk

Schrijf op in je agenda

Maken opdracht 1 t/m 8 van §5.2

Herinnering

Pak je schrift

Wat hebben we vorige les besproken?

Wie, Wat, Waarom, Wanneer

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Hoe steden stadsrechten krijgen

- Hoe burgers de stad besturen

- Hoe steden zelfstandig worden en lage edelen macht verliezen

De Nederlanden

In de tijd van steden en staten bestaat ons gebied uit gewesten

Ieder gewest mag zichzelf besturen

Samen worden zij de Nederlanden genoemd

Machtige steden

Het gebied waar een stad staat in nog steeds van de vorst

Maar de bewoners willen zelf hun stad besturen

Ook willen ze zelf de verdediging van de stad regelen

Dit kan worden afgesproken in stadsrechten

Stadsrechten

De vorst wil de stad best meer rechten geven

In ruil hiervoor moet de stad veel geld betalen aan de vorst

In de stadsrechten wordt bepaald wat de stad wel en niet mag

Bijvoorbeeld:

Tol

Tol is een belasting die betaald moet worden om van een weg, brug of vaarroute gebruik te mogen maken. De stad kon deze tol vragen.

Muren

Een stad mocht muren om de stad bouwen. Hiermee konden stedelingen zichzelf verdedigen.

Rechtspraak

Een stad mocht de eigen regels bepalen. Zo kon je voor diefstal in de ene stad je handen kwijtraken terwijl je in een andere stad alleen een boete betaalt.

Geld

Een stad mocht zijn eigen munten maken.

Stadsrechten

Dit zijn stadsrechten. Onderaan zie je de zegels, dat waren handtekeningen van belangrijke mensen.

Leg uit wat het voordeel van stadsrechten voor de vorst is

Leg uit wat het nadeel van stadsrechten voor de vorst is

Filmpje

Stadsrechten

Filmpje

Verdediging

De standenmaatschappij

In de middeleeuwen heb je in de samenleving drie standen:

Geestelijken

Adel

Boeren

Elke groep heet een stand. Letterlijk: waar jij staat in de maatschappij, wat jouw plek is

Sleep de kenmerken naar de juiste standen

Eerste stand

Tweede stand

Derde stand

De geestelijken

De adel

De boeren

Moest vechten

Moest werken

Moest bidden

In de late middeleeuwen komt een nieuwe groep op: de burgerij. Dit zijn vrije mensen in de stad. Zij zijn verdeeld in verschillende lagen. Zet de late middeleeuwers op de juiste plek in de sociale piramide

Rijke kooplieden en ambachtslieden

Het stadsbestuur

Bedelaars en daklozen

Gewone arbeiders

Winkeliers en ambachtslieden

Bestuur

De schepenen besturen de stad en spreken er recht

De hoogste bestuurders in een stad zijn de burgemeesters

Het vroedschap adviseert de schepenen en burgemeesters

Het bestuur bestuurt de stad vanuit het raadhuis

Steden en edelen

De stadsrechten hebben veel voordelen voor de vorsten

Zo krijgen de vorsten meer macht dan lagere edelen

Ook de steden krijgen zo veel macht

Je kan met geld geld ambtenaren betalen

Je kan met geld geld een leger betalen

Steden steunen de heer vaak in de strijd met andere edelen

Resumé

Pak je schrift

Schrijf voor jezelf op (of bedenk 4 vragen over) wat we deze les besproken hebben

Wie, Wat, Waarom, Wanneer